"โค้ชหนึ่ง" หนึ่งฤทัย สระทองเวียน: "เป๊ป กวาร์ดิโอล่า" คือ ไอดอล

นับเป็นเรื่องที่ “เกินฝันไปมาก” สำหรับ "โค้ชหนึ่ง" หนึ่งฤทัย สระทองเวียน ที่ใช้ชีวิตวัยเด็กวิ่งไล่เตะบอลจนฝุ่นตลบกับกลุ่มเด็กชายข้างบ้าน ที่อำเภอกำแพงแสน จังหวัดนครปฐม ใครเลยจะเชื่อว่าเมื่อเด็กน้อยในวันนั้นเติบโตขึ้น จะไปวิ่งไล่กวดลูกกลม ๆ ไกลถึงอีกซีกโลก แถมยังเป็นการสร้างประวัติศาสตร์คุมทีมไปฟุตบอลโลกถึง 2 ครั้งติดต่อกันในรายการ FIFA Women's World Cup 2015 และ FIFA Women's World Cup 2019 “ฟุตบอลนี่เล่นตั้งแต่ประถมแล้ว ไม่มีใครสอนนะ เล่นเอง เล่นกับเด็ก ๆ แถวบ้าน เพราะแถวนั้นมีแต่ผู้ชาย เราก็ไปเล่นตามเขา มีเด็กผู้หญิงกันอยู่ 2 คน ถามว่าเราเล่นอะไรแบบผู้หญิงมั้ย เราก็กระโดดยางแบบเพื่อน ๆ คนอื่น ๆ แหละ แต่เล่นเฉพาะในโรงเรียน พอกลับมาแถวบ้าน ก็ออกไปวิ่งเตะบอล” “หนึ่ง” เล่นฟุตบอลให้โรงเรียนในกีฬาสีและกีฬาประจำจังหวัดมาโดยตลอด แต่พอเป็นนิสิตในรั้วมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ บางเขน ความที่สมัยนั้นเกมลูกหนังกับผู้หญิงยังเป็นสิ่งใหม่ ไม่เป็นที่นิยม มีแมตช์แข่งไม่มาก รอบ 12 เดือนจะมีเพียงแค่รายการชิงแชมป์ประเทศไทยรายการเดียว นิสิตชั้นปีที่ 1 จึงลองไปหัดเล่นฮอกกี้ (กลางแจ้ง) บ้าง  เธอย้อนถึงสมัยเรียนระดับอุดมศึกษาว่า ตอนนั้นฝึกฝนอย่างหนักกระทั่งฝีมือจัดว่าดี ไปคัดตัวจนติดทีมชาติตั้งแต่ปี 2533 เป็นต้นมา เป็นนักฮอกกี้หญิงทีมชาติไทยที่พาไทยคว้าเหรียญทองซีเกมส์ที่จังหวัดเชียงใหม่ได้ในปี 2538  “เราไม่ได้ทิ้งฟุตบอลนะ แต่มันไม่มีแมตช์แข่งขัน อย่างทีมชาติก็มีชิงแชมป์เอเชีย 4 ปีครั้ง ซีเกมส์ก็มีบ้าง ไม่มีบ้าง ส่วนใหญ่จะเล่นให้กับสโมสร อีกทั้งตอนนั้นเราเป็นตัวหลักในทีมฮอกกี้ทีมชาติด้วย เราก็ไปจริงจังกับตรงนั้นมากกว่า แต่พอปี พ.ศ.2541 ไทยเป็นเจ้าภาพเอเชียนเกมส์ ครั้งที่ 13 เราต้องเรียนปริญญาโท แต่ทีมฮอกกี้ต้องไปเก็บตัวที่ออสเตรเลีย ก็ทำให้เลือกยาก เพราะถ้าไปก็ต้องดร็อปเรียน แต่เราไม่อยากดร็อป ทีนี้บอลหญิงมีเปิดคัดตัวพอดี เราก็ไปคัด จนติดทีมเอเชียนเกมส์ 1998 (พ.