โดโลเรส The Cranberries: ตัวตนที่แท้จริงของเพลง ‘Zombie’ ที่แต่งขึ้นท่ามกลางสงคราม

ใบหน้าเปื้อนโคลนของเด็กชายปรากฎในเฟรมแบบโคลสอัพ เสียงกีตาร์ดังขึ้นพร้อมกับเหล่าเด็กชายที่ก้าวขา – กระโดดข้ามหลังคา เสียงกลองกระทบขณะที่ภาพเปลี่ยนไปเป็นชุดลายพรางของนายทหารและกระบอกปืนในมือของเขา ฟุตเทจที่ปรากฎในมิวสิกวิดีโอเพลง ‘Zombie’ ของวง The Cranberries นั้นถูกถ่ายในบรรยากาศสงคราม เพื่อรับใช้เนื้อหาบทเพลงที่พูดถึงความ เลือดเย็นของการเข่นฆ่าชีวิตคนด้วยรถถัง ระเบิด และปืน   / Another head hangs lowly. Child is slowly taken / / อีกหัวถูกแขวนประจาน อีกชีวิตของเด็กถูกพรากให้จากไป /   ‘โดโลเรส โอริออร์แดน’ (Dolores O'Riordan) นักร้อง – นักแต่งเพลงที่ให้กำเนิดเพลงนี้ทาร่างกายด้วยสีทอง ยืนอยู่หน้าไม้กางเขนและเปล่งเสียงร้องเพลงที่เป็นตัวแทนแห่งความแค้นและขุ่นข้องของคนไอริชที่มีต่อความสูญเสียและโหดร้ายที่กลุ่มผู้ก่อการร้ายที่เรียกตัวเองว่ากองทัพสาธารณรัฐไอร์แลนด์ หรือ IRA ได้กระทำต่ออังกฤษ ไอร์แลนด์ และโลก   แด่ชีวิตของเด็กที่ถูกพราก   ในช่วงเวลาที่โดโลเรสเขียนเพลง ‘Zombie’ สงครามไอร์แลนด์เหนือดำเนินไปอย่างรุนแรงจนเกินกล่าว กลุ่ม IRA ยังคงก่อการร้ายเพื่อเรียกร้องเอกราชจากรัฐบาลอังกฤษ เหตุการณ์ระเบิดเกิดขึ้นอย่างต่อเนื่องตามสถานที่ต่าง ๆ ในอังกฤษ   20 มีนาคม 1993 ก่อนหน้าวันแม่ของอังกฤษเพียงหนึ่งวัน เหตุการณ์อันน่าสลดใจก็เกิดขึ้นในเมือง Warrington เมื่อกลุ่ม IRA ได้ลอบวางระเบิดไว้ภายในถังขยะข้างศูนย์การค้า ความโกลาหลเกิดขึ้นทันทีหลังระเบิดลูกแรกทำงาน ตามมาด้วยระเบิดลูกที่สองที่คร่าชีวิตของ โจนาธาน บอล (Johnathan Ball) เด็กน้อยวัยสามขวบไป ส่วนทิม แพร์รี (Tim Parry) วัยสิบสองปีได้รับบาดเจ็บสาหัส และเสียชีวิตในห้าวันให้หลัง เหตุการณ์ดังกล่าวมีผู้ได้รับบาดเจ็บถึง 54 ราย   / Another mother's breaking. Heart is taking over /   ท่ามกลางความเศร้าสร้อย โกรธแค้น และแสนอาลัย เสียงร้องไห้ของแม่ผู้เสียลูกไปยังคงดังก้องอยู่ในใจของโดโลเรสที่กำลังทัวร์คอนเสิร์ตร่วมกับวง The Cranberries ในอังกฤษพอดี ความสูญเสียจากสงครามที่เธอได้รับรู้นั้นกลายเป็นแรงผลักดันให้เธอลงมือเขียน ‘Zombie’ เพลงที่ได้ชื่อว่ามีเนื้อหาหนักที่สุดเท่าที่ The Cranberries เคยทำ   “เราอยู่บนรถบัสระหว่างทัวร์ เราอยู่ไม่ไกลจากที่นั่นนัก