28 มิ.ย. 2565 | 17:00 น.
Have You Ever Seen the Rain? - CCR: จุดจบของวงในวันที่ประสบความสำเร็จที่สุด
“I wanna know, have you ever seen the rain coming down on a sunny day?” “ผมอยากรู้จังว่าคุณเคยเห็นสายฝนที่ร่วงโรยลงมาในวันที่ท้องฟ้าแจ่มใสมาก่อนไหม?” Have You Ever Seen The Rain? - Creedence Clearwater Revival
ถือเป็นเพลงที่เรียกได้ว่าแม้ผู้ฟังไม่ได้เป็นคนที่ชื่นชอบเพลงยุค 1970s แต่หากได้ยินท่อนฮุคดังกล่าวพร่ำถามว่า ‘เคยเห็นฝนมาก่อนไหม’ (Have you ever seen the rain?) ใครหลาย ๆ คนก็คงต้องเคยได้ยินกันสักครั้ง หรือบ้างก็อาจเอ่ยถามคำถามไปพร้อม ๆ กับเสียงเพลงด้วยความคิดถึง - ไม่ว่าจะเป็นเวอร์ชันจากเสียงอันอ่อนนุ่มของ ร็อด สจ๊วต (Rod Stewart) หรือจากต้นฉบับอันแสนอมตะอย่างวง ‘ครีเดนซ์ เคลียร์วอเทอร์ รีไววัล’ (Creedence Clearwater Revival) หรือที่ใครหลายคนรู้จักแบบย่อ ๆ ว่า ‘ซีซีอาร์’ (CCR)
นับว่าเป็นเพลงที่เป็นที่นิยมและคุ้นหูที่สุด ไม่เพียงแต่ในประเทศไทยเราเท่านั้น เพราะผู้ฟังแทบจะทั่วทั้งโลกก็ต้องเคยได้ยินกับบทเพลงดังกล่าว แล้วแต่ละคนที่ได้ยินก็มีความคิดความเห็นต่อความหมายของเพลงที่แตกต่างกันไป แต่ด้วยเหตุที่ว่าเพลงอมตะอีกชิ้นหนึ่งของซีซีอาร์นามว่า ‘Fortunate Son’ เปรียบเสมือนเป็นเพลงประกอบหลักเมื่อกล่าวถึงสงครามเวียดนาม (Vietnam War) บทเพลง ‘Have You Ever Seen the Rain’ จึงถูกหลายคนมองว่าเป็นเพลงที่พูดถึงสงครามอันโหดร้ายที่สุดครั้งหนึ่ง
ด้วยบริบทดังกล่าว ผู้ฟังหลายคนจึงตีความเนื้อเพลงที่พูดถึงสายฝนที่ร่วงหล่นลงมาในวันที่แดดจ้าว่า เปรียบดั่งฝูงห่าของระเบิดเนปาล์มที่ถูกทิ้งลงมาในผืนแผ่นดินของเวียดนามในเวลากลางวันแสก ๆ บ้างก็บอกว่าเพลงกำลังเสียดสีการเมือง ณ ขณะนั้น
หากกล่าวกันตามตรง ความหมายของเพลงก็เป็นสิ่งที่ไม่ได้ตายตัวนัก ขึ้นอยู่กับว่าผู้ฟังจะรู้สึกอย่างไรกับเนื้อเพลงและเสียงดนตรีที่เขาเหล่านั้นได้ยิน แต่เจ้าของบทเพลงสุดฮิตที่พร่ำถามถึงสายฝนนี้อย่าง ‘จอห์น โฟเกอร์ตี้’ ก็ได้ออกมาอธิบายถึงที่มาของเพลงดังกล่าวว่ามาจากสถานการณ์ในวงเองที่ประสบความสำเร็จตามฝันที่วาดไว้ได้ทุกอย่าง สร้างชื่อเสียงเป็นหนึ่งวงชื่อดังที่สุดในสหรัฐอเมริกา ยอดขายของเพลงก็ขึ้นท็อปแซงตำนานอย่าง เดอะบีเทิลส์ แต่หากมองลึกลงไปกลับมีรอยร้าวที่สั่งสมใว้ในใจของสมาชิกวง แล้วทุกอย่างกำลังจะแตกสลาย วงกำลังจะต้องแยกทาง เส้นทางที่เดินร่วมทางด้วยกันมากำลังจะจบลงในวันที่ดีที่สุด…
