14 ก.ย. 2562 | 12:33 น.
อุลตร้าแมน ยอดมนุษย์ผู้กำราบปีศาจร้ายในหัวใจเด็กและผู้ใหญ่มาตลอด 5 ทศวรรษ
ดูเหมือนเด็กญี่ปุ่นในยุค 60 ทั่วทั้งเกาะ จะหลงรักช่วงเวลาสามนาทีอันแสนล้ำค่าเมื่อ 'เขา' แปลงร่างเป็นยอดมนุษย์สูง 40 เมตร เพื่อปกปักษ์รักษาผู้คนและดาวโลกจากการรุกรานของสัตว์ประหลาด ในนามของ ยอดมนุษย์อุลตร้าแมน และอีกไม่นานหลังจากนั้น ความนิยมของมนุษย์จากกาแล็กซีเนบิวลา ก็ได้ขยายความนิยมพ้นแดนอาทิตย์อุทัยออกไปยังทั่วโลก ทั้งยังยืนระยะความนิยมอย่างยาวนานต่อมาได้อีกนานนับ 50 ปี
อุลตร้าแมนปรากฏตัวขึ้นครั้งแรกใน Ultraman ซีรีส์ออกฉายทางโทรทัศน์ในปี 1966 ที่ว่าด้วยเรื่องของ ชิน ฮายาตะ เจ้าหน้าที่องค์กรสืบสวนพิเศษทางวิทยาศาสตร์ SSSP (Science Special Search Party) ที่ชะตาตก เสียชีวิตระหว่างปฏิบัติหน้าที่ หากแต่ยอดมนุษย์อุลตร้าแมนจากกาแล็กซีเนบิวลา M78 ได้มอบพลังยอดมนุษย์ให้แก่ฮายาตะและให้เขาฟื้นคืนชีพขึ้นมาอีกครั้ง ในฐานะผู้พิทักษ์สันติของโลก โดยเขามีเวลาเพียงสามนาทีเท่านั้นในการกลายร่างเป็นอุลตร้าแมนเพื่อปราบสัตว์ประหลาด
ต้นกำเนิดของอุลตร้าแมนนั้นก่อร่างขึ้นมาจากจินตนาการของ เท็ตสึโอะ คินโจ แรกเริ่มเขาเพียงนึกถึงสัตว์ประหลาดจากนอกโลกขนาด 164 ฟุต และต้องต่อกรกับศัตรูนาม อุลตร้าคิว หากแต่ไอเดียนี้ถูกปัดตกไปในนาทีสุดท้าย ตัวคินโจนั้นเพียงแต่สนใจอยากทำหนังที่ว่าด้วยสัตว์ประหลาดและธีมที่ว่าด้วยการปกป้องมนุษย์ เป็นไปได้มากว่าอาจเพราะเขาเกิดและเติบโตที่โอกินาว่า ทันช่วงเวลาที่กองทัพบกจักรวรรดิญี่ปุ่นออกปราบปรามคนท้องถิ่นโอกินาว่า (ที่ใช้ภาษาและมีวัฒนธรรมแตกต่างออกไปจากชาวโตเกียว) อย่างโหดร้ายป่าเถื่อน ตามมาด้วยการที่กองทัพสหรัฐอเมริกาบุกเข้ายึดเกาะจนตั้งฐานทัพได้ อันเป็นเหตุให้วัฒนธรรมบางพื้นที่ของชาวโอกินาว่าผสมผสานไปด้วยความเป็นตะวันตก ตลอดจนการกำเนิดของเด็กลูกครึ่งญี่ปุ่น-อเมริกันในภายหลังที่เสมือนตอกย้ำ 'ความเป็นอื่น' ของชาวโอกินาว่าในสายตารัฐญี่ปุ่น ธีมของความเป็นอื่นและมนุษย์ต่างดาวจึงเป็นแกนกลางในเรื่องเล่าของคินโจเสมอมา ตัวคินโจเองย้ายออกจากเกาะเข้ามาอยู่โตเกียวตั้งแต่สมัยเรียน และไม่หวนกลับไปอีกเลยจนเมื่อปี 1969 ที่สหรัฐฯ ตัดสินใจคืนเกาะโกอินาว่าให้แก่รัฐบาลญี่ปุ่น เขาจึงออกเดินทางกลับบ้านเกิดอีกครั้ง อันเป็นที่มาของตอน Return of Ultraman ที่ออกฉายในปี 1971 (อย่างไรก็ตาม คินโจไม่ได้อยู่ดูความสำเร็จของซีรีส์อุลตร้าแมนอย่างยาวนานนัก เขาเสียชีวิตในปี 1976 หลังปีนขึ้นไปซ่อมหลังคาแล้วพลัดหล่นลงมาเสียชีวิตในวัยเพียง 37 ปี)