มันเป็นเรื่องหนักทีเดียวที่ต้องร้องเพลงถึงเหตุการณ์ที่ว่า แต่ตอนนั้นฉันยังเด็กพอที่จะลงมือทำมันโดยไร้ซึ่งความกลัว”   โดโลเรสบอกว่าเธอเขียนเพลง ‘Zombie’ ขึ้นมาอย่างเรียบง่าย หลังจากเหน็ดเหนื่อยกับการเดินทางบนท้องถนนและตะลอนเล่นคอนเสิร์ตทุกหัวเมืองจนทั่ว โดโลเรสกลับห้องพักที่ลิมริค (Limerick) ไอร์แลนด์ เธอหยิบกีตาร์โปร่งและเริ่มเขียนเพลง   “ท่อนคอรัสเข้ามาในหัวฉันก่อน ฉันเขียนมันด้วยกีตาร์โปร่งแต่พอเข้าห้องซ้อมฉันกลับเลือกใช้กีตาร์ไฟฟ้า แล้วบอกมือกลองว่านายน่าจะต้องจัดหนักสักหน่อยนะเพื่อน”   แรกเริ่มของ ‘Zombie’ นั้นเงียบสงบกว่าปลายทางของมัน ท่ามกลางเสียงกลองหนัก ๆ เบสหนึบหู และกีตาร์เดือดพล่าน โดโลเรสใช้เสียงของเธอบอกเล่าความโกรธเกรี้ยวทั้งหมดที่มีลงในเพลง   มันไม่ใช่เรา   ความอิมแพ็กต์ของ ‘Zombie’ นั้นไม่ใช่เพราะแค่เป็นเพลงต่อต้านสงคราม แต่ ‘Zombie’ คือเพลงต่อต้านสงครามที่เล่าผ่านมุมมองของคนชนชาติเดียวกับกลุ่ม IRA ผู้ก่อการร้ายที่ถูกเรียกขานว่าเป็น ‘ผีดิบ’ ในบทเพลง   โดโลเรสเป็นคนไอริช The Cranberries มีรกรากอยู่ที่ลิมริค ไอร์แลนด์ หากโดโลเรสก็ย้ำชัดว่าแม้เธอจะร่วมสายเลือดกับกลุ่ม IRA แต่เธอและคนไอริชคนอื่น ๆ ก็ไม่ได้รู้เห็นเป็นใจ หรือสนับสนุน IRA แม้แต่น้อย   “รถถังและปืนไม่ใช่ของเรา การเข่นฆ่าเหล่านั้นก็ไม่ใช่เรา พวกเราเป็นชาวไอริช แต่เราไม่เคยเห็นด้วยกับกลุ่ม IRA ฉันไม่ใช่ IRA ครอบครัวของฉันไม่ใช่ The Cranberries ก็ไม่ นั่นเป็นเหตุผลว่าทำไมฉันถึงเขียนท่อน but you see, it's not me, it's not my family ขึ้นมา”   / With their tanks, and their bombs, and their bombs, and their guns In your head, in your head they are crying /   แม้ค่ายของ The Cranberries จะไม่ค่อยยินดีกับการปล่อยเพลง ‘Zombie’ นักในช่วงแรก แต่นั่นก็ไม่ได้ทำให้ The Cranberries เปลี่ยนใจ ‘Zombie’ เปิดตัวเมื่อปี 1994 ในฐานะเพลงโปรโมตของอัลบั้มชุดที่สอง ‘No Need To Argue’ และทะยานขึ้นอันดับหนึ่งในชาร์ตเพลงหลายประเทศ รวมถึงชาร์ตเพลงร็อกของอเมริกา   ‘Zombie’ สร้างชื่อให้กับ The Cranberries อย่างมากมาย พร้อมด้วยถ้วยรางวัลอีกหลายถ้วย ‘Zombie’ ขึ้นแท่นเพลงที่ถูกผู้คนจดจำมากที่สุดของวง แซงหน้า ‘Linger’ และ ‘Dreams’ จากอัลบั้ม Everybody Else Is Doing It, So Why Can't We? (1993) ไปได้อย่างแทบจะขาดลอย   