BDMS จัดประชุมประจำปี รวมคนวงการแพทย์เตรียมพร้อม ‘สังคมสูงวัยไทย’

ในยุคสมัยปัจจุบัน มนุษย์อายุขัยเฉลี่ยยืนยาวขึ้นด้วยเหตุผลหลายประการ ทั้งเรื่องอาหารการกิน สภาพแวดล้อม เทคโนโลยี และการแพทย์ที่เจริญก้าวหน้าขึ้นเรื่อย ๆ

เป็นเหตุผลที่ในทุกปี ผู้ชำนาญการทางการแพทย์ ไม่ว่าจะแพทย์ เภสัชกร พยาบาล ทันตแพทย์ นักกายภาพบำบัด ฯลฯ ทั่วประเทศ ได้มารวมตัวกันในงานประชุมวิชาการ “BDMS ACADEMIC ANNUAL MEETING 2023” เพื่ออัพเดทเทรนด์ แลกเปลี่ยนความรู้ ประสบการณ์ต่าง ๆ ให้วงการแพทย์ไทยเป็นเสาหลักของสุขภาพคนไทยอย่างแข็งแกร่ง

การประชุมนี้จัดต่อเนื่องมา 18 ปี และปี 2566 ได้จัดขึ้นที่ศูนย์ประชุมแห่งใหม่ BDMS Connect Center ถนนวิทยุ กรุงเทพฯ ภายใต้แนวคิด “A Road to Lifelong Well-Being” (เส้นทางสู่การมีสุขภาพดีอย่างยืนยาว) ซึ่งเป็นหมุดหมายที่มนุษย์ทุกคนใฝ่ฝัน

ในปีนี้ เนื้อหาในงาน BDMS ACADEMIC ANNUAL MEETING 2023 มุ่งเน้นไปที่แนวโน้มการเปลี่ยนแปลงของประชากรโลกที่มีสัดส่วนของผู้สูงอายุเพิ่มขึ้นอย่างชัดเจน  ดังนั้นในฐานะผู้ให้บริการด้านสุขภาพและการแพทย์แบบครบวงจร BDMS จึงให้ความสำคัญในการวางรากฐานและดูแลประชากรทุกช่วงวัย โดยเฉพาะกลุ่มผู้สูงวัยให้มีชีวิตที่ยืนยาวอย่างมีสุขภาพที่ดี โดยงานจัดขึ้นระหว่างวันที่ 30 ตุลาคม ถึง 3 พฤศจิกายน 2566 ประกอบด้วยหลากหลายเวทีเสวนา อาทิ เคล็ดลับการดูแลสุขภาพอย่างยั่งยืน  (Sustainable Wellness) โดย นายแพทย์ตนุพล วิรุฬหการุญ ประธานคณะผู้บริหาร บีดีเอ็มเอส เวลเนส, หัวข้อที่เกี่ยวข้องกับการดูแลผู้ป่วยโรคมะเร็ง (Comprehensive Cancer Care For Well-Being) โดย ศาสตราจารย์พิเศษ นายแพทย์ธีรวุฒิ คูหะเปรมะ, การดูแลสมอง และป้องกันตัวเองจากโรคความจำเสื่อม (How to Improve Brain and Dementia Prevention) โดย ศาสตราจารย์ นายแพทย์ก้องเกียรติ กูณฑ์กันทรากร เป็นต้น

ในวันที่สังคมไทยก้าวสู่สังคมสูงวัย เรื่องสุขภาพและโรคภัยเป็นเรื่องสำคัญที่เราต้องเตรียมพร้อมรับมือ ไม่ใช่รอให้เกิดขึ้นแล้วแก้ไข The People ได้คัดเลือก 2 เวทีที่เชื่อว่าจะมีประโยชน์กับผู้อ่านมาสรุปให้โดยละเอียด… 

นพ.ปราเสริฐ ปราสาททองโอสถ ผู้ก่อตั้ง บริษัท กรุงเทพดุสิตเวชการ จำกัด (มหาชน)
พญ.ปรมาภรณ์ ปราสาททองโอสถ กรรมการผู้อำนวยการใหญ่และประธานคณะผู้บริหารอาวุโส กลุ่ม 1
ศาสตราจารย์เกียรติคุณ นพ.อรรถ นานา รองผู้อำนวยการใหญ่ฝ่ายแพทย์ กลุ่ม 1
นพ.ไพศาล เลิศฤดีพร ผู้ช่วยผู้อำนวยการใหญ่ฝ่ายแพทย์ กลุ่ม 1

