ชิบาซากิ โค: นักแสดงที่ออกมาตั้งคำถามถึงการทำงานของรัฐบาล
กฎหมายนี้ไม่ได้กระทบแค่เกษตรกร แต่เกี่ยวกับอาหารบนโต๊ะกินข้าวของทุกคน
ในมุมมองของคนไทยส่วนใหญ่ชอบมองว่าการเมืองเป็นเรื่องไกลตัว ไม่บ่อยนักที่จะเห็นคนดังในแวดวงบันเทิงออกมาตั้งคำถาม แสดงความคิดเห็น หรือวิจารณ์การทำงานของรัฐบาล หลายคนมีค่านิยมว่าคนบันเทิงก็ควรอยู่แค่หมวดบันเทิง แต่นักแสดงต่างประเทศกลับมองต่าง พวกเขาส่วนใหญ่รู้สึกว่านโยบายทางการเมืองล้วนเป็นเรื่องของทุกคน
หลายปีที่ผ่านมารัฐบาลญี่ปุ่นประกาศรายชื่อพืชพรรณที่เกษตรกรไม่สามารถเพาะเมล็ดปลูกเองได้ ตรงตามอนุสัญญากฎหมายสิทธิบัตรพันธุ์พืช UPOV1991 แรกเริ่มชนิดของเมล็ดพันธุ์ที่ห้ามเพาะเองมีแค่หลักสิบ แต่ภายในไม่กี่ปีก็มีพืชกว่าสามร้อยชนิดที่ห้ามเก็บเมล็ดจากต้นไปปลูกต่อ และรัฐบาลญี่ปุ่นตกลงนำประเทศเข้าเป็นสมาชิกความตกลงหุ้นส่วนทางเศรษฐกิจภาคพื้นแปซิฟิก หรือที่รู้จักกันในชื่อ CPTPP
ชิบาซากิ โค (Shibasaki Ko) นักแสดงหญิงวัย 38 ปี อาจไม่ใช่ชื่อที่คนไทยคุ้นเคยนัก แต่หลายคนอาจเคยเห็นเธอมาก่อนในภาพยนตร์เรื่อง Battle Royale (2000) และ 47 Ronin (2013) ชิบาซากิอยู่ในวงการมานาน จากนักแสดงวัยรุ่นหน้าใหม่กลายเป็นดาราหญิงแถวหน้า เธอเป็นที่รักของแฟนหนังและละคร คนญี่ปุ่นเกือบทั้งประเทศต้องเคยเห็นหน้าเธอในทีวีสักครั้ง ชื่อเสียงของเธอทำให้การออกมาแสดงความคิดเห็นทางการเมืองเป็นที่จับจ้องของคนญี่ปุ่น
ในปี 2020 พรรคเสรีประชาธิปไตย (Liberal Democratic Party-LDP) กับกระทรวงเกษตรป่าไม้และประมงญี่ปุ่นมีแผนปรับเปลี่ยนข้อกฎหมายเกี่ยวกับพันธุ์พืช ทำให้ชิบาซากิออกมาตั้งคำถามผ่านทวิตเตอร์ส่วนตัวว่า “รู้จักกฎหมายคุ้มครองเมล็ดพันธุ์กับการแก้กฎหมายเมล็ดพันธุ์หรือเปล่า ?” หลังจากตั้งคำถาม มีชาวทวิตเตอร์เข้ามาตอบคำถามของเธอกว่าแปดร้อยคำตอบ เกิดการแลกเปลี่ยนความคิดเห็นเรื่องการแก้กฎหมาย บางคนบอกว่าเพิ่งรู้ข่าวนี้เพราะชิบาซากิ และคอมเมนต์ส่วนใหญ่รู้สึกไม่เห็นด้วยกับรัฐบาล
หลังจากที่คำถามสั้น ๆ ของชิบาซากิทำให้เกิดการวิจารณ์จำนวนมาก เธอทวีตต่ออีกหลายครั้งเกี่ยวกับความเหมาะสมของข้อกฎหมายที่ห้ามเกษตรกรเพาะพันธุ์เมล็ดพืช ควบคู่กับแสดงความกังวลว่ายังมีคนญี่ปุ่นอีกไม่น้อยที่ไม่ทราบเรื่องนี้
เสียงของชิบาซากิอาจไม่ใช่เสียงแรกที่ออกมาตั้งคำถามข้อกฎหมายกับการทำงานของรัฐบาล หลายปีที่ผ่านมามีคนโจมตีกฎหมายสิทธิบัตรพันธุ์พืช UPOV1991 ที่ทำให้เกษตรกรต้องจ่ายเงินเพิ่มขึ้นเพื่อซื้อเมล็ดพันธุ์มาเพาะปลูก เกิดการตั้งข้อสงสัยว่ารัฐจะเยียวยาชาวเกษตรรายย่อยทั่วประเทศที่มีค่าใช้จ่ายเพิ่มขึ้นจากนโยบายนี้อย่างไร แต่รัฐบาลเมินเฉยได้หลายครั้ง ทว่าเสียงของนักแสดงหญิงกลับสร้างแรงกระเพื่อมครั้งใหญ่ให้สังคม ชวนขบคิดจนหัวหมุนว่าตกลงแล้วใครกันแน่ที่ได้ผลประโยชน์จากร่างกฎหมายนี้มากที่สุด เกษตรกร ประชาชน นักการเมือง หรือนายทุน ?