ศ.2541) เพราะเราเล่นฟุตบอลเรื่อย ๆ อยู่แล้ว และยังสดอยู่ อายุ 25-26 เอง” ผลงานของทีมแข้งสาวในมหกรรมกีฬาที่ยิ่งใหญ่ที่สุดในเอเชียครานั้นไม่เป็นที่ประทับใจ เพราะในรอบแรกไทยแพ้ญี่ปุ่น 0-6 และแพ้เกาหลีเหนือถึง 0-15 เก็บได้เพียง 1 แต้ม จากการยิงได้ 1 ประตูที่เสมอกับเวียดนาม 1-1 ถึงอย่างนั้นก็ถือว่าเป็นการเลี้ยวกลับเข้าสู่ถนนสายลูกหนังอีกครั้งของหนึ่งฤทัย ก่อนจะแขวนสตั๊ดในเวลาต่อมา  หลังจบปริญญาโท ด้านวิทยาศาสตร์การกีฬา หนึ่งฤทัยผันตัวไปเป็นอาจารย์สอนอยู่ที่โรงเรียนกีฬาจังหวัดขอนแก่น เริ่มจากการเป็นโค้ชกรีฑา แต่ด้วยใจรักในเกมลูกหนังมากกว่า จึงขยับไปรับตำแหน่งโค้ชของทีมฟุตบอลโรงเรียน พาโรงเรียนกีฬาจังหวัดขอนแก่นประสบความสำเร็จหลายรายการ จนเด็กจากขอนแก่นติดทีมชาติไทยหลายคน  จากนั้น อาริศ กุลสวัสดิ์ภักดี อดีตนักเตะทีมชาติไทย เห็นแววดีของหนึ่งฤทัย จึงดึงไปร่วมงานกับทีมชาติไทยเป็นครั้งแรกในชุดอายุไม่เกิน 19 ปี และคลุกคลีอยู่กับทีมระดับเยาวชนกว่า 10 ปี พ.ศ.2556 ถือเป็นปีแห่งก้าวที่สำคัญ เมื่อ “โค้ชหรั่ง” ชาญวิทย์ ผลชีวิน ซึ่งเป็นที่ปรึกษาทีมฟุตบอลหญิงในขณะนั้น ได้ทาบทาม “โค้ชหนึ่ง” สู่ทีมชาติไทยชุดใหญ่ เริ่มจากการเป็นผู้ช่วยของ “โค้ชอุ้ม” ปิยะกุล แก้วน้ำค้าง “อาจารย์หรั่งชวนให้เราเข้าไปช่วยซ้อมเด็ก ต่อมามีการเปลี่ยนหัวหน้าโค้ชอีก จากโค้ชอุ้มมาเป็น โค้ชจุ่น จตุพร ประมลบาล แต่โค้ชจุ่นมีภารกิจเยอะ ก็จำต้องเปลี่ยนแปลงตำแหน่งเฮดโค้ชบอลหญิงอีกรอบ ตอนนั้นอีกไม่ถึงเดือนต้องไปแข่งในเอเชียนคัพ 2014 ซึ่งเป็นรายการคัด 5 ทีมจากเอเชียไปฟุตบอลโลก 2015 สมาคมฟุตบอลฯ ประชุมกัน ประกอบกับเห็นเรามีประสบการณ์อยู่กับทีมมาตลอด ก็มีมติให้เราเป็นหัวหน้าโค้ชทีมชุดนั้น โดยมีอาจารย์หรั่งช่วยเป็นพี่เลี้ยง” หลังเข้ามาทำงานกับทีมลูกหนังสาว โค้ชหนึ่งที่ปัจจุบันจบปริญญาเอก ด้านการจัดการกีฬา ให้ความรู้ว่า การทำงานโค้ชกับนักกีฬาหญิง นอกเหนือจากประกาศนียบัตรวิชาชีพระดับ “โปรไลเซนส์” ที่โค้ชฟุตบอลหญิงระดับนานาชาติต้องมีแล้ว รูปแบบการฝึกสอน การดูแล ยังต่างจากนักกีฬาชายเป็นอย่างมาก การดูแลนักกีฬาหญิงต้องใช้ความละเอียดอ่อน รวมถึงความเข้าใจในการดูแล ซึ่งโค้ชชายที่จะมาคุมทีมฟุตบอลหญิงในระดับนานาชาติ จะมีข้อกำหนดของสหพันธ์ฟุตบอลนานาชาติ (ฟีฟ่า) โดยเฉพาะเลยว่า จะต้องมีผู้ช่วยเป็นผู้หญิงด้วย เพราะการคุมทีมชายนั้นต่างจากทีมหญิง “ฟุตบอลหญิงกับชายต่างกันในหลายมิติ ตั้งแต่ร่างกาย ทำให้วิธีฝึกแตกต่างกัน เด็กผู้หญิงและเด็กผู้ชาย ร่างกายจะเท่ากันจนถึงอายุ 12 ปีเท่านั้น จากนั้นความแข็งแรงของร่างกายจะเริ่มต่างกัน “นอกจากนั้นยังเป็นเรื่องจิตใจ อารมณ์ ความรู้สึก การต่อว่านักกีฬาหญิงแรง ๆ อาจจะรับไม่ได้เหมือนกับผู้ชาย เพราะผู้หญิงมีความอ่อนไหวง่ายกว่า ส่วนอีกมุมที่สำคัญคือ การเข้าหา การฝึกสอน