A Road to Lifelong Well-Being :  ฮาวทู มีสุขภาพที่ดีอย่างยืนยาว

เวทีแรก เกี่ยวกับสังคมผู้สูงวัย และการทำอย่างไร ให้มีร่างกายที่แข็งแรงยืนยาวในอายุที่มากขึ้นเรื่อย ๆ 

การมีร่างกายที่แข็งแรงในช่วงอายุเยอะ ไม่เพียงแต่สำคัญกับตัวเองเท่านั้น แต่สำคัญกับประเทศชาติเช่นกัน เพราะคาดว่า ปี 2583 ประเทศไทยจะมีสัดส่วนผู้สูงวัยกว่า 20.51 ล้านคน หรือ 31.37% ขณะที่ยอดเด็กเกิดใหม่เติบโตสวนทางกัน จากสภาพแวดล้อมและวิถีชีวิตคนรุ่นใหม่ที่มีลูกน้อยลง ดังนั้นในวันที่ประเทศไทยเข้าสู่สังคมผู้สูงวัย จึงต้องสูงวัยฉบับมีคุณภาพ
ในเวทีเสวนา 'A Road to Lifelong Well-Being' สุขภาพที่ดีอย่างยืนยาว ดร.นพ.ภูษิต ประคองสาย เลขาธิการมูลนิธิสถาบันวิจัยและพัฒนาผู้สูงอายุไทย (มส.ผส.) ได้ให้ความรู้ว่า ประเทศไทยกำลังเจอกับสึนามิประชากร ตั้งแต่ปี 2566 เป็นต้นไป เราจะมีประชากรสูงวัยเพิ่มขึ้นปีละ 1 ล้านคน ขณะที่เด็กเกิดใหม่ต่อปีน้อยกว่าผู้เสียชีวิต ความน่ากังวลกว่านั้นคือ คนสูงวัยจะอยู่คนเดียวเพิ่มขึ้น เห็นได้จากตัวเลขแนวโน้มที่ผ่านมา ที่มีผู้สูงวัยอยู่คนเดียว 3.6% ในปี 2537 สู่ 12% ในปี 2564 

ขณะที่การศึกษารายได้ผู้สูงวัยระหว่างปี 2545 – 2564 พบว่า ในปี 2545 ผู้สูงวัย 58% พึ่งพารายได้จากลูกหลาน ก่อนลดลงเรื่อย ๆ ปัจจุบันอยู่ที่ 32% และอีกราว 19-20% พึ่งเบี้ยยังชีพ จำนวน 600-800 บาทต่อเดือน มีสัดส่วนผู้สูงวัยที่อยู่ใต้เส้นความยากจนกว่า 6.8% ทั้งยังพบว่า ผู้สูงวัยจำนวนหนึ่งมีความจำเป็นที่จะต้องทำงานอยู่ในปัจจุบัน

ในอนาคต ผู้สูงวัยอาจจะต้องอยู่คนเดียวเพิ่มขึ้น พึ่งพาตนเองมากขึ้น คำถามสำคัญคือ จะทำอย่างไรเพื่อเตรียมพร้อมสภาพแวดล้อมและสังคม สำหรับคนกลุ่มนี้

ในแง่ร่างกาย ศ.เกียรติคุณ นพ.ประเสริฐ อัสสันตชัย คณะแพทยศาสตร์ ศิริราชพยาบาล กล่าวว่า การออกกำลังกายและการกินอาหารที่ดี อาจไม่เพียงพอต่อความต้องการในร่างกายของผู้สูงวัย ด้วยร่างกายที่เสื่อมถอยในหลายด้าน ทั้งกายและใจ จึงต้องให้ความสำคัญในเรื่องของ Well-being ที่ไม่ใช่แค่เรื่องการรักษาโรคเท่านั้น แต่ต้องป้องกันโรคด้วย โดยมีหลักการดังนี้

อา - อ้วน - อารมณ์ดี - ออก - อุ - บาย - หา - เพื่อน - แวดล้อม - ฉีด - ยา

• อา - ผู้สูงวัยต้องได้รับสารอาหารที่เหมาะสม
• อ้วน - ผู้สูงวัยต้องหลีกเลี่ยงภาวะอ้วน
• อารมณ์ดี - การมีสุขภาพจิตที่ดี
• ออก - การออกกำลังกายสม่ำเสมอ
• อุ - เลี่ยงอุบัติเหตุ
• บาย - เลี่ยงอบายมุข
• หา - การตรวจสุขภาพประจำปี ค้นหาปัจจัยเสี่ยงของโรคหรือโรคที่ซ่อนอยู่
• เพื่อน - การมีปฏิสัมพันธ์กับผู้อื่น
• แวดล้อม - การมีสภาพแวดล้อมที่เป็นมิตรกับผู้สูงอายุ 
• ฉีด - การฉีดวัคซีนป้องกันโรคติดเชื้อ
• ยา - การใช้ยาอย่างถูกต้อง