ชิบาซากิได้รับผลกระทบหนักพอสมควรหลังออกมาทวีตตั้งคำถาม มีคนกลุ่มหนึ่งพยายามโจมตีเธอผ่านโซเชียลด้วยถ้อยคำหยาบคาย ทั้งข่มขู่ ด่าให้เธอหยุดออกมาตั้งคำถามหรือแสดงความคิดเห็น ทั้งที่ชิบาซากิสามารถแสดงความกังวลต่อผลกระทบที่ชาวญี่ปุ่นทุกคนจะได้รับจากข้อกฎหมายได้ เพราะการแสดงความคิดเห็นคือสิทธิขั้นพื้นฐานของประเทศประชาธิปไตย
ขณะเดียวกันมีคนจำนวนมากออกมาให้กำลังใจนักแสดงสาว บอกว่าสิ่งที่เธอทำไมใช่เรื่องผิด ชื่นชมชิบาซากิที่ห่วงใยเกษตรกรญี่ปุ่น การออกมาของเธอทำให้คนเริ่มตระหนักว่าการเมืองส่งผลกระทบต่อชีวิตประจำวัน โหมกระแสให้ร้อนแรงขึ้นเรื่อย ๆ สื่อญี่ปุ่นก็ตีข่าวเรื่องนี้ให้คนทั่วประเทศได้เห็น โดยเฉพาะชาวเกษตรที่ไม่ค่อยได้เล่นโซเชียลหรือทวิตเตอร์
การโต้เถียงของชาวเน็ตไม่มีทีท่าว่าจะจบลง ในที่สุดกระทรวงเกษตรป่าไม้และประมงญี่ปุ่นต้องออกมาอธิบายถึงข้อกฎหมายที่เป็นประเด็น ระบุว่ากฎหมายที่กำลังจะเปลี่ยนแปลงทำเพื่อคุ้มครองพันธุ์พืชกับชาวเกษตรญี่ปุ่น กระทรวงไม่อยากให้ประชาชนเกิดความกังวล เพราะพืชใหม่ที่จะเข้าสู่กฎหมายคุ้มครองมีเพียงไม่กี่ชนิดเท่านั้น
การผลักดันแก้ไขร่างกฎหมายนี้จะช่วยปกป้องพืชผักผลไม้ชื่อดังของญี่ปุ่น องุ่น เมล่อน หรือสตรอเบอรี่สายพันธุ์ท้องถิ่น จะไม่ถูกนักลงทุนหรือเกษตรกรต่างชาตินำเมล็ดไปปลูกเพื่อสร้างกำไรในต่างแดน หากใคร ๆ สามารถนำเมล็ดพันธุ์ท้องถิ่นของญี่ปุ่นไปปลูกที่ไหนก็ได้บนโลก ญี่ปุ่นจะส่งออกผลไม้ได้น้อยลงหรืออาจโดนขายตัดราคา
อย่างไรก็ตาม แม้กฎหมายจะคุ้มครองเรื่องการเข้ามาของต่างชาติ ในเวลาเดียวกันกฎหมายนี้ก็เอื้อผลกำไรมหาศาลให้กับบริษัทซาคาตะผู้ค้าเมล็ดพันธุ์ใหญ่ของโลก หลายครั้งบริษัทยอมจ่ายเงินหลายล้านเยนเพื่อขอรับการคุ้มครองพืชชนิดใหม่ ส่วนเกษตรกรรายย่อยต้องลงทะเบียน ทำเรื่องหลายขั้นตอน ซื้อเมล็ดจากบริษัทที่ขายเมล็ดพันธุ์ในราคาสูงขึ้นทุกปี ชิบาซากิกังวลว่าในอนาคตอันใกล้ผลไม้ในตลาด วัตถุดิบทำอาหาร ของใช้ต่าง ๆ ที่ทุกคนต้องซื้อในซูเปอร์มาร์เก็ตอาจมีราคาสูงขึ้น และกฎหมายนี้ไม่ใช่เรื่องไกลตัว แต่เป็นเรื่องที่ส่งผลต่อชาวญี่ปุ่นทุกคน
หลังจากชิบาซากิทำให้การแก้กฎหมายเมล็ดพันธุ์ถูกพูดถึงในวงกว้าง ยูทากะ โมริยามะ (Yutaka Moriyama) จากพรรคเสรีประชาธิปไตย ตัดสินใจเลื่อนการยื่นเรื่องการแก้ไขกฎหมาย UPOV1991 ต่อสภาออกไปก่อน ส่วนนักแสดงสาวชิบาซากิ โค ตัดสินใจดำเนินคดีทางกฎหมายกับชาวเน็ตที่ออกมาด่าทอและข่มขู่เธอด้วยถ้อยคำหยาบคาย เพื่อยืนยันให้สังคมได้รู้ว่าเธอไม่ได้ทำอะไรผิด
คงต้องรอดูต่อไปว่าการพยายามแก้กฎหมายครั้งนี้ของนักการเมืองญี่ปุ่นจะสามารถทำได้ในเร็ววัน หรืออาจต้องเลื่อนไปอีกครั้งหากประชาชนส่วนใหญ่รู้สึกไม่เห็นด้วย
ที่มา
https://twitter.com/sayakafc/status/1256132346983649280
https://news.yahoo.co.jp/articles/794e7fd94f8b7c27041b39b91cb8055e2b1ccf2d
https://news.yahoo.co.jp/articles/8b05f1800e16d89bf661215145bee62a2b9fdae5
https://mainichi.jp/english/articles/20200521/p2a/00m/0fp/021000c
เรื่อง: ตรีนุช อิงคุทานนท์
