ดร.เจษฎา ศาลาทอง: ‘People of Tomorrow’ โลกที่เปลี่ยนไปตามการกระทำของ ‘คน’ ในปัจจุบัน

The People สื่อออนไลน์ที่นำเสนอเนื้อหาสร้างสรรค์ว่าด้วยเรื่องราวของ ‘คน’ แบบเจาะลึกในทุกแง่มุม รวมถึงบทวิเคราะห์วิธีคิดของบุคคล ผู้มีบทบาทในการเปลี่ยนแปลงสังคม จากอดีต ปัจจุบัน จนถึงอนาคต

ในปีนี้ พวกเรากลับมาอีกครั้งกับการจัดงานมอบรางวัล The People Awards 2023 ภายใต้แนวคิด ‘People of Tomorrow’ งานประกาศรางวัลที่มอบแก่คนผู้สร้างการเปลี่ยนแปลงให้วันพรุ่งนี้ของทุกคนดียิ่งขึ้น และเป็นจุดเริ่มต้นของแรงบันดาลใจให้ผู้คนอยากเป็นส่วนหนึ่งในการร่วมเปลี่ยนแปลงสังคมด้วยตัวเอง

งานประกาศรางวัลครั้งนี้ยังมีคณะกรรมการที่ทำงานในด้านต่าง ๆ ทั้งนักวิชาการ นักการตลาด นักวิทยาศาสตร์ ผู้ชำนาญการด้านเศรษฐกิจดิจิทัล นักธุรกิจ และกองบรรณาธิการ The People ซึ่งเป็นตัวแทนเสียงของคนรุ่นใหม่มาช่วยกันเฟ้นหา ‘ผู้คน’ ผู้สร้างการเปลี่ยนแปลงเพื่อให้วันพรุ่งนี้ดียิ่งขึ้น

นิยามของ People of Tomorrow คือ คนที่โดดเด่นเรื่องความพร้อมสำหรับการรับมือโลกในวันพรุ่งนี้ที่เกิดการเปลี่ยนแปลงขึ้นอย่างรวดเร็ว เพราะทุกวันนี้อนาคตข้างหน้าเต็มไปด้วยความไม่แน่นอนมากมาย และมีความเปลี่ยนแปลงใหม่ ๆ เกิดขึ้นอย่างรวดเร็วในทั่วทุกมุมโลก ไม่ว่าจะเป็น วิทยาการเทคโนโลยีสุดล้ำสมัย การพัฒนาอย่างก้าวกระโดดของปัญญาประดิษฐ์ที่ก้าวเข้ามามีบทบาทมากขึ้นเรื่อย ๆ การเคลื่อนไหวทางสังคมใหม่ ๆ

ที่เป็นจุดเริ่มต้นการยอมรับความแตกต่างหลากหลาย การเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศที่มีผลกับทุกชีวิตบนดาวดวงนี้ ไปจนถึงโรคอุบัติใหม่ที่เปลี่ยนชีวิตสิ่งมีชีวิตที่เรียกว่ามนุษย์ไปตลอดกาล สิ่งเหล่านี้ทำให้ ‘คน’ ในทุกวันนี้ต้องเตรียมพร้อมปรับตัวให้เร็วยิ่งกว่า

People of Tomorrow ที่จะเป็นคนต้นแบบผู้พร้อมสำหรับอนาคตที่กำลังมานี้ จะครอบคลุมคนที่มีความโดดเด่นใน 3 แกนหลัก คือ 3P ได้แก่

People คนผู้สร้างผลกระทบกับผู้คนและสังคม

Planet คนผู้สร้างผลกระทบเชิงบวกให้กับสิ่งแวดล้อม

Progress คนผู้สร้างผลกระทบในเรื่องการเติบโตของธุรกิจ

โดยคณะกรรมการตัดสินของ The People Awards 2023 มาจากผู้ทรงคุณวุฒิในหลากหลายสาขาอาชีพ เพื่อให้การตัดสินรางวัลในครั้งนี้มีข้อมูลเชิงลึกที่ถูกต้องแม่นยำ ทันต่อความเคลื่อนไหว ครอบคลุมรอบด้านทุกความแตกต่างหลากหลาย ทั้งคนที่มีชื่อเสียง หรือคนตัวเล็ก ๆ ที่ยังไม่เป็นที่รู้จัก และรับรู้ถึงการเปลี่ยนแปลงที่สร้างผลกระทบต่อสังคมในทุกมิติมากที่สุด

