อีดี อามิน: ผู้นำเผด็จการยูกันดาที่สังหารคนนับแสนเพียงเพราะเห็นต่าง
เสรีภาพเรื่องการแสดงความคิดเห็นต่างพบเจอบ่อยในประเทศที่มีเสรีภาพ ทว่าในบางพื้นที่บนโลก คำว่า “การวิพากษ์วิจารณ์” แสดงความคิดเห็นเกี่ยวกับสังคมและการเมืองเป็นสิ่งที่ต้องห้ามปราม ดังเช่นยุคหนึ่งของประเทศยูกันดา ภายใต้การปกครองของประธานาธิบดี อีดี อามิน (Idi Amin) ผู้ที่ได้ฉายาว่า ‘อดอล์ฟ ฮิตเลอร์ แห่งแอฟริกาใต้’
อีดี อามิน มีจุดเริ่มต้นสู่อำนาจคล้ายกับผู้นำเผด็จการคนอื่น ๆ ทั่วโลก ทิ้งอาชีพนักมวยมาเป็นทหารชั้นผู้น้อย ไต่เต้าเรื่อย ๆ จนเป็นนายทหารระดับสูง จากนั้นกระโจนเข้าสู่โลกการเมืองด้วยการช่วยนักการเมืองล้มเจ้า ขับไล่กษัตริย์มูเตซาที่ 2 ออกนอกประเทศ พยายามลอบสังหารประธานาธิบดีมิลตัน โอโบเต (Milton Obote) ทว่าไม่สำเร็จ จึงจัดการทำรัฐประหารพาตัวเองขึ้นเป็นผู้นำ ด้วยวุฒิการศึกษาที่ลือลั่นปากต่อปากว่าจบแค่ระดับประถมศึกษาปีที่ 4
หลังทำรัฐประหาร เขาให้คำมั่นอย่างดิบดีว่าจะจัดการความวุ่นวายให้เรียบร้อย บอกว่าตัวเองเป็นทหารไม่ใช่นักการเมือง จะเร่งคืนประชาธิปไตยให้ปวงชน จะรีบจัดการเลือกตั้ง ทว่าการกระทำของเขากลับสวนทางกับคำพูดทุกอย่าง ประธานาธิบดีอามินตัดสินใจฉีกรัฐธรรมนูญ เอาทหารมาปกครองด้านต่าง ๆ ของประเทศ อยู่ยาวไม่ยอมลงจากอำนาจตามที่แจ้งไว้กับประชาชน
ประธานาธิบดีอามินเสพสุขกับเงินก้อนโต อำนาจล้นมือ สั่งซื้ออาวุธราคาแพงเหมือนกับเป็นของเล่น มีสาวงามข้างกายจำนวนมากที่คาดว่ามีทายาทราว 30-40 คน เมื่อนำทหารที่ไม่มีความรู้หรือประสบการณ์ด้านการบริหารประเทศมาทำงาน ประกอบกับไล่คนเอเชียที่เก่งเรื่องค้าขายไปจนหมด และยึดทรัพย์สิน บ้าน ที่ดินมาเป็นของรัฐ ส่วนชาวเมืองทั้งแรงงานไปจนถึงปัญญาชนที่เห็นต่างพากันหลบซ่อนตัว เศรษฐกิจของประเทศยูกันดาจึงเริ่มพังพินาศ แต่เขากลับไม่สนใจวิกฤตเศรษฐกิจ ยังคงหาซื้อสิ่งของฟุ่มเฟือยอย่างนาฬิกาข้อมือแบรนด์เนม วิสกี้ราคาแพง ไวน์หายาก มาแจกจ่ายให้นายทหารที่เป็นพรรคพวกตัวเอง
นอกจากไม่สนใจความเป็นอยู่ของประชาชน ท่านผู้นำได้จัดตั้งหน่วยงานเฉพาะเพื่อกำจัดคนคิดต่างทางการเมือง บีบบังคับสื่อไม่ให้เขียนข่าวโจมตี จับคนเห็นต่างมาทรมานด้วยวิธีการหลากหลายที่พอจะจินตนาการถึง เช่น ให้นอนราบบนพื้นถนน จากนั้นใช้ทหารขับรถถังทับร่างจนแหลก จับถ่วงน้ำ ยิงทิ้ง โยนให้จระเข้กินทั้งเป็น และมักนำร่างไร้วิญญาณไปทิ้งในแม่น้ำ ผู้นำโหดสังหารหมู่ประชาชนอย่างโจ่งแจ้งโดยไม่สนใจเรื่องศีลธรรมเพราะเขาไม่มีมันตั้งแต่แรก
ระยะเวลา 8 ปี ของการปกครองของประธานาธิบดีอามิน มีการสันนิษฐานว่าเขาสั่งสังหารประชาชนไปกว่า 100,000-500,000 คน เพียงเพราะไม่ถูกใจ เพียงเพราะคิดต่าง เพียงเพราะวิจารณ์การเมือง คนจำนวนมากที่ถูกทรมานและล้มหายตายจากเยอะยิ่งกว่าใบไม้ร่วงในช่วงสารท สมกับคำที่เขาเคยประกาศกร้าวไว้ว่า “พวกคุณมีเสรีภาพในการพูด แต่ผมไม่รับประกันเสรีภาพของคุณหลังจากพูดมันออกมาแล้ว” เพื่อตอกย้ำถึงอำนาจเผด็จการที่ไม่เคยส่งผลดีต่อประชาชน
ที่มา
https://www.history.com/topics/africa/idi-amin
https://www.britannica.com/biography/Idi-Amin
เรื่อง: ตรีนุช อิงคุทานนท์