‘12th Fail’ หนังเรตติ้งสูงสุดใน IMDb ปี 2023 ที่ตีแผ่การคดโกงในระบบการศึกษาของอินเดีย

เฟลให้สุดจนกว่าจะ ‘ชนะ’ คำ ๆ นี้ชวนให้นึกถึงภาพยนตร์น้ำดีจากบอลลีวูดของประเทศอินเดีย ‘12th Fail’ หากคุณได้ดูเรื่องนี้จะไม่แปลกใจเลยว่าทำไม 12th Fail ถึงเป็นภาพยนตร์อินเดียที่เรตติ้งสูงที่สุดใน IMDb ของปี 2023 แซงหน้าเรื่อง Oppenheimer และ Barbie

*บทความเรื่องนี้มีสปอยล์เกี่ยวกับเนื้อหาในภาพยนตร์เรื่อง 12th Fail

 

‘12th Fail’ ภาพยนตร์ที่สร้างจากเรื่องจริงเกี่ยวกับการสู้ชีวิตของชายที่ชื่อว่า ‘มาโนช’ (หรือ มาโนช กุมาร์ ชามา) เด็กหนุ่มชาวอินเดียที่เกิดในครอบครัวยากจน อาศัยอยู่ในหมู่บ้านเล็ก ๆ ที่ชื่อว่าจัมบัล ซึ่งเป็นเขตที่ชุกชุมไปด้วยโจรและการคดโกงทุจริตมากมาย แม้แต่ระบบการศึกษาในโรงเรียนที่หมู่บ้านแห่งนี้ก็ไม่เว้น

ผู้กำกับเรื่องนี้อย่าง ‘วิธุ วิโนท โจปรา’ (Vidhu Vinod Chopra) ปล่อยของด้วยสไตล์การเขียนบทและกำกับภาพยนตร์ที่เป็นเอกลักษณ์ เขามักจะโยงเกี่ยวเรื่องคาว ๆ ที่เกิดขึ้นในอินเดีย โดยมีหลายครั้งที่ภาพยนตร์ฝีมือกำกับของเขาติดชาร์จได้เรตติ้งสูงมาหลายเรื่อง ทั้งในอินเดียและต่างประเทศ เช่น 3 Idiots และ PK

ประเพณีเก่าแก่ของคนมีอำนาจ

สำหรับเรื่อง 12th Fail ต้องพูดว่า เปิดโลกคนชอบดูหนังชีวิตหลายอย่าง โดยเฉพาะการคดโกงในระบบการศึกษาของอินเดียในยุคหนึ่ง มาโนช เรียกสิ่งที่เกิดขึ้นว่า “ประเพณีเก่าแก่” เหตุผลเพราะว่าคนที่มีอำนาจไม่อยากปล่อยให้ประเพณีนี้หายไปไหน

“ถ้าคนจนไม่มีการศึกษาต่อไป ฝูงคนจนพวกนี้ก็จะหน้ามืดตามัวตามคนมีอำนาจไปเรื่อย ๆ พวกเขาก็ไม่ต่างไปจากธนาคารคะแนนแนนเสียงที่ไว้ใจได้”

มาโนช พูดระหว่างที่กำลังสอบสัมภาษณ์เพื่อเป็นข้าราชการ IPS (Indian Police Service) อาชีพในฝันที่เขาอยากเป็นมากที่สุด เพื่อพลิกชะตาอนาคตของตัวเอง และประเทศบ้านเกิดของเขา

เนื้อเรื่องได้เล่าถึงชีวิตของ มาโนช ในหลายมุมมอง ทั้งดีใจ หัวเราะ และเสียใจ แม้เป็นภาพยนตร์เกี่ยวกับอัตชีวประวัติ แต่ก็ไม่ได้เครียดเกินไปจนทำให้ใจเจ็บ ซึ่งตลอดการดูภาพยนตร์เรื่องนี้ยังแอบมีมุมยิ้มและหัวเราะปะปนความสุขด้วย ที่สำคัญมีแง่มุมมากมายเหลือเกินที่ผู้เขียนได้จากเรื่องนี้ และนี่คือแง่คิดที่ผู้เขียนหยิบมาจากเรื่องนี้บางส่วน...

“ถ้าพลเรือนได้รับการศึกษา จะเป็นปัญหาใหญ่กับผู้นำ”

 มาโนช ได้พูดถึงช่วงวัยเยาว์ของตัวเองที่ยังไม่รู้อีโหน่อีเหน่ว่า การคดโกงข้อสอบเป็นเรื่องผิดมหันต์เพราะเขาทำกันทั้งโรงเรียน จนกระทั่งช่วง ม.6 ที่เขาเป็นเพียงคนเดียวในชั้นเรียนที่ไม่ยอมโกงข้อสอบ แม้ครูจะพยายามช่วยนักเรียนต่อไปก็ตาม จึงทำให้เขาสอบตก

มาโนช พูดว่า “กลุ่ม 3 ที่ซื่อสัตย์ มีคุณค่ากว่ากลุ่ม 1 ที่คดโกง” เป็นการแสดงจุดยืนที่ชัดเจนมาก ๆ ว่ากว่าที่ตัวเขาเองจะมาถึงจุดที่สอบสัมภาษณ์ IPS ได้ ถ้าเทียบกับการปีนเขาเอเวอเรสต์ เขาคงไม่ต่างอะไรจากการเดินด้วยเท้าเปล่า ไม่มีรองเท้า ไม่มีตัวช่วย ไม่มีถังออกซิเจน ซึ่งกลุ่มคนที่ได้คะแนนท็อป ๆ ของการสอบข้อเขียน IPS อาจจะไม่เคยเจอประสบการณ์เหล่านี้มากเท่าเขาก็ได้

