22 มี.ค. 2562 | 16:33 น.
ชาร์ลี เฮเดน: Liberation Music Orchestra สงคราม การเมือง และการปฏิวัติ
“แจ๊ส” เป็นดนตรีที่ให้ความสำคัญแก่การแสดงออกของปัจเจกบุคคลก็จริง แต่ในเวลาเดียวกัน ดนตรีแขนงนี้ก็เชื่อมโยงกับความเคลื่อนไหวทางวัฒนธรรมและการเมืองหลายครั้ง ดังกรณีความเคลื่อนไหวด้านสิทธิมนุษยชนของคนผิวสีในทศวรรษ 1960s เป็นต้น
ศิลปินสาย "ฟรี แจ๊ส" อย่าง ออร์เน็ท โคลแมน, อาร์ชี เช็พพ์, ดอน เชอร์รี, ซีซิล เทย์เลอร์ มักมีโอกาสข้องแวะในการแสดงออกด้านความคิดเห็นทางการเมืองอยู่เป็นระยะ ๆ แม้กระทั่งส่วนหนึ่งของสารัตถะทางดนตรี "ฟรี แจ๊ส" ก็แสดงออกถึงการปฏิเสธทฤษฎีดนตรีตะวันตกอยู่กลาย ๆ
ชาร์ลี เฮเดน (Charlie Haden) เป็นนักดนตรีอีกคนหนึ่งซึ่งได้ร่วมอยู่ในสายธารของดนตรีฟรี แจ๊ส ที่ผลิบานขึ้นในระยะนั้น ในฐานะมือเบสในวงดนตรีของ ออร์เน็ต โคลแมน (Ornette Coleman) ความประทับใจที่มีต่อผลงานของ โคลแมน ทำให้ตัดสินใจหยิบเพลง War Orphans ที่เคยเล่นกับโคลแมนเมื่อปี ค.ศ.1967 มาบรรจุไว้ในอัลบั้มที่ได้รับการยกย่องว่า สะท้อนถึงจุดยืนของศิลปินที่แสดงออกถึงพลังดนตรีต่อ "การเมือง" ได้ชัดเจนมากที่สุดชุดหนึ่ง
Liberation Music Orchestra เป็นวงออร์เคสตราเฉพาะกิจ นักดนตรีกว่าสิบชีวิตที่ เฮเดน คัดสรรมาอยู่ในระดับหัวกะทิของวงการ ทุกคนมีส่วนร่วมในการบรรเลงในแบบ "ฟรี อิมโพรไวเซชั่น" ในแบบที่ตนต้องการอย่างทั่วถึง ภายใต้โครงการดนตรีที่มีทั้งงานประพันธ์ขึ้นใหม่ และงานเพลงเก่าที่อาศัยเค้าโครงของแนวเรียบเรียงแบบดั้งเดิม
ชาร์ลี เฮเดน ได้รับแรงบันดาลใจในการสร้างสรรค์งานชุดนี้มาจากการฟังบทเพลงในสงครามกลางเมืองของสเปน โดยช่วงระหว่างปี ค.ศ.1936-37 มีอาสาสมัครจาก 57 ประเทศทั่วโลกไปช่วยรัฐบาลประชาธิปไตยในสเปน ในจำนวนนั้นเป็นทหารอเมริกันราว 3,000 คน ซึ่งมีชีวิตรอดกลับประเทศเพียง 1,600 คนเท่านั้น
บทเพลงจากยุคสมัยนั้น ได้นำกลับมาผลิตซ้ำอีกครั้งผ่านกรอบการมองของแจ๊ส ในปี ค.ศ.1969 ประกอบด้วย Song of the United Front ผลงานดนตรีของ ฮันส์ ไอสเลอร์ และประพันธ์คำร้องโดย แบร์โทลท์ เบรคท์ นอกจากนี้ยังมีเพลง El Quinto Regimiento, Los Cuatro Generales และ Viva La Quince Brigada ซึ่งเป็นเพลงพื้นบ้านสเปนที่นำมาใส่คำร้องใหม่ในช่วงสงครามกลางเมือง
นอกจาก เฮเดน แล้ว บุคคลที่มีบทบาทอย่างสูงในอัลบั้มนี้ คือ คาร์ลา บลีย์ (Carla Bley) นักเปียโนสาวหัวก้าวหน้า ที่ช่วยเรียบเรียงดนตรีส่วนใหญ่ในอัลบั้ม และแต่งเพลงเพิ่มเติม นั่นคือ The Introduction, The Ending To The First Side และ The Interlude
โดยส่วนตัว เฮเดน ได้ประพันธ์ Song For Che สำหรับการเสียชีวิตของนายแพทย์ เออร์เนสโต เช เกวารา (Che Guevara) เมื่อปี ค.ศ.1967 เพื่อมอบให้แก่แนวทางการต่อสู้อย่างแน่วแน่ของนักปฏิวัติคนนี้ อีกทั้งยังได้แต่งเพลง Circus '68'69 อันสืบเนื่องจากความขัดแย้งของนักการเมือง 2 ฝ่ายต่อสงครามเวียดนาม เขาตัดสินใจเลือกเพลง We Shall Overcome ซึ่งเป็นสัญลักษณ์หนึ่งของเพลงประท้วงสงคราม แต่งโดย พีท ซีเกอร์ (Pete Seeger) มาบรรจุในท้ายอัลบั้ม