ภายหลัง โชโซ อุเอฮาระ หนึ่งในทีมเขียนบทที่เติบโตมาจากโอกินาว่าเช่นเดียวกันกับคินโจ ระลึกความหลังอย่างรักใคร่ว่า "คนส่วนมากเวลาตั้งต้นสร้างอะไร พวกเขาจะเริ่มขึ้นจากพล็อตก่อนเสมอ แต่คินโจไม่ใช่แบบนั้น เขาเริ่มขึ้นจากการสร้างสัตว์ประหลาดก่อน แล้วจากนั้น เรื่องราวจึงตามมา
"นั่นเพราะเราโตในหมู่เกาะริวกิว (ส่วนหนึ่งของโอกินาว่า) ซึ่งเต็มไปด้วยความเป็นมาอันยาวนานเกี่ยวกับหมอผีและคนทรง ผู้คนยังเคารพวิญญาณและหวาดกลัวต่อโลกหลังความตายตลอดจนสัตว์ประหลาดในเงามืดต่าง ๆ" อุเอฮาระว่า "เหล่ากามิ (Kami-พระเจ้า) อยู่ในธรรมชาติทุกที่ ผมเข้าใจว่าคินโจรู้สึกว่าสัตว์ประหลาดในความคิดของเขาเป็นรูปลักษณ์หนึ่งของกามิเท่านั้น และอุลตร้าแมนนั้นเดินทางมาจากดินแดนแห่งแสงสว่าง ซึ่งเชื่อมโยงกับตำนานโบราณของชาวโอกินาว่า ซึ่งคนเชื่อกันว่าดินแดนแห่งแสงนั้นมีอยู่จริง"
สกุลอุลตร้าออกปรากฏตัวครั้งแรกในปี 1966 ในซีรีส์ Ultra Q โดยได้ เออิจิ ทสึบุรายะ โปรดิวเซอร์หนังที่เคยสร้างก็อดซิลล่าขึ้นมาจนโด่งดังแล้วช่วยควบคุมการผลิต โดยเขาตั้งใจให้ Ultra Q มีกลิ่นอายของความเป็นตะวันตกมากกว่าญี่ปุ่นด้วยการเดินรอยตามซีรีส์อเมริกาชื่อดังในเวลานั้นอย่าง The Twilight Zone และ The Outer Limits ตัวซีรีส์ได้รับความนิยมพอสมควร หากแต่มันเทียบไม่ได้เลยกับซีรีส์ Ultraman ที่ออกฉายตามคิดกันมาหลังชุด Q จบไปเพียงสองสัปดาห์
อย่างไรก็ดี ทสึบุรายะอยากสร้างภาพจำของอุลตร้าแมนเสียใหม่ เขาให้ โทรุ นาริตะ นักออกแบบดีไซน์รูปลักษณ์อุลตร้าแมนขึ้นมาเสียใหม่ให้ดูมีเมตตามากขึ้น นาริตะจึงหยิบจับเอาเอกลักษณ์ของงานศิลป์สมัยกรีกและอียิปต์โบราณ บวกรวมเข้ากับงานยุค Renaissance ฝั่งยุโรปและบุคลิกบางอย่างจาก มิยาโมโตะ มุซาชิ ยอดนักดาบของญี่ปุ่น จนเป็นที่มาของอุลตร้าแมนที่เรารู้จักในปัจจุบัน ผู้อยู่ในร่างมนุษย์นามชิน ฮายาตะที่สามารถแปลงกายเพื่อต่อสู้ปกป้องผู้บริสุทธิ์ในเวลาเพียงสามนาที หากเวลาใกล้จะหมด สัญญาณไฟสีแดงตรงช่วงหน้าอกจะกะพริบเตือนเพื่อให้เขารีบจบภารกิจโดยไว ท่าไม้ตายที่โด่งดังที่สุดของอุลตร้าแมนคือการปล่อยลำแสงออกมาปราบศัตรูจากการไขว้แขนเข้าหากัน รวมไปถึงลำแสงอุลตร้าแอตแทค สุดยอดท่าต่อสู้เก่าเก็บที่แช่แข็งศัตรูจนขยับไม่ได้ รอเวลาถูกพิฆาตจนตัวแหลกระเบิด!