เปรียบดั่งสายฝนที่โปรยลงมาในวันที่ท้องฟ้าแดดจ้าสดใส
ก่อนที่จะกลายมาเป็น ครีเดนซ์ เคลียร์วอเทอร์ รีไววัล หรือ ซีซีอาร์ ที่ปล่อยเพลงฮิตที่ดังระเบิดระเบ้อไปทั่วโลก ย้อนกลับไปในปีสุดท้ายของทศวรรษ 1950 ในเมืองพอร์โทลา รัฐแคลิฟอร์เนีย กลุ่มวัยรุ่นมัธยมต้นที่ประกอบไปด้วย จอห์น โฟเกอร์ตี้, (John Forgerty) ดัค คลิฟฟอร์ด, (Doug Clifford) และ สตู คุค (Stu Cook) ก็ได้ก่อตั้งวงในนาม เดอะบลูเวลเวตส์ (The Blue Velvets) โดยเป็นการเล่นดนตรีแนวบรรเลงแบบไร้เสียงขับร้องเป็นหลัก โดยบางครั้งบางคราว ทอม โฟเกอร์ตี้ (Tom Forgerty) พี่ชายวัย 18 ปีของจอห์นก็จะชวนน้อง ๆ ทั้งสามมาเล่นแบ็กอัพให้เมื่อต้องอัดเพลงเดโมหรือรับงานเล็ก ๆ น้อย แล้วแต่โอกาส แต่ไม่นานหลังจากนั้นในปี 1963 ทอมก็ได้ตัดสินใจเข้าร่วมเป็นสมาชิกแบบฟูลไทม์กับวงของน้องด้วย
นับแต่ไหนแต่ไร การเล่นเป็นศิลปินหรือนักดนตรีก็มักจะถูกมองว่าเป็นอาชีพที่ไม่มั่นคงเท่าไรนักเมื่อเปรียบเทียบกับอาชีพอื่น ๆ แต่ในเวลานั้นพี่ใหญ่อย่างทอมก็เป็นคนบอกและย้ำเตือนกับสมาชิกทั้งสามเสมอว่า ‘เราทำได้’ ว่าการตั้งวงเป็นนักดนตรีสามารถเป็นอาชีพที่จะจุนเจือเลี้ยงดูชีวิตของเราได้ ด้วยเหตุนี้จึงทำให้ทุก ๆ คนมุ่งมั่นอย่างเต็มที่ที่จะลุยต่อไปด้วยเป้าหมายที่ชัดเจนและมั่นคงกว่าเดิม
ในช่วงเวลาต่อมาก่อนจะเป็นซีซีอาร์ดังที่เราเห็นทุกวันนี้ หลายสิ่งหลายอย่างก็แปรเปลี่ยนมากมาย ไม่ว่าจะเป็นชื่อวง - ที่เปลี่ยนจากเดอะบลูเวลเวตส์เป็นเดอะกอลลิวอกส์ (The Golliwogs) และเดอะวิชันส์ (The Visions) - หรือบทบาทของสมาชิก - สตูก็เปลี่ยนมาเล่นกลอง ทอมก็มาเล่นกีตาร์รึทึม และจอห์นก็ก้าวขึ้นสู่บทบาทสำคัญในฐานะนักร้องนำและผู้เขียนเพลงเป็นหลัก เหตุนี้จึงปูทางให้จอห์นก้าวสู่การมีบทบาทสำคัญของวง แต่ในขณะเดียวกันก็เปรียบเสมือนดาบสองคมที่จะก่อตัวและควบแน่นเป็นปัญหาที่พร้อมจะตกลงมาในอนาคต
หลังจากที่มาอยู่กับค่ายแฟนตาซี (Fantasy Records) เจ้าของค่ายก็มองว่าชื่อเดิมไม่เวิร์กเท่าไรนัก วงจึงผุดชื่อใหม่มาอย่างที่เรารู้จักกันในนาม ‘ครีเดนซ์ เคลียร์วอเทอร์ รีไววัล’ โดยนับว่าเป็นชื่อที่ค่อนข้างแปลก โดยคำทั้งสามไม่มีความเกี่ยวโยงกันเลยทั้งสิ้น โดยคำแรกอย่าง ‘ครีเดนซ์’ (Creedence) ก็มาจากชื่อของคนคนหนึ่งที่ทอมรู้จัก ‘เคลียร์วอเทอร์’ (Clearwater) มาจากโฆษณาเบียร์ยี่ห้อหนึ่ง ส่วน ‘รีไววัล’ (Revival) หรือที่แปลเป็นไทยว่าการฟื้นฟู ก็เพื่อจะสื่อความหมายถึงการรื้อฟื้นถึงร็อคแอนด์โรลจากยุคทศวรรษ 1950 เพราะร็อค-แอซิดที่มีโซโล่ยืด ๆ ยาว ๆ เท่าไรนัก
