วิวัฒนาการ ‘Facebook’ มาเป็น ‘Meta’ จากยุครุ่งเรือง สู่จุดที่อาจสะดุดขาตัวเองล้ม

จากวันแรกที่เปิดตัว Facebook.com ในวันที่ 4 กุมภาพันธ์ ปี 2004 โดย มาร์ก ซักเคอร์เบิร์ก (เปลี่ยนชื่อมาจาก TheFacebook.com) ด้วยความตั้งใจอันแรงกล้าของผู้ก่อตั้ง เหตุเกิดจากความเสียดายข้อมูลนักศึกษาในมหาวิทยาลัยฮาร์วาร์ดที่มาร์กเคยเก็บเอาไว้บนโลกออนไลน์

เขาและเพื่อนอีก 4 คนตั้งใจเขียนโปรแกรมหนึ่งขึ้นมาเพื่อเป็นพื้นที่สำหรับให้นักศึกษาคุยกัน โดยเว็บไซต์ตัวนี้เปิดกว้างให้นักศึกษาเข้ามาลงทะเบียนกรอกประวัติเอง (ตามความยินยอม) และต่อยอดการใช้งานเว็บไซต์นี้มาเรื่อย ๆ จนกลายเป็น Facebook

Facebook ประสบความสำเร็จเกินความคาดหมาย ด้วยการเจาะกลุ่มใหม่ขยายผู้ใช้เว็บไซต์นี้ไปเรื่อย ๆ ซึ่งเริ่มจากแนะนำไปตามมหาวิทยาลัยก่อนในสหรัฐอเมริกา, แคนาดา จากนั้นก็ขยายไปไกลจนคนทั้งโลกนิยมใช้กัน ระยะเวลาเพียง 1 ปีหลังจากที่เปิดตัว Facebook มีผู้ใช้งานเว็บไซต์มากถึง 1 ล้านคน

ในยุคนั้นถือว่าเป็นเว็บไซต์เครือข่ายสังคมแรก ๆ ที่คนทั่วโลกใช้สื่อสารโดยไม่จำเป็นต้องอยู่ที่เดียวกัน หรือประเทศเดียวกัน

 

 

เปลี่ยนชื่อบริษัทเป็น Meta

ในเดือนตุลาคมปี 2021 มาร์กได้ประกาศปรับทิศทางของ Facebook ใหม่ หนึ่งในนั้นก็คือการเปลี่ยนชื่อบริษัทเป็น Meta ซึ่งเป็นการสะท้อนให้เห็นว่า จากนี้ไปบริษัทจะให้ความสำคัญกับ ‘โลกเสมือน’ หรือ Metaverse ต่อยอดความฝันของมาร์ก ที่ต้องการเชื่อมต่อผู้คน, ชุมชน, ธุรกิจไว้ด้วยกันแบบไร้พรมแดน

จากเดิมที่บริษัทจะเน้นในด้านโซเชียลมีเดีย ก็ปรับโฟกัสใหม่มาเป็นการเน้นเรื่องโลกเสมือนมากขึ้น ทำความรู้จักกับ Metaverse และพัฒนาประสบการณ์ผู้ใช้งานให้สนุกและดูจริงมากขึ้นกับสังคมเสมือนบนโลกออนไลน์

 

 

คนรุ่นใหม่ไม่เลือกใช้ Facebook

แนวโน้มในช่วงหลัง ๆ ที่เกิดขึ้นกับ Facebook ก็คือ การถูกดิสรัปชันไปเต็ม ๆ จากแพลตฟอร์มอื่นที่เข้ามา โดยเฉพาะอย่างยิ่ง TikTok แพลตฟอร์มวิดีโอสั้นสัญชาติจีน บทวิเคราะห์ของ The Verge เปิดเผยข้อมูลที่น่าสนใจจากงานวิจัยของ Facebook ที่เผยแพร่กันภายในบริษัทที่ใช้ชื่อว่า ‘aging up issue is real’ ระบุ “กลุ่มวัยรุ่นอเมริกันใช้ Facebook ลดลง 13% ตั้งแต่ปี 2019 และคาดว่าจะลดลง 45% ในช่วง 2 ปีข้างหน้า”

ข้อมูลดังกล่าวยังระบุอีกว่า “ผู้ใช้ Facebook ที่มีอายุระหว่าง 30 - 40 ปี คาดว่าจะลดลง 4% ในช่วงเวลาเดียวกัน”

มีหนึ่งประโยคใน memo ของ Facebook ที่สะท้อนชัดเจนว่าองค์กรนี้อาจกำลังมีปัญหาก็คือ “ผู้ใช้งานยิ่งมีอายุน้อยลงเท่าไร จำนวนผู้ใช้ Facebook ก็ลดลงมากเท่านั้น”