มีอยู่หลายเหตุผลว่าทำไมอุลตร้าแมนจึงครองใจผู้คนมาได้อย่างยาวนาน ทั้งการที่มันเป็นยอดมนุษย์ที่กำเนิดขึ้นภายหลังความสำเร็จระดับปรากฏการณ์ของก็อดซิลล่า หรือความเท่ที่มีขีดจำกัดในระยะเวลาเพียงสามนาที ตลอดจนกลิ่นอายบรรยากาศของการเป็นหนังไซ-ไฟล้ำโลกแบบตะวันตกดังที่ทสึบุรายะตั้งใจไว้แต่แรก มันจึงเป็นซีรีส์ที่ฉีกแนวออกมาจากซีรีส์เรื่องอื่นๆ ของอุตสาหกรรมภาพยนตร์ญี่ปุ่นในยุคนั้น รวมไปถึงการที่อุลตร้าแมนมีครอบครัว เครือญาติอยู่ในกาแล็กซี่เนบิลลาอันห่างไกล ก็เป็นโอกาสอันดีที่ทำให้ตัวซีรีส์ขยายภาคต่อจนสร้างจักรวาลอุลตร้าแมนขึ้นมาอีกนับไม่ถ้วน จนเมื่อปี 2013 มันทำสถิติลงบันทึกโลกกินเนสบุ๊คว่าเป็นซีรีส์ที่มีภาคแยกออกมาเยอะมากที่สุดในโลก ทั้งอุลตร้าเซเว่น, อุลตร้าแมน เอซ, อุลตร้าแมน นีโอและเพศหญิงอย่าง มาเธอร์ ออฟ อุลตร้า, อุลตร้าวูแมน เบธ ฯลฯ ฐานแฟนคลับของซีรีส์สกุลอุลตร้าจึงขยับขยายกว้างขวางไปไม่สิ้นสุด และยิ่งเมื่อมันปรากฏตัวในสื่ออื่นอย่างมังงะ, นิยาย ตลอดจนวิดีโอเกมส์ ยิ่งทำให้มันเป็นที่จดจำในในฐานะยอดมนุษย์ผู้มีเวลาเพียงสามนาทีในการออกปฏิบัติการ
และดูเหมือนว่าการที่มันขยับขยายเคลื่อนตัวไปในวัฒนธรรมกระแสหลักได้อย่างไม่มีที่สิ้นสุดนี่เอง ที่เป็นเหตุผลหนึ่งในการทำให้อุลตร้าแมนกลายเป็นเรื่องราวที่เลื่อนไหลไปได้ไม่ว่าจะยุคสมัยไหน เพราะมันปราศจากการแช่แข็งภาพลักษณ์อันจำเจ ช่วยส่งให้อุลตร้าแมนกลายเป็นผู้พิทักษ์ที่ออกปราบผู้ร้ายในหัวใจเด็ก –ที่ในเวลาต่อมา- กลายเป็นผู้ใหญ่อีกหลายร้อยหลายพันคนทั่วโลกนั่นเอง
เรื่อง: พิมพ์ชนก พุกสุข