ด้าน ศ.นพ.วีรศักดิ์ เมืองไพศาล คณะแพทยศาสตร์ ศิริราชพยาบาล บอกว่า สุขภาพกายและสุขภาพใจเป็นเรื่องเชื่อมกัน และสำคัญมากในผู้สูงวัย พบว่า ผู้สูงวัยที่อายุยืนยาวมักมองโลกในแง่บวก ไม่มีปัญหาด้านสุขภาพใจ การนอน 

ทั้งนี้ ในการรัฐบาลไทยก็มีความพยายามพัฒนานโยบายหลายด้านเพื่อรองรับสังคมสูงวัย ให้มีสังคม มีรายได้ มีคุณภาพชีวิตที่ดี ตามแผนพัฒนาประชากรเพื่อการพัฒนาประเทศระยะยาว (2565 – 2580) และตั้งแต่ปี 2564 กระทรวงสาธารณสุข ได้ออกนโยบายให้มีการคัดกรองในชุมชนสำหรับผู้สูงวัย โดยการคัดกรองความถดถอย 9 ด้าน ได้แก่ ความคิดความจำ, การเคลื่อนไหวร่างกาย, การขาดสารอาหาร, การมองเห็น, การได้ยิน, การซึมเศร้า, การกลั้นปัสสาวะ, การปฏิบัติกิจวัตรประจำวัน และ สุขภาพช่องปาก

สอดคล้องกับพันธกิจของ BDMS ในฐานะโรงพยาบาลชั้นนำ ที่มุ่งเน้นเรื่องการสร้าง wellness ในกับประชากรไทย ผ่านการวางรากฐานและดูแลประชากรทุกช่วงวัย โดยเฉพาะกลุ่มผู้สูงวัยให้มีชีวิตที่ยืนยาวอย่างมีสุขภาพที่ดี

A journey to longevity : หยุดความแก่ไว้ ให้อายุเป็นเพียงแค่ตัวเลข

สำหรับเวทีที่สองที่เราคัดมานำเสนอ เหมาะกับวัยรุ่น ไปจนถึงวัยกลางคน เพราะพูดถึงการชะลอวัยฉบับสุขภาพดีและยั่งยืน – จริง ๆ แล้วทุกวันนี้หลายคนแก่ช้าลงมากด้วยเทคโนโลยีและการแพทย์ แต่จะแก่ช้าแบบมีคุณภาพ ต้องดีมาจากทั้งภายในและภายนอก และต้องเริ่มตั้งแต่อายุยังน้อย ดูแลตัวเองให้เป็นไลฟ์สไตล์ ไม่ใช่ challenge ที่มีเส้นชัย

อัฐ ทองแตง ประธานคณะผู้บริหาร กลุ่ม 5 บริษัท กรุงเทพดุสิตเวชการ จำกัด (มหาชน) กล่าวว่า ในฐานะโรงพยาบาล BDMS มองว่านอกจากการรักษาแล้ว โรงพยาบาลต้องหันมาให้ความสำคัญกับการ ‘ป้องกัน’ นั่นคือการ check-up สุขภาพของคนไข้ เพื่อให้ prevent โรคภัยต่าง ๆ ได้ก่อนจะสายไป ซึ่งตอนนี้ ทาง BDMS เองก็มีลูกค้าองค์กรหลายเจ้า ที่วางใจให้พนักงานเข้ามาตรวจร่างกายกับโรงพยาบาลเป็นประจำทุกปี