การสัมผัสตัวนักกีฬา บางครั้งโค้ชและนักกีฬาอาจมองว่าเป็นครูกับศิษย์ ไม่ทันได้คิดอะไร แต่ผู้ปกครองนักกีฬาบางคนอาจไม่ชอบ ดังนั้นต้องเข้าใจธรรมชาติของผู้หญิงด้วย” 2 ประตูเหนือเวียดนาม ของ “เนตร” กาญจนา สังข์เงิน ในเกมชิงอันดับที่ 5 ศึกเอเชียนคัพ 2014 คว้าสิทธิไปฟุตบอลโลกหญิงครั้งแรกของทั้ง 2 ชาติ ยังคงอยู่ในความทรงจำ เป็นวันแห่งความสุขของคนไทยทั้งประเทศ เพราะ “ฟุตบอลโลกไม่ใช่แค่ฝันอีกแล้ว”  “ดีใจและภูมิใจที่เราเป็นส่วนหนึ่งในการพาทีมสร้างประวัติศาสตร์ไปฟุตบอลโลกเป็นครั้งแรกได้สำเร็จ” โค้ชหนึ่งย้อนความทรงจำที่มีความสุขที่สุดครั้งหนึ่งในชีวิต 4 ปีก่อนที่แคนาดา ประวัติศาสตร์ถูกเขียนขึ้นหลายหน้ากระดาษ ทั้งการลงเล่นแมตช์แรกกับนอร์เวย์, ประตูแรกของ “แหม่ม” อรทัย ศรีมะณี ในเกมนัดที่ 2 ที่สาวไทยดับไอวอรีโคสต์ 3-2 พร้อมกับการเก็บชัยชนะนัดแรกในฟุตบอลโลก เก็บคะแนนแรกในเวิลด์คัพได้สำเร็จ และเกือบจะได้เข้ารอบ 2 เป็นครั้งแรกอีกด้วย ภาพที่เหล่าแข้งสาวเฝ้าจอรอดูผลของสายอื่น เพื่อลุ้นเข้ารอบในฐานะอันดับ 3 ที่ดีที่สุด 1 ใน 4 ทีม ยังคงเป็นที่จดจำ แต่ว่าสกอร์ในคู่อื่นไม่เป็นใจ ทำให้ทัพชบาแก้วต้องเสียน้ำตา หยุดเส้นทางในแคนาดาไว้เพียงรอบแรกเท่านั้น  ฟุตบอลโลก 2019 ที่ฝรั่งเศส ในเดือนมิถุนายน มีประวัติศาสตร์ที่รอให้เหล่าชบาแก้วเขียนเพิ่มจากบันทึกฉบับเดิมเมื่อ 4 ปีที่แล้ว โค้ชหนึ่งยอมรับว่าคู่แข่งหินกว่าครั้งก่อน เพราะสหรัฐอเมริกาเป็นแชมป์โลก 3 สมัย ตอนนี้เป็นทีมอันดับ 1 ของโลก และถือเป็นต้นแบบของทีมฟุตบอลหญิงทั่วโลก มีลีกอาชีพของตัวเอง ส่วนสวีเดนเป็นรองแชมป์โลก 1 สมัย และเป็นทีมอันดับ 9 ของโลก ถือเป็นขาประจำในฟุตบอลโลก มีรูปร่างสูงใหญ่ โจมตีจากกลางอากาศได้ดี  ด้าน ชิลี รองแชมป์อเมริกาใต้ครั้งล่าสุด แม้จะมีอันดับโลกต่ำกว่าไทย แต่จะวัดจากตรงนั้นมุมเดียวไม่ได้ เพราะอาจไม่ได้ลงแข่งตามเงื่อนไขการนับคะแนน ranking โลกที่ฟีฟ่ากำหนด ซึ่งโค้ชหนึ่งเผยว่า จากที่ศึกษาดูแล้วพบว่า ชิลีเป็นทีมที่มีทักษะเฉพาะตัวดี มีความเร็ว นักเตะมีประสบการณ์ในการเล่นลีกยุโรป ดูแล้วโอกาสกับชิลีในการเก็บชัยชนะน่าจะดีที่สุด “จากการเดินทางไปอุ่นเครื่องไซปรัส คัพ 2019 เมื่อเดือนกุมภาพันธ์ ที่เราได้อันดับ 8 จาก 12 ทีม ก็มีหลายจุดที่ต้องมาปรับปรุงแก้ไข โดยเฉพาะเรื่องพละกำลัง และวิทยาศาสตร์การกีฬา เพราะรูปร่างของเราเป็นรองหมดทั้ง 3 ทีม แต่การได้ไปอุ่นเครื่องก็ทำให้นักเตะมีความมั่นใจมากขึ้นในการเล่นกับทีมชั้นนำ เพราะเราได้อุ่นเครื่องกับอิตาลี, เม็กซิโก ที่อันดับโลกสูงกว่า เราพร้อมที่จะก้าวข้ามจากจุดเดิมไปด้วยแทคติกการเล่นที่สูงกว่าเดิม “อีกทั้งตอนนี้เราได้ เวร่า เบาว์ อดีตนักฟุตบอลหญิงทีมชาติเนเธอร์แลนด์ และอดีตหัวหน้าผู้ฝึกสอนทีมชาติเนเธอร์แลนด์ เข้ามาเป็นที่ปรึกษาฝ่ายเทคนิคของทีม เข้ามาช่วยวิเคราะห์เกมการเล่นของทีมเราเอง รวมถึงวิเคราะห์ทีมคู่แข่ง เพื่อให้เราพร้อมที่สุดสำหรับฟุตบอลโลกครั้งที่ 2 นี้ ซึ่งเราจะบินไปฝรั่งเศสล่วงหน้าก่อนนัดเปิดสนามราว 20 วันเพื่อปรับตัว และมีโปรแกรมอุ่นเครื่องกับเจ้าภาพและเบลเยียมรออยู่ แน่นอนเป้าหมายของเราคือการเข้ารอบที่ 2 เป็นอย่างน้อย” ความลับที่ถูกซ่อนไว้ของโค้ชหนึ่งที่ไม่ค่อยเปิดเผยนัก คือ “โค้ชระดับโลก” ที่เป็นต้นแบบในการคุมทัพของตัวเอง  “ส่วนตัวชอบสไตล์การคุมทีมของ เป๊ป กวาร์ดิโอล่า (ผู้จัดการทีมแมนเชสเตอร์ ซิตี้) เพราะมีความหลากหลาย รูปแบบการเข้าทำไม่ตายตัว มีทั้งชิ่งตีกี-ตากา, การเจาะตรงกลาง, เปิดจากด้านข้าง อีกทั้งยังสร้างให้ผู้เล่นในทีมเล่นได้ตามสไตล์ของตัวเอง เราตามดูเขาตั้งแต่บาร์เซโลน่า, บาเยิร์นมิวนิก แถมยังแก้เกมเก่ง แต่ถ้าเป็น โจเซ่ มูรินโญ่ (อดีตผู้จัดการทีมแมนเชสเตอร์ ยูไนเต็ด) เราจะรู้เลยว่าต้องเล่นเกมรับไว้ก่อน “อีกอย่างที่ชอบเป๊ป เพราะเขาจะเป็นคนนิ่ง ๆ ต่างจาก มูรินโญ่ หรือ แม้แต่ เจอร์เก้น คล็อปป์ (ผู้จัดการทีมลิเวอร์พูล) ที่จะออกลีลา แอคชั่นมากกว่า” ไม่แปลกที่ยามสั่งการอยู่ริมเส้นข้างสนาม บุคลิกของเฮดโค้ชคนนี้แทบถอดแบบมาจากยอดกุนซือสเปน  โค้ชใหญ่ทีมชบาแก้วเล่าต่ออย่างออกรสว่า เมื่อมีเวลาว่างจะชมเกมฟุตบอลลีกต่างประเทศผ่านทางจอแก้วอยู่เสมอ โดยช่วงหลังจะดูการเล่นของทีมรองบ่อย ๆ เพื่อศึกษาแผน ด้วยเหตุผลสำคัญ คือ จะได้นำมาปรับใช้กับทีมชาติไทย  “เราก็ดูไปเรื่อยนะ ทุกลีก แต่ให้ไล่ชื่อนักเตะทุกคน ก็จำได้บ้าง จำไม่ได้บ้าง (หัวเราะ) ชอบดูการขึ้นเกม การวางแผน โดยเฉพาะการเล่นของทีมเล็กตอนพบกับทีมใหญ่ ๆ  “ทีมเลสเตอร์ ซิตี้ นี่ถือเป็นอีกหนึ่งทีมที่เราชื่นชมและศึกษาเลยนะ เพราะเป็นทีมที่ไม่ใหญ่ แต่ก็เป็นแชมป์พรีเมียร์ลีกท่ามกลางสโมสรยักษ์ได้ แสดงว่าเขาต้องมีอะไรพิเศษ”  ในวัย 47 ปี โค้ชหนึ่งยังคงมีความสุขกับการทำงานที่ตัวเองรัก และพร้อมจะสร้างความภาคภูมิใจให้ชาวไทยทุกคนอีกครั้ง “เราจะต้องเขียนประวัติศาสตร์หน้าใหม่ให้ได้” คือคำประกาศก้องของโค้ชหนึ่ง-หนึ่งฤทัย สระทองเวียน   เรื่อง: rushdcplus