ผีร้ายในความหลัง   ถ้าซอมบี้ที่สู้กันอยู่ในหัวคนคือกลุ่ม IRA ซอมบี้ที่เข่นฆ่ากันอยู่ในจิตใจของโดโลเรสก็คือความเจ็บปวดในอดีตที่ยากจะลืมเลือน   “ฉันเคยถูกล่วงละเมิดทางเพศจากคนที่ไว้ใจมาก ๆ”   โดโลเรสถูกล่วงละเมิดทางเพศครั้งแรกในวัยแปดขวบ และกินเวลายาวนานถึงสามปีกว่าที่เธอจะหลุดพ้น แม้เธอจะผ่านเหตุการณ์นั้นมาได้ แต่แผลในใจก็กลับบอบช้ำเกินรักษา เธอป่วยเป็นโรคไบโพลาร์ มีอาการซึมเศร้า อนอร์เร็กเซียร์ และวิตกกังวล   “ฉันรู้ว่าทำไมฉันถึงเกลียดตัวเอง ทำไมฉันถึงขยะแขยงมัน ฉันรู้ดีว่าทำไมฉันถึงต้องการให้ตัวเองหายไป”   ตลอดชีวิตของโดโลเรส เธอต้องเผชิญอยู่กับความเจ็บป่วยทางจิตใจ และอาการติดแอลกอฮอล์ที่เกิดขึ้นเพราะเธอต้องการลืมเลือนความทรงจำร้าย ๆ ไปให้ได้แม้เพียงชั่วขณะ เธอเคยแม้กระทั่งพยายามฆ่าตัวตาย เรื่องราวและประสบการณ์มากมายของโดโลเรส ส่วนหนึ่งถูกถ่ายทอดและบรรจุไว้ในบทเพลงของ The Cranberries เช่นเดียวกับเพลง ‘Zombie’ ที่เธอใช้บันทึกเหตุการณ์ที่เข้ามากระทบใจ   15 มกราคม 2018 โดโลเรสจากโลกนี้ไปด้วยวัย 46 ปี เธอจากไปโดยทิ้งบทเพลงจำนวนมากไว้เบื้องหลัง ท่ามกลางความเศร้าโศกของผู้คนที่รักในเสียงของเธอ พวกเขาต่างหวังให้เธอพบโลกหลังความตายที่ดีและยังคงได้ยินเสียงเพลงที่เธอบรรจงแต่งถูกเล่นในสักที่ด้วยความภาคภูมิใจ ดังเช่นครั้งหนึ่งที่เธอเคยพูดไว้ว่า   “เมื่อฉันตายฉันจะมีเพลงมากมายที่ทิ้งไว้บนโลก ฉันภูมิใจที่เขียน Linger ฉันภูมิใจที่เขียน Dreams ฉันชอบที่มีคนคัฟเวอร์เพลงของฉัน มันทำให้ฉันคิดว่า ดูสิ! นั่นเพลงที่ฉันเขียนล่ะ ฉันภูมิใจในตัวเองมากเลย”   เรื่อง: จิรภิญญา สมเทพ ที่มา: https://www.grunge.com/105156/untold-truth-cranberries-singer-dolores-oriordan/ https://web.archive.org/web/20200107050849/https://www.songwritingmagazine.co.uk/interviews/how-i-wrote-zombie-by-the-cranberries-dolores-oriordan/46127 https://www.udiscovermusic.com/stories/the-cranberries-zombie-song/ https://www.independent.ie/woman/celeb-news/dolores-oriordan-reveals-she-was-sexually-abused-as-a-child-29741294.html https://www.radiox.co.uk/features/dolores-oriordan-cranberries-zombie-story-meaning/ https://www.loudersound.com/features/the-story-behind-the-song-the-cranberries-zombie