ปัจจุบัน ทางโรงพยาบาลเล็งปรับจากโปรแกรมตรวจสุขภาพ อัพเกรดสู่การเป็น Health Solution เพื่อสร้าง Health Culture ให้แก่องค์กรต่าง ๆ ให้ความรู้สู่การมุ่งสู่สังคม longevity ไปพร้อมกัน เพราะการชะลอความแก่ไม่เพียงแต่ทำให้เราดูดีสวนทางอายุเท่านั้น แต่จะช่วยลดความเสี่ยงโรคภัยเมื่อสูงวัยขึ้นด้วย
"Human Aging and Multifactorial Process ของคนเรา จะเริ่มด้วยการเป็นทารก เด็ก วัยรุ่น จบการศึกษา วัยทำงาน เก็บเงิน และผู้สูงอายุ ซึ่งถ้าเป็นวัยผู้สูงอายุ ก็เสมือนกับการเดินลงเขา แต่การจะชะลอให้การเดินลงเขา หรือชะลอการป่วย ชะลอความแก่ การทำแค่ป้องกันอาจไม่เพียงพอ แต่จะต้องเข้าไปถึงกระบวนการ Intervention (การแทรกแซง) การใช้ชีวิต การดูแลสุขภาพอย่างเป็นระบบด้วยข้อมูลและเทคโนโลยีจำนวนมาก เพื่อให้สุขภาพยืนยาว หรือรั้งสุขภาพให้กลับมาดีกว่าเก่า" ณรงค์ฤทธิ์ กาละพุฒ ประธานคณะบริหาร กลุ่ม7.1 BDMS และกรรมการผู้จัดการ บริษัท เนชั่นแนล เฮลท์แคร์ ซิสเท็มส์ (N Health) กล่าว

ณรงฤทธิ์บอกด้วยว่า การดูแลสุขภาพควรจะเริ่มตั้งแต่อายุยังน้อย ควรจะดูแลจริงจังก่อนวัยเลข 4 และหากอายุ 40 ปี ก็ต้องดูแลอย่างต่อเนื่อง เพื่อชะลอความแก่ ซึ่งหลายคนดูแลสุขภาพแล้วอาจจะเกิดคำถามในใจว่าจะชี้วัดได้อย่างไรว่าสุขภาพเราอยู่ที่จุดไหน ในประเด็นนี้ ทาง BDMS มีตัวชี้วัดที่พัฒนาแบบก้าวกระโดดจาก N Health ถือเป็นอาวุธสำคัญใน Medical Wellness หรือการรณรงค์ให้ชาวไทยและต่างชาติรักสุขภาพต้องมีตัวชี้วัด 

นอกจากการป้องกัน ก็ต้องเสริมเรื่องการ ‘ดูแล’ เข้าไปด้วย เรื่องนี้ นพ.ตนุพล วิรุฬหการุญ ประธานคณะผู้บริหาร บีดีเอ็มเอส เวลเนส คลินิก บอกว่า เรื่องของสุขภาพที่ดีและยั่งยืนนั้น เป็นตลาดที่เติบโตมาก ๆ ใน 3 ปีที่ผ่านมา ทั้งเรื่องการออกกำลังกาย หรือการหลีกเลี่ยงอาหารที่ก่อให้เกิดการแพ้ ฯลฯ และสิ่งสำคัญของศาสตร์ชะลอวัยก็คือ ‘6 Pillars of Lifestyle Medicine’ ได้แก่

1. Whole food, Plant-based Nutrition (อาหารที่ดี) รับประทานอาหารเพื่อสุขภาพ
2. Physical Activity (กิจกรรมทางกาย) ออกกำลังกายให้ได้ 30 นาทีต่อวัน และ 5 วันต่อสัปดาห์
3. Restorative sleep (การนอนหลับที่มีคุณภาพ) นอนให้ได้ 8 ชั่วโมง และนอนให้ได้ตอน 4 ทุ่ม
4. Social connection (การปฏิสัมพันธ์ทางสังคม)
5. Avoid Risky Substances (หลีกเลี่ยงสารหรือวัตถุที่เป็นอันตราย) หลีกเลี่ยง หรืองดบุหรี่ และการดื่มแอลกอฮอล์
6. Stress Management (การควบคุมความเครียด) สุขภาพจิต ถ้าจิตดีไม่เครียด ครอบครัวมีความสุข จะนำมาซึ่งความสุขกายและสุขใจ

นพ.ตนุพลบอกว่า การดูแลร่างกายต้องเริ่มตั้งแต่หนุ่มสาว อย่าคิดว่าตัวเองไม่ป่วย บางทีอาการอาจจะไม่แสดงออก มีหลายคนที่มาปรึกษาที่ BDMS Wellness โดยไม่มีอาการป่วย แต่พอตรวจละเอียดก็พบว่ามีอาการซ่อนอยู่ ซึ่ง BDMS Wellness เป็นศูนย์กลางที่จะช่วยให้ในการวางแผนดูแลสุขภาพตั้งแต่เริ่มต้น ไม่จำเป็นต้องมีอาการป่วย เรียกว่า Preventive Medicine หรือเวชศาสตร์ป้องกัน ซึ่งจะทำให้เส้นทางการสูงวัยอย่างแข็งแรง สุขภาพดี อย่างยั่งยืน เป็นไปได้จริง