บ่งบอกว่า Facebook กำลังสูญเสียแรงดึงดูดกับคนรุ่นใหม่อย่างร้ายแรง ในรอบ 18 ปีตั้งแต่ที่ก่อตั้งบริษัทขึ้นมา

ขณะที่โซเชียลมีเดียที่คนอายุน้อยกำลังให้ความสนใจก็คือ TikTok ซึ่งมีผู้ใช้งานมากกว่า 1 พันล้านคนแล้วในปัจจุบัน ทั้งยังเป็นแอปพลิเคชันที่มียอดดาวน์โหลดมากที่สุดในปี 2021 (ข้อมูลจาก Apptopia)

ซึ่งทีมวิจัยของ Facebook ประเมินว่า กลุ่มคนรุ่นใหม่ใช้เวลาไปกับแพลตฟอร์ม TikTok มากกว่า Instagram 2 - 3 เท่า ขณะที่ Snapchat กลายมาเป็นพื้นที่สำหรับการสื่อสารของคนอายุน้อยไปแล้ว

(อาจ)ปลดพนักงานครั้งใหญ่

ตั้งแต่เดือนกุมภาพันธ์ 2021 ที่บริษัท Meta ประกาศเกี่ยวกับผลประกอบการของบริษัทที่ลดลงประมาณ 1% ทำให้มูลค่าบริษัทเหลืออยู่ที่ 28,800 ล้านดอลลาร์สหรัฐ และยังมีแนวโน้มที่จะลดลงเรื่อย ๆ ส่วนหนึ่งเพราะกลุ่มผู้ใช้ที่ลดลง, นโยบายบางอย่างของ Facebook ที่ได้ปรับลดการมองเห็นโพสต์จนกระทบต่อในอีกหลายส่วน

เช่น ยอดผู้ติดตาม, ยอดกดไลก์ที่ลดลงตาม ทั้งนี้ ปัจจัยหลายด้านส่งผลต่อหุ้นของ Meta ลดลงถึง 73% ตั้งแต่ต้นปี 2022 เป็นการตกลงสู่ระดับต่ำสุดนับตั้งแต่ต้นปี 2016 ที่ผ่านมา

มรสุมมากมายทำให้ Facebook เจอปัญหารอบด้าน จนล่าสุดมีกระแสข่าวออกมาว่า ภายในสัปดาห์นี้ Facebook จะเตรียมปลดพนักงานครั้งใหญ่ (หลายพันคน) และเป็นครั้งแรกในประวัติศาสตร์ของ Facebook เหตุผลเพราะว่าต้องการลดต้นทุนอย่างน้อย 10% ภายในไม่กี่เดือนข้างหน้า และโฟกัสกับ Metaverse มากขึ้น

ชะตากรรมของพนักงาน Facebook กว่า 87,000 คน ยังไม่มีใครรู้ว่าจะเกิดอะไรขึ้น เพียงแต่ว่าสถานการณ์ขององค์กร Meta กำลังแย่ และต้องการพื้นที่หายใจโดยเร็ว

บทวิเคราะห์ของ Bloomberg มองว่าการปรับลดพนักงานเป็นการลีนองค์กรอย่างหนึ่งเพราะ Meta มีขนาดใหญ่เกินไป ขณะเดียวกันรายได้จากการโฆษณาและอื่น ๆ ยังลดลงต่อเนื่อง ซึ่งก่อนหน้านี้ Meta ได้ยืนยันเกี่ยวกับการเลิกจ้างพนักงานบางส่วนชั่วคราวแล้ว

เส้นทางของ Facebook หลายคนอาจเห็นตั้งแต่ยุครุ่งเรืองของแพลตฟอร์มนี้ จนถึงตอนนี้ที่กำลังเข้าสู่ยุคมืดไปเรื่อย ๆ ซึ่งไม่รู้เลยว่าการปรับเปลี่ยนทั้งองค์กรและตัว Facebook เองจะเพิ่มเสน่ห์ดึงดูดผู้ใช้งานได้มากขึ้นหรือไม่ ในขณะที่ฐานผู้ใช้เก่าก็เทใจไปให้แพลตฟอร์มใหม่มากขึ้นทุกวัน

 

 

 

 

ภาพ: Getty Images

อ้างอิง:

https://www.history.com/this-day-in-history/facebook-launches-mark-zuckerberg

https://www.theguardian.com/technology/2007/jul/25/media.newmedia

https://www.theverge.com/22743744/facebook-teen-usage-decline-frances-haugen-leaks

https://www.brandwatch.com/blog/history-of-facebook/

https://www.cnbc.com/2022/11/06/meta-could-begin-large-scale-layoffs-this-week-report-says.html