โฉมหน้า ‘เพชฌฆาตเงียบ’ Wagner Group ‘ทหารรับจ้าง’ ในเงามืด

• Wagner Group ก่อตั้งขึ้นโดย ‘เยฟเกนี พริโกซิน’ อภิมหาเศรษฐีนักธุรกิจชาวรัสเซีย ที่เคยมีอาชีพเป็นคนขาย Hotdog มาก่อน
• ทันทีที่ทราบว่า Wagner Group ปรากฏตัวใน ‘ซูดาน’ ผู้สันทัดกรณีจำนวนมากได้ออกโรงมาเตือนด้วยความเป็นห่วง ว่าการมาถึงของ Wagner Group อาจเป็นการโหมกระพือความขัดแย้ง และทำให้การปะทะกันยิ่งปะทุรุนแรงขึ้น

ก่อนสงคราม ‘ยูเครน-รัสเซีย’ ถ้าไม่ใช่คนที่ติดตามเรื่องราวเกี่ยวกับสงครามและกองทัพต่าง ๆ ทั่วโลก น้อยคนนักที่จะเคยได้ยินชื่อ ‘Wagner Group’ กลุ่มทหารรับจ้าง มือสังหารระดับพรีเมี่ยม

กลุ่มทหารรับจ้างนี้นำโดย ‘ดมิทรี อุตคิน’ (Dmitry Utkin) หัวหน้ากองกำลังสายโหดของ Wagner Group ที่ได้รับการสนับสนุนจาก ‘รัฐบาลรัสเซีย’ ให้แฝงตัวเข้าไปลอบสังหารบุคคลสำคัญในกองทัพต่าง ๆ รวมถึงปฏิบัติการจารชนเพื่อล้วงข้อมูลลับกลับมามอบให้ ‘กองทัพรัสเซีย’

ขณะที่สงคราม ‘ยูเครน-รัสเซีย’ ที่ยืดเยื้อนานนับปียังไม่มีทีท่าว่าจบลง สมรภูมิใหม่ได้ปะทุขึ้นที่ ‘ซูดาน’ เป็นสงครามความขัดแย้งทางการเมือง ที่กำลังขยายตัวกลายเป็น ‘สงครามกลางเมือง’ 

จากชนวนเหตุ ‘แย่งกันเป็นใหญ่’ ระหว่างนายพล อับเดล ฟัตตาห์ อัล-บูร์ฮาน (Abdel Fattah al-Burhan) ผู้นำรัฐบาลทหาร และผู้บัญชาการกองทัพ กับนายพล โมฮาเหม็ด ฮัมดัน ดากาโล (Mohamed Hamdan Dagalo) รองผู้นำของซูดาน และผู้บัญชาการกองกำลังสนับสนุนเคลื่อนที่เร็ว (Rapid Support Forces) หรือ RSF

แม้ว่าทั้งคู่จะเคยเป็นเพื่อนสนิทที่จับมือกันก่อรัฐประหารยึดอำนาจด้วยกันมาก่อน ทว่า ณ วันนี้ กลับหันปากกระบอกปืนเข้าใส่กัน จนกลายเป็น ‘สงครามกลางเมือง’ ที่โลกกำลังจับตามอง

‘ซูดาน’ ลุกเป็นไฟ เมื่อ Wagner Group ปรากฏตัว

ความขัดแย้งอย่างรุนแรงของสองเสือเฒ่า มีชนวนมาจากแผนผนวกกองกำลัง RSF ซึ่งมีกำลังพลราว 100,000 นาย ให้กลับเข้ามาเป็นส่วนหนึ่งของ ‘กองทัพซูดาน’ โดยดำริของนายพล อับเดล ฟัตตาห์ อัล-บูร์ฮาน ซึ่งแน่นอนว่านายพล โมฮาเหม็ด ฮัมดัน ดากาโล ไม่มีทางยอมเด็ดขาด

ดังนั้น การสู้รบจึงปะทุขึ้นในวันที่ 15 เมษายน ที่ผ่านมา และมีแนวโน้มว่ากองกำลังทั้งสองฝ่ายจะไม่ยอมลงให้กันโดยง่าย

โดยเฉพาะอย่างยิ่ง มีรายงานจากสื่อหลายสำนัก ว่าพบร่องรอยการปรากฏตัวของ ดมิทรี อุตคิน นายใหญ่ Wagner Group ในภารกิจลำเลียงอาวุธยุทโธปกรณ์นานาชนิดให้แก่ RSF

แหล่งข่าวระดับสูงของ ‘Center for Strategic and International Studies’ ระบุว่า Wagner Group ได้จัดส่งระบบป้องกันทางอากาศเคลื่อนที่ เครื่องยิงจรวดแบบประทับบ่า ปืนทำลายรถถัง และอาวุธหุ้มเกราะจำนวนมาก ให้แก่ RSF แม้ว่าทาง RSF จะรีบออกมาปฏิเสธก็ตาม

ทว่า ทันทีที่ทราบว่า Wagner Group ปรากฏตัวใน ‘ซูดาน’ ผู้สันทัดกรณีจำนวนมากได้ออกโรงมาเตือนด้วยความเป็นห่วง ว่าการมาถึงของ Wagner Group อาจเป็นการโหมกระพือความขัดแย้ง และทำให้การปะทะกันยิ่งปะทุรุนแรงขึ้น จากสมญานาม ‘เพชฌฆาตเงียบ’ สุดโหด โดยเฉพาะอย่างยิ่ง ปฏิบัติการในอดีตของ Wagner Group ใน ‘แอฟริกา’ และ ‘อาหรับ’

