20 ม.ค. 2563 | 16:37 น.

โรเบิร์ต บิลอตต์ แฉความจริงคดีน้ำปนเปื้อนสารพิษใน Dark Waters

6 มกราคม ค.ศ. 2016 นิตยสาร The New York Times ตีพิมพ์บทความ ทนายความผู้เป็นฝันร้ายของดูปองท์ ของ นาธาเนียล ริช (Nathaniel Rich) เกี่ยวกับทนายความ โรเบิร์ต บิลอตต์ (Robert Bilott) ลูกจ้างบริษัทกฏหมาย Taft Stettinius & Hollister LLP ที่กล้าออกมาแฉความอันตรายจากสารเคมีขององค์กรยักษ์ใหญ่ระดับโลก ดูปองท์ (DuPont) ความกล้าหาญของทนายความที่ลุกขึ้นปกป้องสิทธิ์ให้กับประชาชนตัวเล็ก ๆ ไปเข้าตาผู้กำกับ ทอดด์ เฮย์นส์ (Todd Haynes) จาก Carol (2015) และ Far from Heaven (2002) เขาจึงขอพิสูจน์ฝีมือด้วยการดัดแปลงเรื่องจริงนี้มาเป็นภาพยนตร์น้ำดีเปิดโปงคดีน้ำเน่าสุดช็อก Dark Waters (2019)

โรเบิร์ต หรือ ร็อบ บิลอตต์ เป็นทนายความที่เติบโตมาในเมืองเวสต์ เวอร์จิเนีย ก่อนย้ายมาทำงานเป็นทนายความของสำนักงานกฏหมายยักษ์ใหญ่แห่งซินซินเนติ Taft Stettinius & Hollister LLP ที่ได้รับมอบหมายให้ปกป้องบริษัทเคมีภัณฑ์ไม่ให้ถูกฟ้อง แต่แล้ววันหนึ่งเขาก็ได้พบกับครอบครัวเทนแนนท์ นำโดย วิลเบอร์ เทนแนนท์ (Wilbur Tennant) เจ้าของไร่ที่จู่ ๆ สัตว์ในฟาร์มของตัวเองล้มตายด้วยอาการผิดปกติ เช่น ดุร้าย ขี้เรื้อน ตาแดงก่ำ น้ำลายย้อย อวัยวะภายในบวมเป่ง และลูกวัวที่เกิดมามีร่างกายผิดปกติ ซึ่งเขาคิดว่ามีสาเหตุจากสารพิษรั่วไหลจากที่ทิ้งขยะ Dry Run จากโรงงาน Washington Works ของบริษัทดูปองท์นั่นเอง “ครอบครัวเทนแนนท์ติดต่อมาเพื่อให้เราช่วยกันหาคำตอบว่าเกิดอะไรขึ้นกันแน่ ผมเคยทำคดีเกี่ยวกับสารเคมีต้องห้ามมาเยอะพอสมควร ผมเลยคิดว่ามันน่าจะไม่มีอะไรซับซ้อน” หลังผ่านไปเกือบปี ร็อบก็ค้นพบความจริงว่า เขากำลังเจอกับอะไรบางสิ่งที่ไม่ชอบมาพากล “มันเป็นเรื่องใหญ่กว่าที่เราคิด สารที่ว่าคือกรดเปอร์ฟลูโอโรออคตาโนอิค หรือเรียกสั้น ๆ ว่า PFOA (หรือ C8 สารเคมีเดียวกับสารเคลือบกระทะของเทฟล่อนสัมยก่อน) ซึ่งใช้กันตั้งแต่ปี 1951 เกือบสองทศวรรษก่อนที่จะมีการก่อตั้งองค์การพิทักษ์สิ่งแวดล้อมที่ก่อตั้งขึ้นในปี 1970” นั่นหมายความว่า มันเป็นสารพิษที่ถูกปล่อยออกมาก่อนจะถูกรับรองว่าเป็นสารพิษด้วยซ้ำ “โชคไม่ดีที่กฎข้อบังคับต่าง ๆ เกี่ยวกับสารเคมีที่รัฐเริ่มประกาศในช่วงทศวรรษที่ 70 เน้นไปที่สารใหม่ ๆ ที่ถูกคิดค้นขึ้นหลังจากช่วงนั้น ไม่มีใครสนใจไล่เช็คย้อนหลังดูสารเคมีที่เคยใช้กันมานานเป็นสิบ ๆ ปี เราเลยต้องมารับกรรมจากสิ่งนั้น” การค้นพบของร็อบยิ่งน่าหวาดผวา เพราะดูปองท์รู้มาตลอดว่าสาร PFOA อาจก่อให้เกิดอันตราย มีคนงานหลายคนที่ทำงานเกี่ยวข้องกับสารนี้ได้รับผลกระทบ เช่น เป็นมะเร็ง ป่วยโดยไม่มีสาเหตุ หรือคลอดลูกออกมาแล้วหน้าตาผิดปกติ (ซึ่งเราจะได้เห็นเขาในภาพยนตร์เรื่องนี้ด้วย) จากบทความดังกล่าวระบุว่า นับตั้งแต่ปี 1951-1990 บริษัทนี้ได้ทิ้งสาร PFOA กว่า 7,100 ตัน ลงที่ทิ้งขยะ จนสารดังกล่าวถูกดูดซึมลงดินและระบบระบายน้ำของทั้งชุมชน จนไปถึงฟาร์มของครอบครัวเทนแนนท์ เท่ากับว่าคนในชุมชนดังกล่าวได้รับสารพิษนั่นทุกคน! ตั้งแต่นั้นเป็นต้นมา เป้าหมายของร็อบจึงไม่ใช่แค่มอบความยุติธรรมให้กับครอบครัวเทนแนนท์ แต่ยังรวมไปถึงเหยื่อที่ได้รับผลกระทบจากสาร PFOA กว่า 100,000 คน จากทนายที่ต้องปกป้องดูปองท์ ร็อบจึงติดสินใจหันไปฟ้องร้องบริษัทดูปองท์ทันที