คณะกรรมการผู้ทรงคุณวุฒิของ The People Awards 2023 มีจำนวนทั้งหมด 8 คน หนึ่งในนั้นคือ ดร.เจษฎา ศาลาทอง (คลิกดู คณะกรรมการผู้ทรงคุณวุฒิ ของ The People Awards 2023 ทั้ง 8 คน)

 

The People : คำว่า People of Tomorrow ในความเข้าใจของคุณเป็นอย่างไร

ดร.เจษฎา : People of Tomorrow เป็นคนในปัจจุบันนี่แหละ แต่ว่าคนในปัจจุบันนี้ก็ต้องมอง มีชีวิตต่อไปในอนาคต คือจริง ๆ แล้วคอนเซ็ปต์นี้มันคล้ายกับคอนเซ็ปต์ของ Sustainable development หรือว่าการพัฒนาอย่างยั่งยืน เพราะว่าจริง ๆ แล้วการพัฒนาอย่างยั่งยืน คอนเซ็ปต์ของมันก็คือว่า เวลาที่เราใช้หรือว่าทำอะไรก็แล้วแต่ เราจะคิดแค่ตัวเราเองไม่ได้ เราต้องคิดว่าเหมือนเราไปยืมทรัพยากร ยืมอะไรจากคนใน Generation หน้ามาใช้ อันนี้ก็เหมือนกัน ผมมองว่าเวลาเราทำอะไรในปัจจุบัน ไม่ได้มีผลกระทบแค่ในปัจจุบันนะ แต่ว่าต้องคิดไปเผื่ออนาคตด้วย ซึ่งคนที่จะเป็น People of Tomorrow เนี่ย ถึงแม้คุณจะอยู่ในโลกปัจจุบัน แต่ว่าคุณได้มีความคิดหรือว่าได้ทำอะไรก็แล้วแต่ที่มันมีผลกระทบทั้งบวกและลบนะครับ มันจะมีฟุตพริ้นต์บางอย่างในวันพรุ่งนี้และในวันต่อ ๆ ไป

สรุปก็คือ People of Tomorrow ก็คือคนในปัจจุบันนี่แหละ เพียงแต่ว่าสิ่งที่คุณทำอาจจะมีผลกระทบในเชิงบวกและลบต่ออนาคต ดังนั้นคุณก็ต้องตระหนักแล้วว่าคุณจะสร้างรอยเท้าที่เป็นเชิงบวกหรือเชิงลบต่อโลกอนาคต

ตัวอย่างเช่น สมมติว่า เรื่องโลกร้อน เราไม่ต้องอะไรมัน เรา ignore มัน เราไม่ทำอะไร หรือว่าเรื่อง PM 2.5 ก็ได้ เราปล่อยมันไป เรารู้สึกว่าไม่เป็นไร เราเอาแค่ปัจจุบันก็พอ แต่สุดท้ายสิ่งที่จะเกิดตามมาคือ เราใช้ทรัพยากรเต็มที่เลย เราไม่คำนึงถึงปัญหาที่จะเกิดขึ้นตามมา เรื่องโลกร้อน เรื่องอะไร ๆ ก็จะตามมา เป็นต้น หรือว่ากฎหมายบางอย่าง เช่น สมรสเท่าเทียม บางคนอาจจะรู้สึกว่ามันไม่ได้เกี่ยวกับเรานี่หว่า ไม่ว่าคุณจะเป็นเพศไหนก็ได้ตามทีอะนะ

พอรู้สึกว่ามันไม่ได้เกี่ยวกับเรา ก็ไม่ต้องทำอะไรกับมัน แต่ว่าในอนาคต มันมีคนที่เขาอยากจะแต่งงาน เขามีเหตุจำเป็นอะไรบางอย่าง พอเรา ignore เราไม่ทำอะไรตั้งแต่วันนี้ มันก็จะส่งผลกระทบต่อคนในอนาคต ในทางกลับกัน เช่น บางประเทศผลักดันกฎหมายเรื่องสมรสเท่าเทียม ผลที่ตามมาตอนนี้ คนที่เป็นเพศเดียวกันเขาได้สมรสกันแล้ว เขาก็สามารถใช้สิทธิ์ มีความเท่าเทียมกันได้แล้ว 

The People : คนต้องปรับตัวอย่างไรเพื่อให้พร้อมสำหรับอนาคตที่เต็มไปด้วยการเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นอย่างรวดเร็ว

ดร.เจษฎา : awareness แล้วก็สิ่งที่เราจะทำวันนี้มันจะสร้างฟุตพริ้นต์อนาคต จนถึงวันพรุ่งนี้ ดังนั้นเนี่ย อยากให้คิดก่อน คิดก่อนว่าทุกครั้งที่ทำ มันจะส่งฟุตพริ้นต์ มันจะมีรอยเท้าบางอย่างในทางใดทางหนึ่ง ดังนั้นก็อยากให้เราคิดก่อนที่จะทำ หรือว่าอย่างง่าย ๆ ที่ผมจะชอบพูดถึงตลอดเรื่องของ fact checking เรื่องของการตรวจสอบข้อมูลข้อเท็จจริง เราแชร์อะไรออกไป โดยที่เราไม่คิด มันก็จะส่งผลกระทบต่อสังคม ต่อคนอื่น ๆ ต่อความน่าเชื่อถือของตัวเราเองด้วย ดังนั้นก็อยากให้คิดว่าการกระทำของเราในปัจจุบันจะส่งผลกระทบอย่างไรบ้าง แล้วเราจะสามารถสร้างการเปลี่ยนแปลงได้ เพราะว่าถ้าเกิดว่าเราทำอะไรสักอย่าง มันจะส่งผลกระทบในเชิงบวกและลบแน่นอน 

 

The People :  มีการกระทำไหนที่อยากกลับไปแก้ไขไหม

ดร.เจษฎา : ถ้าตอนนี้ในมุมของตัวเองก็จะมีความคิดที่ว่าทุกอย่างเกิดขึ้นมันดีเสมอ สิ่งที่ทำมาเรากลับไปแก้ไขอะไรไม่ได้อยู่แล้ว เรามองว่าสิ่งที่เกิดขึ้นในอดีตช่วยหล่อหลอมให้เราเป็นมาจนถึงวันนี้ แต่พอพูดแบบนี้ มันก็รู้สึกเหมือนกับว่าไม่ได้กลับไปแก้ไขอะไรเลย แต่สิ่งที่เราทำผิดพลาด เราแก้ไขอะไรไม่ได้ แต่มันจะเป็นบทเรียนให้เรา ในการที่เราจะเอาบทเรียนนั้นไม่ repeat มัน หรือว่าเรารู้แล้วว่า อ๋อ ที่เราเคยทำมามันเป็นแบบนี้ มันส่งผลแบบนี้ ดังนั้นในอนาคตเราเปลี่ยนได้ ณ จุด ๆ นี้ ว่าเราจะไม่กลับมาทำผิดซ้ำอีก หรือเราเคยทำแบบนี้มาแล้ว มันเวิร์กนะ เราควรจะทำมันต่อไป ทำมันให้สุด แล้วชวนคนอื่นมาทำด้วย หรือทำแบบนี้มันไม่เวิร์ก ทำแบบนี้มันไม่ดี มันก่อให้เกิดผลกระทบทางลบต่อตัวเรา ต่อคนอื่น เราก็ไม่ควรทำ หรือว่าอาจจะบอกคนอื่นว่าทำแบบนี้มันไม่เวิร์กนะ คุณไม่จำเป็นต้องทำแบบที่ฉันทำ ทำแบบนี้แล้วมันไม่เวิร์ก เป็นต้น

The People : สิ่งที่คุณทำอยู่สามารถช่วยให้ผู้คนมีความพร้อมสำหรับโลกในวันพรุ่งนี้อย่างไร

ดร.เจษฎา : สิ่งที่ผมรู้สึกว่าเรามีความเชื่อแล้วเราก็ทำ อย่างเช่น เรื่องของวิธีคิดว่ามันจะมีวิธีคิดที่เรียกว่า Inclusive คือทุกคนมีตัวตน ทุกคนหลอมรวมเข้ามาทั้งหมด แต่ว่า Inclusive มันไม่ได้มีเรื่องของการแบ่งแยกเพศ แบ่งแยกความพิการ แม้กระทั่งเรื่องแนวคิด วิธีคิดทางการเมือง ซึ่งพอเราจะเข้าช่วงเลือกตั้ง การเผชิญหน้าทางการเมืองมันจะยิ่งแหลมคม แล้วมันก็จะยิ่งสุ่มเสี่ยงมากขึ้นอีก