หลังจากเปลี่ยนชื่อมาเป็นซีซีอาร์ วงก็เริ่มออกผลงานเด่นมาเรื่อย ๆ จนดังเป็นพลุแตก ฮิตกันทั่วบ้านทั่วเมืองในเวลาอันสั้น อย่างเช่นเพลง ‘Proud Mary’ หรือ ‘Bad Moon Rising’ ที่ได้รับความนิยมทั้งในสหรัฐอเมริกาและสหราชอาณาจักร เรียกได้ว่าภายใน 3 ปีก็ออกอัลบั้มมากกว่า 5 ชุด ซึ่งในบางครั้งก็มียอดขายแซงเดอะบีเทิลส์ด้วย
ถึงขั้นที่ว่าตอนได้ไปเล่นโชว์ที่งานดนตรีในตำนานอย่างวูดสต็อก (Woodstock) ในปี 1969 จอห์นเคยให้สัมภาษณ์ถึงความรู้สึกในตอนนั้นว่าเจ้าตัวรู้สึกว่าตัวเองเบอร์หนึ่งแล้ว ถ้าไม่เอาเดอะบีเทิลส์เข้ามานับรวมด้วย แต่เป็นที่น่าเสียดายที่สารคดีวูดสต็อกไม่มีการเล่นของซีซีอาร์อยู่ด้วย เหตุเพราะคุณภาพการเล่นที่ไม่ถูกใจวงเสียเท่าไร อาจจะมีปัญหาหลากประการ แต่จอห์นเคยให้สัมภาษณ์ว่าหลัก ๆ เป็นเพราะวงได้เล่นถัดจาก ‘เดอะเกรทฟูลเดด’ (The Grateful Dead) ที่เล่นสดทีไร จากเพลงที่ยาวเพียง 5 นาทีก็กลายเป็น 15 นาทีได้ ด้วยเหตุนี้จึงทำให้เวลาไพรม์ไทม์อย่างสามทุ่มที่เซตไว้นั้นเลทไปกว่าเดิมมาก
“Someone told me long ago. There’s a calm before the storm.”
“มีคนเคยบอกฉันเมื่อนานมาแล้ว ว่าก่อนพายุจะโหมกระหน่ำ ท้องฟ้าจะนิ่งสงบ”
“I know, it’s been comin’ for some time.”
“ฉันรู้ มันก็เป็นแบบนั้นมาหลายครั้งแล้ว”
แม้ฉากหน้าของซีซีอาร์ที่ประสบความสำเร็จแบบพลุแตก แต่ฉากหลังก็มีปัญหาที่คุกรุ่นมาอยู่สักพักหนึ่งแล้วก่อนที่จะระเบิดออกมาหลังจากปล่อยอัลบั้ม ‘Pendulum’ ที่มีบทเพลง Have You Ever Seen the Rain? อยู่ในนั้นด้วยในเดือนธันวาคม ปี 1970 ไม่กี่เดือนให้หลัง ด้วยความที่จอห์นถืออำนาจเบ็ดเสร็จในทิศทางของวง จนทำให้สมาชิกคนอื่น ๆ อีกหลายคนไม่พอใจเป็นอย่างมาก โดยเฉพาะพี่ชายอย่างทอม จอห์นถึงขั้นเคยบอกกับวงว่าทิศทางที่เขากำลังนำพาวงไปจะทำให้พวกเขาทุกคนไม่ต้องกลับไปเป็นพนักงานล้างรถอีก
ความไม่พอใจเหล่านั้นค่อย ๆ เก็บสั่งสมมาเรื่อย ๆ จนหลายครั้งทอมถึงขั้นขู่ว่าจะถอนตัวออกจากวง แต่ท้ายที่สุดแล้วจอห์นก็ยังคงอำนาจเบ็ดเสร็จไว้ในมือ จนสมาชิกทั้งสามถึงขั้นประกาศชัดกับจอห์นว่าพวกเขาต้องการมีสิทธิ์มีเสียง ผสานกับปัญหาที่รุมเร้าจากปัญหาชีวิตคู่ร่วมด้วย จอห์น ณ ขณะนั้น จึงยอมทำตามสิ่งที่สมาชิกคนอื่น ๆ ต้องการ