ตลอดทั้งเรื่อง มาโนชเป็นเพียงคนตัวเล็ก ๆ ในฝูงคนที่มีต้นทุนชีวิตน้อย ชีวิตเต็มไปด้วยความขัดสน แต่เขาไม่ยอมจำนนต่อโชคชะตาของตัวเอง ซึ่งเราจะเห็นว่า ความยากของการได้เข้ารับราชการในอินเดียมีความยากลำบากมากแค่ไหน ทั้งจำนวนคนมหาศาล เงินทองที่ต้องเสียไปกับสถาบันดี ๆ ที่มีแต่คนรวยที่เรียนได้ และความทุจริตคอรัปชั่นที่อยู่รอบตัว

ห้วงอารมณ์ที่บีบคั้นในเรื่อง ไม่ใช่แค่ตอนที่ มาโนช สอบตกซ้ำแล้วซ้ำเล่า (ตามชื่อเรื่อง 12th) แต่มีช่วงที่มาโนช รู้ความจริงว่า คุณย่าที่เขารักและเคารพมากที่สุดเสียชีวิตแล้ว คุณย่าเป็นคนที่เชื่อใจมาโนชที่สุด และเป็นคนที่แอบเอาเงินที่เก็บออมไว้ทั้งชีวิตมอบให้มาโนช เพราะเชื่อว่าวันหนึ่งเขาจะกลับมาพร้อมชุดในเครื่องแบบ ตามความฝันได้สำเร็จ

 

“เป้าหมายของผมไม่ใช่เป็นเจ้าหน้าที่ IPS แต่คือ ปฎิวัติประเทศตัวเอง”

ซีนประทับใจคนดูอีกหนึ่งซีนของเรื่องนี้ก็คงต้องยกให้ประโยคนี้ ซึ่ง มีคณะกรรมการหลายคนของ IPS ที่ไม่เห็นด้วยกับการตอบคำถามของมาโนช เพราะดูว่าโอหังเกินไป ซึ่งมาโนช ได้กล่าวกับพวกเขาว่า หากครั้งนี้ซึ่งเป็นการสอบครั้งสุดท้ายจะไม่สำเร็จอีกเช่นเคย แต่เขาจะยังยืนหยัดกับเป้าหมายของตัวเองต่อไป

นั่นก็คือ ‘การปฎิวัติประเทศตัวเอง’ ด้วยการไปเป็น ‘ครู’ เพื่อปลูกฝังเด็ก ๆ ตามชนบทให้หยุดคดโกง ให้พวกเขารู้จักคำว่า ความสุขแลละความซื่อวัตย์ที่แท้จริง

โดยเป้าหมายนี้เขาตกผลึกได้ ณ วันที่ไฟดับ ในขณะที่เขากำลังอ่านหนังสือเตรียมตัวสอบ มาโนช ต้องอาศัยแสงสว่างใต้โคมไฟถนนเพื่ออ่านหนังสือ และนั่นก็ทำให้เขารู้ว่า “ถ้าผมเป็นดวงอาทิตย์ที่ส่องสว่างโลกไม่ได้ ผมยังเป็นโคมไฟส่องสว่างให้ถนนได้” หมายความว่า หากเขาเป็นเจ้าหน้าที่ตำรวจไม่ได้ อย่างน้อย ๆ เขาก็เป็นครู หรือ อาชีพอื่นได้ที่ช่วยเช็ดล้างการคอรัปชั่นในอินเดียมันถูกต้องเสียที

และในที่สุด การสอบครั้งที่ 12 ของมาโนช ก็สัมฤทธิ์ผล คณะกรรมการส่วนใหญ่เห็นว่า เขาเหมาะสมกับการเป็นเจ้าหน้าที่ IPS เพราะเจตนาสูงส่งเช่นนี้ ยากที่จะเจอ และที่สำคัญ “ระบบต้องการคนกล้าและซื่อสัตย์” และการเข้าไปของมาโนช จะช่วยให้ภาพลักษณ์ของเจ้าหน้าที่ตำรวจดีขึ้นด้วย

12th Fail แม้ว่าเปิดตัวมาตั้งแต่ปี 2023 แต่ทุกวันนี้ ภาพยนตร์ของบอลลีวูดที่หลายคนยกให้เป็นหนึ่งในเรื่องโปรด ฮีลใจ และยังคงประทับใจไม่ลืม หนึ่งในนั้นก็ยังมีเรื่องนี้อยู่ตลอด สำหรับผู้เขียนเองก็รู้สึกไม่ต่างกัน ความเรียลของเรื่องนี้ และการใช้วิธีการสื่อสาร ตีแผ่เรื่องราวของชีวิตมาโนช อดคิดไม่ได้ว่ามีหลายซีนมาก ๆ ที่คล้ายกับปัญหาในสังคมไทย คงเพราะคอรัปชั่นมันไม่เคยหายไปไหนเลย และไม่เคยถูกแก้ไขจริง ๆ เลยสักครั้ง

 

ภาพ: 12th Fail IMDb

อ้างอิง:

12th Fail Review: Vikrant Massey passes with flying colours on performance sheet

3 Idiots To 12th Fail: How Bollywood Raised Questions On Indian Education System!

Most Popular Movies and TV Shows With Vidhu Vinod Chopra

12th Fail: Vikrant Massey's film beats Oppenheimer, Barbie in global ratings