ตูรันด็อต โอเปราชิ้นเอกที่แสดงถึงอารยธรรมของมนุษย์ คุณค่าของโลกที่หุ่นยนต์ไม่มีวันแทนที่

       มหกรรมศิลปะการแสดงและดนตรีนานาชาติ กรุงเทพฯ นับเป็นเวทีแห่งการแสดงเชิงศิลปวัฒนธรรมที่จัดขึ้นเป็นประจำทุกปี โดยในปีนี้จัดขึ้นเป็นครั้งที่ 21 แล้ว ซึ่งต่างก็ได้ทั้งศิลปินระดับตำนาน และนักเต้นที่มีชื่อเสียงระดับนานาชาติรวมมากกว่า 1,000 คนจาก 16 ประเทศร่วมตบเท้าเดินทางมาพร้อมกับโปรดักชันเต็มรูปแบบ

ในปีนี้ เปิดม่านงานมหกรรมฯ ด้วยการแสดงโอเปราคลาสสิกสองชุด คือ ตูรันด็อต (Turandot) จากคณะเอคาเตอรินเบิร์ก (Ekaterinburg Opera Theatre) คณะโอเปราชั้นนำที่เก่าแก่ที่สุดของรัสเซีย และยังคงรักษาไว้ซึ่งวัฒนธรรมการแสดงที่สืบทอดจากอดีตสู่ปัจจุบันได้เป็นอย่างดี คณะนี้ยังได้รับการการันตีด้วย 15 รางวัล “หน้ากากทองคำ” หรือ Golden Mask Awards (จากการเสนอชื่อเข้าชิง 83 ครั้ง) รางวัลนี้ถือว่า มีชื่อเสียงเทียบเท่ากับรางวัลออสการ์ของวงการภาพยนตร์ อีกทั้งยังได้รับการยอมรับว่า เป็นรางวัลที่ทรงเกียรติและเปี่ยมด้วยศักดิ์ศรีที่สุดในโลกศิลปะการแสดงอีกด้วย

       สำหรับ ตูรันด็อต เป็นผลงานการประพันธ์ของเกียโคโม ปุชชินี นำเสนอในรูปแบบโอเปราสององก์ ขับร้องเป็นภาษาอิตาลี เรื่องราวเกิดขึ้นในอาณาจักรจีน เมื่อเจ้าชายคาลาฟตกหลุมรักเจ้าหญิงตูรันด็อตผู้มีหัวใจเย็นชา เพื่อเอาชนะใจและได้แต่งงานกับเจ้าหญิง เจ้าชายหนุ่มต้องไขปริศนาสามข้อ หากตอบผิดจะถูกประหาร ภายหลังแม้เจ้าชายจะผ่านบททดสอบ แต่เจ้าหญิงตูรันด็อตยังยืนกรานปฏิเสธการแต่งงาน เจ้าชายจึงยื่นข้อเสนอเพื่อเป็นทางออกให้เจ้าหญิงผู้เป็นที่รัก หากเจ้าหญิงตูรันด็อตทราบชื่อของเขาก่อนรุ่งสาง เมื่อแสงอาทิตย์แรกมาถึงเจ้าชายจะถูกประหาร การแต่งงานจะไม่เกิดขึ้น

       งานนี้ใครที่กลัวฟังภาษาอิตาลีไม่ออกหรือไม่เคยดูโอเปรามาก่อน ไม่ต้องกลัวฟังไม่รู้เรื่องหรือดูไม่เข้าใจเพราะบริเวณด้านข้างของเวทีจะมีจอแปลภาษาไว้ให้อ่านเรียบร้อย

พูดถึงภาพรวมของโชว์ที่เพิ่งจะผ่านไปสักหน่อย นับตั้งแต่ศตวรรษที่ 16 จวบจนปัจจุบันแม้เวลาจะผ่านพ้นจากจุดเริ่มต้นของโอเปรามานานเพียงใดแต่การแสดงในวันนี้ได้สะท้อนให้เราเห็นว่าศิลปะรูปแบบนี้ยังคงมนต์เสน่ห์ที่ไม่เสื่อมคลายตามกาลเวลา ถ้าให้พูดถึงเนื้อหาของเรื่องคงเล่าได้สั้น ๆ ว่านี่คือเรื่องราวของเจ้าหญิงผู้เปี่ยมไปด้วยรูปลักษณ์ภายนอกที่งามเหนือหญิงใด แต่ภายในใจแอบฝังปมในอดีตของเธอที่เป็นผลให้หนุ่ม ๆ ต้องเดือดร้อนหาเรื่องใส่ตัว ด้วยการหวังจะเอาชนะกฎของเจ้าหญิงผู้งามเลิศผู้นี้