ซึ่งตรงนี้เราเห็นเลยว่ามันมีคนที่พร้อมจะผลักความคิดที่แตกต่าง ผลักคนที่ไม่เหมือนกับเราให้ไปอยู่อีกฝั่งหนึ่ง สิ่งที่ผมทำ เราก็พยายามสอดแทรกวิธีคิด Inclusive ให้กับลูกศิษย์ของเรา ให้กับคนที่ฟังรายการ อย่างผมจัดรายการวิทยุ รายการทีวี เราก็พยายามจะสอดแทรกแนวคิดเรื่องนี้เข้าไป เพราะเราต้องการให้คนที่ฟังเรา เขามีวิธีคิดแบบนี้ หรือแม้กระทั่งเรื่องของภาษาที่ใช้ พยายามที่จะไม่พูดในรายการที่จะทำให้รู้สึกแตกต่าง อย่างเช่น เพศที่สาม หรือว่าคนพิการ คนปกติ มันจะทำให้รู้สึกเป็นอื่น

The People : สิ่งที่คุณทำสร้างผลกระทบให้เกิดกับ คน สังคม ชุมชน หรือภาคธุรกิจอย่างไร

ดร.เจษฎา : ผมคิดว่าทุกคน ไม่ใช่แค่ผมคนเดียว อย่างที่บอก ทุกคนสร้างรอยเท้าอยู่แล้ว ทุกคน แต่หลาย ๆ คนอาจจะคิดว่า ฉันทำคนเดียว ฉันเปลี่ยนแปลงอะไรไม่ได้ รอยเท้าของฉันมีแค่นี้ มันจะสามารถเปลี่ยนแปลงโลกได้อย่างไร แต่ผมเชื่อว่าถ้าเรา collective มัน ทำเหมือนกับว่าทำไปในทิศทางเดียวกัน รวมกันให้มันใหญ่ขึ้น ๆ เสียงของเรา รอยเท้าของเราก็จะใหญ่ขึ้น ดังนั้นผมมองว่า ตัวอย่างเช่น ผมลุกขึ้นมาทำอะไรสักอย่าง มันอาจจะทำให้โลกหยุดร้อนไม่ได้ อาจจะทำให้สังคม Inclusive ขึ้นมาไม่ได้ แต่ผมเชื่อว่าถ้าเกิดทุกคนช่วยกัน ร่วมกันทำ ทำในระยะที่มันแบบไปเรื่อย ๆ ผมว่าโลกมันเปลี่ยนแน่นอน ผมเชื่อว่าโลกมันต้องเปลี่ยนแน่นอน 

ตัวอย่างเช่น ง่าย ๆ มันจะมีโครงการหนึ่งที่ผมไปช่วยชื่อว่า Chula Zero Waste ตอนนั้น ต้องย้อนกลับไปก่อนโควิด-19 การที่เราบอกว่าไปร้านสะดวกซื้อแล้วไม่รับถุงพลาสติก มันเป็นวิธีคิดที่คนไทยรู้สึกว่ามันไม่ใช่ มันไม่ได้ แต่ว่าที่จุฬาฯ ที่ผมไปร่วมไปช่วยเขาด้วย จุฬาฯ เริ่มแรก ๆ เลยคือเซเว่นไม่ให้ถุงพลาสติก ตอนนั้นคนก็รู้สึกว่าแบบมันไม่ได้ มันไม่ใช่ บางคนต้องการเอาถุงพลาสติกไปซื้อของต่อ แต่ว่าพอจุฬาฯ เริ่ม แล้วเขาเริ่มชิน เริ่มเห็นตัวเลข มันมีตัวเลขที่ออกมาว่า เราสามารถลดขยะพลาสติกได้จริง ๆ นะ มันช่วยลดเรื่องค่าใช้จ่าย เรื่องการจัดการขยะ มันเห็นอะไรหลาย ๆ อย่าง ปรากฏว่าทำได้ คนในจุฬาฯ ทำได้ แล้วมันก็ส่งแรงกระเพื่อมออกไปข้างนอก จนเราเห็นสเกลแล้วว่าตอนหลัง ห้างร้านก็เริ่มลดถุงพลาสติกมากขึ้นเรื่อย ๆ