บรรยากาศทางดนตรีในอัลบั้มนี้ มีลักษณะพื้นฐานเป็นดนตรีโฟล์ค โทนสีสันค่อนข้างหลากหลายจากเครื่องดนตรีที่มีความแตกต่างกัน นำเสนอในแนวทางทดลองแบบ อวอง-การ์ด (Avant-Garde) เปิดพื้นที่ให้แก่การโซโล่ของนักดนตรีอย่างเต็มที่ จึงอุดมด้วยเสียงประสานที่ค่อนข้างจัด (dissonant sound) และยากแก่การฟังในบางช่วง โดยเฉพาะอย่างยิ่งการดำเนินไปสู่แนวด้นสดอันไร้ทิศทาง
อย่างไรก็ตาม หลายเพลงในอัลบั้มมีแนวทำนองอันไพเราะ มีเสน่ห์ในตัวเองเพียงพอ เช่นเดียวกับความจัดเจนที่แสดงผ่านเครื่องดนตรีของนักดนตรีที่เข้าร่วม เป็นปัจจัยที่สนับสนุนและยกระดับให้งานดนตรีกึ่งทดลองชิ้นนี้มีความงดงามลงตัวจนจัดให้เป็น "มาสเตอร์ พีซ" ได้อย่างไร้ข้อกังขาใดๆ
ชาร์ลี เฮเดน ทิ้งท้ายว่าเขาตั้งใจทำงานชิ้นนี้ให้แก่การสร้างสรรค์โลกที่ดีกว่า โลกที่ปราศจากสงครามและการเข่นฆ่า ปราศจากความยากจนและการครอบครอง โลกที่นักการเมืองตระหนักถึงความมีคุณค่าของชีวิตและพยายามปกป้องมากกว่าทำลาย
"... เราหวังเห็นสังคมใหม่แห่งการรู้แจ้งและสติปัญญา ที่ซึ่งความคิดสร้างสรรค์ได้กลายเป็นพลังสำคัญสูงสุดในการดำรงชีวิตของผู้คน"
[จากยุคซิกซ์ตีส์ กับการต่อต้านสงครามเวียดนาม ชาร์ลี เฮเดน บันทึกเสียงในนาม Liberation Music Orchestra อีกหลายครั้ง เพื่อใช้พลังดนตรีเรียกร้องความยุติธรรมและสันติภาพ ประกอบด้วย The Ballad of the Fallen (1982), Dream Keeper (1990), The Montreal Tapes: Liberation Music Orchestra (1989) และ Not in Our Name (2005) โดยอัลบั้มหลังสุด เป็นการแสดงปฏิกิริยาต่อต้านนโยบายการทำสงครามอิรักของ จอ์รจ ดับเบิลยู บุช ประธานาธิบดีสหรัฐอเมริกาในสมัยนั้น]
Charlie Haden / Liberation Music Orchestra / Impulse IMPD-188
Tracks : 1. The Introduction, 2. Song Of The United Front, 3. El Quinto Regimiento (Fifth Regiment) Los Cuatro Generales (Four Generals) Viva La Quince Brigada (Long Live The Fifteenth Brigade) , 4. The Ending To The First Side, 5. Song For Che', 6. War Orphans, 7. The Interlude (Drinking Music), 8. Circus '68 '69, 9. We Shall Overcome
Personnel : Perry Robinson , clarinet ; Gato Barbieri , tenor saxophone & clarinet ; Dewey Redman , alto & tenor saxophone ; Don Cherry , cornet, Indian wood & bamboo flutes( #3, 5) ; Mike Mantler , trumpet ; Roswell Rudd , trombones ; Bob Northern , french horn, hand wood blocks, crow call, bells & military whistle ; Howard Johnson , tuba ; Sam Brown , guitar , tanganyikan guitar , thumb piano (#1, 3-7) ; Carla Bley , piano , tambourine ; Charlie Haden , bass ; Paul Motian , drums , percussions ; Andrew Cyrille , drums , percussions (#8)
Recording Date : April 27th-29th , 1969 at Judson Hall , New York City