        ซึ่งถ้าให้เล่าแค่นี้หลายคนอาจจะตีความไปเลยว่า นี่ก็เหมือนพล็อตละครน้ำเน่าไทยนั่นแหละ... แต่สำหรับอุปรากรชุดนี้ มันมีแก่นที่ไม่ได้ค้นหาได้ง่ายอย่างนั้นเสมอไป ตัวบทของเรื่องมีความลึกซึ้ง นุ่มลึก และแสดงถึงความพิถีพิถันของปุชชินี แม้ช่วงท้ายขององก์ที่หนึ่งอาจจะพาชวนง่วงนอนสักเล็กน้อย แต่ถ้ามองย้อนกลับไป ปุชชินีพยายามจะปูเรื่องให้เราเห็นว่าแม้จะมีคนเตือนเจ้าชายคาลาฟถึงขั้นบอกว่า “เฮ้ยจะเอาชีวิตตัวเองไปแลกเรื่องพวกนี้ทำมายยย จะตายเพื่อหญิงที่แทบไม่รู้จักกันเลยเนี่ยนะ” แต่สุดท้ายตัวคาลาฟก็แสดงให้เห็นว่าเขา fight for this love ในครั้งนี้มากขนาดไหน

แน่นอนแก่นของ ตูรันด็อต สะท้อนเรื่องราวของความรัก ที่แลกมาด้วยความสูญเสีย และการเสียสละ แต่สิ่งที่สอดไส้มาพร้อม ๆ กันคือ human nature ของมนุษย์เราที่พร้อมจะเดินหน้าทำตามสิ่งที่ตัวเองปรารถนาเสมอ  ซึ่งมันทำให้เราฉุกคิดได้ว่า เฮ้ย! ถ้าเป็นเราตกอยู่ในสถานการณ์เดียวกับผู้ชายคนนี้ แล้วได้เจอเหมือนรักแท้ขนาดนั้นเราก็คงรักคนนั้นหัวปักหัวปำจนโงหัวไม่ขึ้นเหมือนกันนั่นแหละ ซึ่งสรุปได้ว่าสิ่งที่ปุชชินีอาจจะพยายามสื่อสารออกมาให้เห็นคือ ความรักไม่จำเป็นต้องมีเหตุผลอะไรมารองรับเสมอไปหรอก

      เหล่านักแสดงสมควรได้รับคำชมอย่างมาก พวกเขาได้ฝากการแสดงที่ยอดเยี่ยมให้เราได้เห็น โดยเฉพาะคู่พระนางอย่าง โซยา เซเรรินา (ตูรันด็อต) และ เปาโล ลาดินโซเน (คาลาฟ) ที่แสดงในองก์สอง ออกมาได้ดีงามมากโดยเฉพาะช่วง main duet ในเพลง ‘Nessun dorma’ ที่แบบว่าอลังการและไพเราะเวอร์ ๆ

ผลงานการประพันธ์ดนตรีระดับชั้นครูที่ปุชชินีฝากเอาไว้ให้กับโลกชิ้นนี้ ไม่ต่างกับการแสดงให้เห็นว่าอุปรากรที่ดีจำเป็นต้องมีดนตรีประกอบที่เด็ดดวงจริง ๆ แม้ตัวงานประพันธ์อาจไม่มีโทนที่ชวนให้น่าตื่นเต้นระทึกใจและล้อกับทุกอิริยาบถบนเวที แต่ความสวยงามของตัวโน้ตที่แล่นออกมาจากเครื่องดนตรีนับสิบ ๆ ของปุชชินี ก็แสดงหน้าที่ในการสอดรับกับตัวบทและการแสดงของนักแสดงได้อย่างลงตัว เรียกได้ว่าทั้งหมดนี้คือผลงานศิลปะชิ้นเอกที่แสดงถึงอารยธรรมของมนุษย์ ที่ไม่ว่าจะกี่ชาติ เทคโนโลยีก็ไม่มีวันเข้ามาแทนที่ได้

       งานมหกรรมฯ ยังคงมีโชว์คุณภาพหาดูยาก อีกมากมายที่พร้อมมาเปิดการแสดงตลอดสองเดือนนี้ ระหว่างวันที่ 11 กันยายน ถึง 23 ตุลาคม 2562 ไม่ว่าจะเป็นโอเปรา บัลเลต์ บัลเลต์ออนไอซ์ ดนตรี การเต้นรำ กายกรรม และอีกมากมาย รวม 13 โชว์ 19 รอบการแสดง