หากใครเคยไปมุมไบ ประเทศอินเดีย หรือดูภาพยนตร์ The Lunchbox (2013) อาจเคยเห็น “ดับบาวาลา” (Dabbawala) ผ่าน ๆ ตากันบ้าง พวกเขามีหน้าที่ส่งความสุขผ่านมื้ออาหารให้คนหลายแสนคนได้อิ่มท้องในมื้อกลางวัน มีวิธีการบริหารจัดการที่ยอดเยี่ยมเสียจนบุคคลสำคัญระดับโลกหลายคน ทั้ง เจ้าฟ้าชายชาร์ลส์ มกุฎราชกุมารแห่งอังกฤษ เซอร์ริชาร์ด แบรนสัน นักธุรกิจเจ้าของอาณาจักร Virgin Group ยังต้องขอเจอ
[caption id="attachment_22374" align="aligncenter" width="670"]
เจ้าฟ้าชายชาร์ลส์ ขณะพบกับดับบาวาลา (ภาพ:
https://www.indiatoday.in/lifestyle/celebrity/story/meghan-markle-s-son-archie-gets-a-special-gift-from-mumbai-dabbawalas-1524436-2019-05-14)[/caption]
ดับบาวาลา หรือ คนส่งปิ่นโต เป็นหนึ่งในอาชีพเก่าแก่ของมุมไบที่มีมาตั้งแต่ ค.ศ. 1890 เริ่มจากการส่งปิ่นโตให้ชุมชนชาวอังกฤษ ซึ่งเป็นเจ้าอาณานิคมของอินเดียสมัยนั้น ก่อนจะกลายเป็นสิ่งที่ชาวอินเดียหลายพันคนยึดเป็นอาชีพหลัก ปัจจุบันมีดับบาวาลาในมุมไบอยู่ราว 5,000 คน อายุตั้งแต่ 18-65 ปี ส่วนใหญ่จบการศึกษาไม่สูงไปกว่าเกรด 8 แต่ทั้งหมดล้วนมีทักษะการจำอันยอดเยี่ยมแบบหาตัวจับยาก
พวกเขาจะเริ่มภารกิจแต่ละวันด้วยการไปรับปิ่นโตถึงหน้าประตูบ้านลูกค้าแต่ละราย จากนั้นนำมารวมกันที่จุดนัดพบ แล้วจัดแจงแยกปิ่นโตไปตามเส้นทางต่าง ๆ โดยใช้โค้ดซึ่งประกอบด้วย สี ตัวอักษร และตัวเลข สื่อถึงชื่อและที่อยู่เพื่อกำกับความถูกต้อง ดับบาวาลาจะรีบเร่งเดินทางด้วยสองเท้า ไม่ก็จักรยาน หรือจับรถไฟอันแออัดไปยังจุดหมายปลายทาง เพื่อนำส่งปิ่นโตให้ทันมื้อกลางวันของคน 200,000 คน ซึ่งส่วนใหญ่เป็นพนักงานบริษัท จากนั้นทิ้งระยะสักพัก ดับบาวาลาก็จะกลับมาเก็บปิ่นโต และนำไปส่งคืนให้ลูกค้าถึงหน้าประตูบ้านอีกเช่นเคย พวกเขามีรายได้จากอาชีพนี้ราว ๆ 8,000-12,000 รูปีต่อเดือน หรือราว 3,400-5,100 บาท
ดับบาวาลาไม่ได้เป็นแค่อาชีพ แต่เป็น “ระบบ” อันทรงประสิทธิภาพที่มีชื่อเสียงไปทั่วโลก เป็นกรณีศึกษาอันน่าทึ่งของวิทยาลัยธุรกิจชั้นนำระดับโลกหลายแห่ง บทความใน Harvard Business Review เดือนพฤศจิกายน ปี 2012 ระบุว่า บริการของดับบาวาลาเกิดขึ้น 260,000 ครั้งภายใน 6 ชั่วโมงของแต่ละวัน ให้บริการ 6 วันต่อสัปดาห์ และ 52 สัปดาห์ในแต่ละปี “แต่ความผิดพลาดเกิดขึ้นน้อยมาก” บทความระบุ พร้อมเพิ่มเติมด้วยว่า “ดับบาวาลาเป็นอาชีพที่น่าทึ่งอย่างมาก พวกเขาไม่ได้รับการศึกษาอย่างเต็มรูปแบบ แต่กลับประสบความสำเร็จในการบริหารจัดการด้วยต้นทุนที่ต่ำมาก และในวิถีที่ปราศจากการใช้ระบบเทคโนโลยีใด ๆ หรือแม้แต่โทรศัพท์มือถือ” และบอกด้วยว่า บริการดังกล่าว “เป็นตำนานของความน่าเชื่อถือได้”