แต่พอมันกลับมาช่วงโควิด-19 ทุกคนก็กลับมาใช้กันเพิ่ม ย้อนกลับไปเรื่องลอยกระทง สมัยก่อนเราก็ใช้กระทงโฟมเหมือนกัน เราไม่ได้แคร์อะไร แต่พอมีการรณรงค์ให้ใช้วัสดุธรรมชาติ ตอนหลังผมก็เห็นกระแส ถ้าจะขอบคุณพระแม่คงคา ก็ไม่ควรลอยกระทง มันไปไกลขนาดนั้นแล้ว ดังนั้นผมมองว่านี่แหละคือการเปลี่ยนแปลงจากจุดเล็ก ๆ ที่เราทำด้วยกัน ใช้เวลากับมัน มันก็จะเห็นการเปลี่ยนแปลงแน่นอน ดังนั้นก็อยากจะให้ทุกคนเชื่อว่าถึงแม้ว่าคุณจะเป็นใครก็ตามที รอยเท้าของคุณมันแสตมป์ และมันจะอยู่ตรงนั้นเสมอ

The People : มองการกระทำของตัวเองว่าจะส่งผลกระทบไปในระดับประเทศเลยไหม

ดร.เจษฎา : ถ้าผม ผมมองว่า ผมก็ไม่แน่ใจนะว่าเราจะสามารถเป็นจุดเริ่มต้นได้แค่ไหน แต่ผมเชื่อว่าถ้าเราทำ อย่างน้อย ๆ เราไม่ต้องมองว่าคนอื่นจะทำหรือเปล่า เราทำ เราเชื่อมั่น เราทำแล้วมันจะมีผลกระทบ ผมเชื่อว่ามันมีคนคิดเหมือนกัน แล้วมันก็จะร่วมทางไปกับเรา แล้วมันก็จะก่อให้เกิดการเปลี่ยนแปลงขึ้นแน่นอน 

The People : ตั้งเกณฑ์การให้คะแนนสำหรับรางวัล The People Awards 2023 อย่างไร

ดร.เจษฎา : เราต้องการดูคนที่เป็น timeliness คือปีที่ผ่านมาเป็นปีของเขา เราเห็นว่าปีนี้ เราพูดถึงคนนี้ ไม่พูดถึงประเด็นนี้ไม่ได้ หรือว่าปีนี้เรานึกถึงศิลปิน เรานึกถึงเขาเป็นต้น ก็จะมองเรื่อง timeliness ด้วย

ผมอาจจะมีการเลือกประเด็นคนชายขอบด้วย ถ้ามองในมุมนั้น ผมรู้สึกว่าอยากจะ voice a voiceless ด้วย เพราะวิธีคิดของผมคือ Inclusive ดังนั้นคนที่ผมเลือกจะเป็นคนที่ชูเรื่องความ Inclusive คนพิการ คนหลากหลายทางเพศ ศาสนา รวมถึงคนชายขอบ ผมก็จะเลือกมาทางนี้ 

ดร.เจษฎา ศาลาทอง หนึ่งในคณะกรรมการ The People Awards 2023

The People Awards 2023 รางวัลแห่งปีของสื่อออนไลน์ The People ในปีนี้มีธีมคือ ‘People of Tomorrow’ คนต้นแบบผู้พร้อมสำหรับอนาคตที่กำลังมาถึง โดยมีคณะกรรมการที่ทำงานในด้านต่าง ๆ ทั้งนักวิชาการ นักการตลาด นักวิทยาศาสตร์ ผู้ชำนาญการด้านเศรษฐกิจดิจิทัล นักธุรกิจ และกองบรรณาธิการ The People ซึ่งเป็นตัวแทนเสียงของคนรุ่นใหม่มาช่วยกันเฟ้นหา ‘ผู้คน’ ผู้ที่มีส่วนในการทำให้โลกในวันพรุ่งนี้ดียิ่งขึ้น โดยคัดจาก 100 คนให้เหลือเพียง 10 คนสุดท้าย

The People Awards 2023 มีกำหนดจัดขึ้นในวันพุธที่ 5 เมษายน พ.ศ. 2566 เวลา 14.00 - 16.45 น. ณ คริสตัล บ็อกซ์, เกษร เออร์เบิน รีสอร์ท ชั้น 19 เกษร ทาวเวอร์ ราชประสงค์ กรุงเทพฯ

 

ติดตามรายละเอียดงานประกาศรางวัล The People Awards 2023 ต่อได้ที่ https://thepeople.co/tppa2023