ในเดือนมกราคมปี 1971 หนึ่งเดือนหลังจากอัลบั้ม Pendulum ทอมก็ประกาศลาออกจากซีซีอาร์ วงที่ถือว่าฮอตที่สุด ณ ขณะนั้น แม้ว่าดัคจะบอกว่าการลาออกครั้งนี้เป็นเพราะจอห์น แต่ทอมก็พยายามบอกว่าแท้จริงแล้วเขาแค่อยากจะออกไปเดินตามเส้นทางของตัวเองเฉย ๆ
ท้ายที่สุด หลังจากทอม โฟเกอร์ตี้ถอนตัวออกจากวง ซีซีอาร์ก็ทำผลงานต่อมาได้ไม่ดีเหมือนเก่า หลังสถานการณ์เริ่มแย่ลง การยุบวงก็เป็นสิ่งที่หลีกเลี่ยงไม่ได้ทิ้งไว้เพียงตำนานที่มีระยะเวลาสั้น ๆ กับบทเพลงอมตะมากมายให้ผู้ฟังได้หวนคิดถึง แต่ภายหลังจากแต่ละคนแยกทางกันไปปัญหาอื่น ๆ ก็ถาโถมเข้ามาหาจอห์น มีการฟ้องร้องเกิดขึ้นมากมายจนทำให้ซีซีอาร์ต่อกันไม่ติดอีกต่อไป
“Coming down on a sunny day”
“โปรยปรายลงมาในวันที่ฟ้าสว่างจ้าสดใส”
เพลง Have You Ever Seen the Rain? จึงเป็นเพลงที่แต่งขึ้นในขณะที่บรรยากาศภายในวงคุกรุ่นไปด้วยความไม่พอใจและความตึงเครียดของสมาชิกภายในวง เพลงนี้จึงเป็นเพลงแทนความรู้สึกถึงวันเวลาที่เต็มไปด้วยแดดแห่งความสำเร็จ แต่ฝนแห่งความเศร้าหมองก็แทรกเข้ามาปกคลุม
“ภาพที่ผมเห็นในเพลงนี้ก็คือ ในขณะที่คุณสามารถมีวันที่ท้องฟ้าแจ่มใสสวยสดงดงาม มันก็อาจจะมีฝนตกไปพร้อม ๆ กันก็ได้
“ตอนนั้นวงกำลังจะแตก แล้วผมก็ได้แต่คิดว่า ‘เฮ้ย! ทำไมทุกอย่างมันถึงกลายเป็นแบบนี้ในวันที่เราควรจะมีความสุขที่สุดวะ?’”
นั่นคือคำสัมภาษณ์ของจอห์น โฟเกอร์ตี้ กับนิตยสาร The Rolling Stone ถึงความหมายเพลง
“Til forever, on it goes. Through the circle, fast and slow. I know, it can’t stop, I wonder.”
“มันเป็นเช่นนั้นตลอดมา แล้วจะเป็นดังเดิมตลอดไป ดังวัฏจักรที่เร็วบ้าง ช้าบ้าง ฉันรู้ว่าหยุดอะไรไม่ได้หรอก เพียงแต่สงสัยเท่านั้น”
ถึงเพลงเพลงนี้จะเป็นบทเพลงที่ถือกำเนิดมาจากความเศร้าและรอยร้าวของศิลปินผู้แต่ง แต่ผู้ฟังหลาย ๆ คนก็มีความรู้สึกที่แตกต่างออกไป เพราะหากมองอีกมุมหนึ่ง Have You Ever Seen the Rain? ก็เป็นเพลงที่ย้ำเตือนเราถึงสัจธรรมของการเป็นมนุษย์ว่าชีวิตเรามีฝนตกลงมาบ้างก็เป็นเรื่องธรรมดา วันหนึ่งมันตกแล้วเดี๋ยวมันก็หยุด แต่เมื่อมันหยุดแล้วเดี๋ยวมันก็ตก มันก็เป็นวัฏจักรที่หมุนเวียนไปไม่จบสิ้น
แล้วคุณล่ะเคยเปียกฝนในวันที่แดดออกกันบ้างรึเปล่า?
ภาพ: Chris Walter / Contributor
อ้างอิง:
https://americansongwriter.com/have-you-ever-seen-the-rain-ccr-behind-the-song/
https://extrachill.com/2022/04/creedence-clearwater-revival-have-you-ever-seen-the-rain-meaning.html