การดัดแปลงเป็นภาพยนตร์ Dark Waters ได้นักแสดงคุณภาพ มาร์ก รัฟฟาโล (Mark Ruffalo) มารับบทเป็น โรเบิร์ต บิลอตต์ ซึ่งส่วนตัวมาร์กก็ทำงานด้านสิ่งแวดล้อมอยู่แล้ว เขาเคยตั้งบริษัท Water Defense เพื่อกระตุ้นให้เกิดความตื่นตัวเรื่องผลกระทบต่อน้ำประปาและสุขภาพที่เป็นผลมาจากการผลิตพลังงานไฟฟ้า การมีประสบการณ์ในเรื่องนี้ทำให้มาร์กปรับตัวเข้ากับบทบาทนี้ได้ดี “ผมได้อ่านบทความของ นาธาเนียล ริช ที่ตีพิมพ์ลงนิตยสาร The New York Times มันทำผมตื่นตัวกับปัญหานี้อย่างมาก ผมเป็นทั้งศิลปินและนักเคลื่อนไหวด้านสิ่งแวดล้อม ผมเลยรู้สึกว่าหนังที่เกี่ยวกับการต่อสู้ของ ร็อบ บิลอตต์ จะเป็นการผสมผสานทั้งงานแสดง และงานรณรงค์เรื่องสิ่งแวดล้อมเข้าด้วยกันได้” เพื่อเตรียมตัวในการรับบท มาร์กพูดคุยกับร็อบหลายครั้งผ่านอีเมล์และโทรศัพท์ ก่อนจะนัดเจอกันเพื่อพาทัวร์สถานที่จริงพร้อมทีมงาน “มันมีขนาดมโหฬารใหญ่กว่าตึกเพนตากอนถึง 35 เท่า” ผู้กำกับเฮย์นส์กล่าวถึงโรงงาน Washington Works เมื่อเห็นด้วยตาของตัวเอง “มีหมอกควันปกคลุมไปหมด ตาคุณแทบไม่เห็นอะไร ความรู้สึกนี้ ติดตัวคุณไปสักพักเลยล่ะ แม้จะออกมาจากที่นั่นแล้วก็ตาม” เช่นเดียวกับมาร์กที่จับสังเกตพฤติกรรมตัวจริงของร็อบ เพื่อประยุกต์ใช้ในการแสดง “ผมได้ไปเยี่ยมบ้านเขา พยายามใส่ใจทุกรายละเอียดของร็อบและครอบครัว สังเกตทั้งด้านกายภาพ วิธีพูด วิธีเดิน ผมแทบไม่ยิ้มเลยในเรื่อง นั่นคือตัวอย่างเล็กน้อยที่ผมได้จากการใช้เวลากับเขาครับ” สำหรับร็อบแล้ว การเติบโตในเมืองเล็ก ๆ ของเวสต์ เวอร์จิเนีย แต่กลับมาทำงานเป็นทนายความของสำนักงานกฎหมายยักษ์ใหญ่ ทำให้เขาต้องหาจุดสมดุลในชีวิต ทว่าเขากลับไม่เคยโอ้อวดถึงอาชีพการงาน และให้ข้อเท็จจริงทำงานโดยไม่เคยเอาอารมณ์ตัวเองมาปะปน แม้เหตุการณ์ Dark Waters จะผ่านมาเป็นสิบปีแล้ว แต่ภาพยนตร์เรื่องนี้เป็นโอกาสที่ดีในการถ่ายทอดความอันตรายของสารเคมีให้ทุกคนได้ตระหนักถึง ไม่แปลกใจที่มาร์กจะกล่าวยกย่องร็อบว่า เขาเปรียบเสมือนฮีโรคนหนึ่งในสังคม “ผมนับถือร็อบจริง ๆ เขาเอาทุกอย่างไปเสี่ยงเพื่อความถูกต้องและเพื่อส่วนรวม ผมคิดว่าการที่คนเราต้องลุกขึ้นมาต่อสู้ คุณต้องเจอกับอุปสรรคหลายอย่าง และนั่นแหละคือเส้นทางของฮีโรตัวจริง” ที่มา https://www.nytimes.com/2016/01/10/magazine/the-lawyer-who-became-duponts-worst-nightmare.html