ที่เป็นอย่างนั้น เพราะไม่ว่าจะฝนตกกระหน่ำ พายุซัด หรือน้ำท่วม ดับบาวาลาก็ยังคงมุ่งมั่นทำหน้าที่ของตัวเองอย่างขยันขันแข็ง แต่ก็มีครั้งหนึ่งที่ทำให้ประวัติศาสตร์ของพวกเขาต้องด่างพร้อย เพราะในปี 2005 มุมไบต้องเผชิญกับพายุฝนครั้งรุนแรง จะลุยก็ดูท่าจะไม่รอดทั้งคนทั้งปิ่นโต พวกเขาจึงต้องยกธงขาวยอมถอย
15 ปีให้หลัง การทำงานของดับบาวาลาต้องหยุดชะงักอีกครั้ง ทั้งยังส่งผลต่อการใช้ชีวิตอย่างหนัก เหตุเพราะโควิด-19 ที่แพร่ระบาดเข้าไปในอินเดียอย่างรวดเร็ว แถมที่ดูจะโดนเต็ม ๆ คือ รัฐมหาราษฏระ ที่มีเมืองหลวงคือมุมไบ เพราะเป็นรัฐที่มีผู้ติดเชื้อและมีผู้เสียชีวิตจากโควิด-19 มากสุดของประเทศ ซึ่ง ณ วันที่ 28 เมษายน อินเดียมีผู้ติดเชื้อ 29,577 ราย เสียชีวิต 944 ราย จำนวนนี้มีผู้ติดเชื้อ 8,590 ราย เสียชีวิต 369 ราย ในรัฐมหาราษฏระ
เมื่อ นเรนทรา โมดี นายกรัฐมนตรีอินเดีย ประกาศล็อกดาวน์ประเทศ ดับบาวาลาก็โดนหางเลขไปด้วย ไม่เพียงเพราะบริษัทต่าง ๆ ให้พนักงานหยุดงาน แต่การขนส่งปิ่นโตของพวกเขาที่ไม่ถูกสุขอนามัยช่วงโควิด-19 อย่างการใช้มือสัมผัสภาชนะหลายต่อ (กว่าปิ่นโตเถาหนึ่งจะส่งถึงปลายทางได้ บางทีต้องผ่านมือดับบาวาลาถึง 6 คน) หรือการเดินทางด้วยรถไฟที่มีผู้โดยสารหนาแน่น ไม่สอดคล้องตามหลักการเว้นระยะห่างทางสังคม ก็ทำให้พวกเขาต้องหยุดงานไปอย่างไม่มีกำหนด
แม้จะเป็นสื่อกลางให้คนจำนวนมากได้มีอาหารรับประทานเติมพลังทำงานกันต่อไป แต่ช่วงโควิด-19 ดับบาวาลาแห่งมุมไบ กลับต้องเผชิญสภาวะลำบากถึงขั้นแทบไม่มีกิน
ตอนนี้ดับบาวาลาต้องการความช่วยเหลืออย่างมาก เราส่งปิ่นโตให้คนอื่นทุกวัน แต่ทุกวันนี้เราและครอบครัวต้องพยายามมีชีวิตรอดให้ผ่านไปแต่ละวันให้ได้” สุภัช ตาเลการ์ (Subhash Talekar) ประธาน Mumbai Dabbawala Association (สมาคมดับบาวาลาแห่งมุมไบ) บอก “สมาชิกหลายคนของเราไม่มีรายได้ในเดือนมีนาคมเลย เพราะพวกเขาไม่สามารถไปรับปิ่นโตได้ในช่วงที่เมืองประกาศล็อกดาวน์ และหากเรากลับไปทำงานกันอีกครั้ง มันก็ไม่มีประโยชน์อยู่ดี เพราะทุกคนอยู่บ้านกันหมด”
เมื่อสถานการณ์เป็นอย่างนี้ สมาคมฯ จึงเปิดรับบริจาคเพื่อช่วยเหลือสมาชิกให้มากเท่าที่จะมากได้ ซึ่งผู้ที่ร่วมบริจาคก็มีทั้งดับบาวาลาด้วยกันเอง นักกิจกรรมเพื่อสังคมในพื้นที่ และองค์กรอื่น ๆ ที่มาร่วมสนับสนุน โดยเงินที่ได้ สมาคมจะนำไปจัดซื้อข้าวของจำเป็นต่าง ๆ และจัดใส่ใน “ชุดอาหารยังชีพ” ที่คำนวณแล้วพอช่วยประทังชีวิตไปได้ 3 สัปดาห์ ประกอบด้วย ข้าวสาร 5 กิโลกรัม อัตตะ (แป้งสาลีโฮลวีท) 5 กิโลกรัม ดาล (ซอสถั่วเหลือง/แกงถั่วเหลือง) 2 กิโลกรัม น้ำตาล 1 กิโลกรัม ใบชา น้ำมันประกอบอาหาร 1 ลิตร สบู่ก้อนซักผ้า และสบู่ทำความสะอาดร่างกาย เพื่อนำไปมอบให้สมาชิกดับบาวาลา ซึ่งตอนนี้แจกจ่ายไปแล้วประมาณ 200 คน “แต่ดับบาวาลาไม่ได้อาศัยในมุมไบกันทุกคน มีจำนวนไม่น้อยที่อยู่ในพื้นที่ห่างไกลออกไป และอาศัยการเดินทางเข้าเมืองด้วยรถสาธารณะ ซึ่งเรากำลังหาทางช่วยสมาชิกกลุ่มนี้ด้วย” ตาเลการ์ เสริม
แต่การระดมทุนที่ยังได้ไม่มากพอ ทำให้ คูนาล คาปูร์ (Kunal Kapoor) นักแสดงชื่อดัง ต้องออกโรงเป็นกำลังเสริมด้วยอีกแรง คาปูร์ทวีตผ่านทวิตเตอร์ตอนหนึ่งว่า “ดับบาวาลาคือวิถีชีวิตของเมืองนี้ ตอนนี้พวกเขาต้องการความช่วยเหลือจากคุณ” พร้อมทำแคมเปญระดมทุนผ่านแพลตฟอร์มออนไลน์ Ketto ซึ่งเขาเป็นผู้ร่วมก่อตั้ง ที่นับถึงวันที่ 28 เมษายน มีผู้ร่วมบริจาคแล้วกว่า 6,600 เหรียญสหรัฐ หรือกว่า 214,000 บาท
“มันเป็นเรื่องที่ขื่น ๆ อยู่เหมือนกัน เพราะคนที่ทำให้เรามั่นใจว่าอาหารจะมาถึงเราตรงเวลาแน่ ๆ กำลังต้องการความช่วยเหลือจากเรา เพื่อให้เขายังคงอิ่มท้องต่อไปได้” คาปูร์ให้สัมภาษณ์กับ Times ของอินเดีย
อาหารอาจไม่ช่วยคลี่คลายความทุกข์ในการใช้ชีวิตช่วงโควิด-19 แต่อย่างน้อยก็พอช่วยประทังชีวิตให้รอดพ้นวิกฤตครั้งนี้ไปได้ ก่อนที่ทุกคนจะลุกขึ้นใหม่อย่างแข็งแกร่ง
ที่มา
https://www.prachachat.net/world-news/news-450027
https://www.cntraveller.in/story/mumbai-dabbawalas-mumbaikars-feed-coronavirus-lockdown/
https://time.com/5812394/india-coronavirus-lockdown-modi/
https://www.msn.com/en-in/money/photos/25-interesting-facts-about-dabbawalas/ss-AAatxTc#image=8
https://www.grainmart.in/news/coronavirus-covd-19-live-cases-tracker-john-hopkins/
https://www.hindustantimes.com/india-news/dabbawalas-struggle-to-make-ends-meet-association-comes-to-the-rescue/story-QheXwUVX48K1kykOFQ2CFP.html
https://www.latestly.com/entertainment/bollywood/kunal-kapoor-is-raising-funds-for-mumbais-dabbwalas-during-covid-19-lockdown-1705316.html
https://www.hindustantimes.com/india-news/covid-19-coronavirus-outbreak-brings-mumbai-s-dabbawala-services-to-a-halt/story-K1HT8HDeuXxyYnkqV4dfQK.html