เป็นที่ทราบกันดีในแวดวงการต่างประเทศ ว่า RSF มีความสนิทสนมกับ ‘วลาดิมีร์ ปูติน’ (Vladimir Putin) เห็นได้จากเหตุการณ์ที่เกิดไม่นานหลังจากที่ ‘รัสเซีย’ บุก ‘ยูเครน’ นายพล โมฮาเหม็ด ฮัมดัน ดากาโล ได้เดินทางไปยังรัสเซียเพื่อขอความสนับสนุนจาก Wagner Group ทันที

เหตุผลหลักก็คือ Wagner Group มีความสัมพันธ์ใกล้ชิดกับ ‘รัฐบาลซูดาน’ ชุดก่อน ซึ่งเคยอนุญาตให้บริษัทในเครือของ Wagner เข้าไปทำเหมืองทองคำใน ‘ซูดาน’ ดังนั้น นักวิเคราะห์หลายสำนักจึงเชื่อว่า การที่ ‘รัสเซีย’ ให้การสนับสนุน RSF เป็นสัญลักษณ์ของการปกป้องผลประโยชน์ของ ‘รัสเซีย’ ในธุรกิจเหมืองทองคำโดยตรง

ทั้งนี้ ‘ซูดาน’ เป็นจุดยุทธศาสตร์สำคัญใน ‘แอฟริกา’ ของ ‘รัสเซีย’ เนื่องจาก ‘ซูดาน’ เป็นประเทศที่มีพื้นที่กว้างใหญ่ที่สุดในแอฟริกา มีความหลากหลายของทรัพยากรธรรมชาติ โดยเฉพาะอย่างยิ่ง ‘แร่ธาตุ’ มากมายมหาศาล เช่น เหมืองทองคำ ซึ่ง ‘รัสเซีย’ มีความพยายามตลอดมาที่จะต่อยอดเหมืองทองคำออกไปเป็นเมกะโปรเจคต์ นำร่องด้วยการสร้างท่าเรือน้ำลึกในแถบทะเลแดงของ ‘ซูดาน’ ผ่านความสัมพันธ์อันใกล้ชิดกับ RSF

 

จุดกำเนิด Wagner Group

Wagner Group ก่อตั้งขึ้นโดย ‘เยฟเกนี พริโกซิน’ (Yevgeny Prigozhin) อภิมหาเศรษฐีนักธุรกิจชาวรัสเซีย ผู้ใกล้ชิดกับวลาดิมีร์ ปูติน ในสถานะ ‘พ่อครัวประจำตัว’ หรือ The Putin’s Chef ของ ‘ผู้นำรัสเซีย’

ในอดีต Putin’s Chef มีอาชีพเป็นคนขาย Hotdog มาก่อนที่จะตั้งตัวได้จากการเปิดร้านอาหาร New Island สถานที่ซึ่งเขาเริ่มต้นความสัมพันธ์กับวลาดิมีร์ ปูติน ที่ชอบมาทานอาหารที่ร้าน New Island

โดยเฉพาะอย่างยิ่ง วลาดิมีร์ ปูติน ได้ยกระดับ New Island ให้เป็นสถานที่จัดเลี้ยงรับรอง ‘ฌัก ชีรัก’ (Jacques Chirac) ประธานาธิบดีฝรั่งเศสในปี ค.ศ. 2001 ต่อด้วยการต้อนรับประธานาธิบดีสหรัฐฯ ‘จอร์จ ดับเบิลยู บุช’ (George W. Bush) ในปี ค.ศ. 2002

แถมด้วยการจัดงานวันเกิดครบรอบอายุ 50 ให้กับวลาดิมีร์ ปูติน อย่างยิ่งใหญ่ในปี ค.ศ. 2003 นำไปสู่การตั้งบริษัท ‘Concord Management and Consulting’ รับเหมางานบริการจัดเลี้ยงทั้งหมดให้กับ ‘รัฐบาลรัสเซีย’ แถมด้วยสัมปทานผู้ให้บริการอินเตอร์เน็ตทั่ว ‘รัสเซีย’

และที่สำคัญก็คือ การก่อตั้งบริษัทรักษาความปลอดภัย และหน่วยอารักขาบุคคลสำคัญใน ‘รัฐบาลรัสเซีย’ ภายใต้ชื่อ Wagner Group

 

‘คนคู่’ สุดอันตราย

หากเยฟเกนี พริโกซิน หรือ The Putin’s Chef เป็นผู้นำ Wagner Group ฝ่ายบุ๋น ดมิทรี อุตคิน ก็เป็นผู้นำ Wagner Group สายบู๊ ในฐานะ ‘คนคู่แห่ง Wagner’

โดยเยฟเกนี พริโกซิน ทำหน้าที่บริหาร Wagner Group ส่วนปฏิบัติการภาคสนามเป็นหน้าที่ของดมิทรี อุตคิน อดีตนายทหารแห่งกองกำลังพิเศษ GRU (Glavnoye Razvedyvatelnoye Upravlenie) นอกจากนี้ยังเป็นอดีตเจ้าหน้าที่ข่าวกรองกองทัพรัสเซีย และหน่วยสืบราชการลับ หรือ CIA ของรัสเซีย 

ทันทีที่รับตำแหน่ง ดมิทรี อุตคิน ได้นำกองกำลัง Wagner Group เข้าปฏิบัติภารกิจใน ‘ซีเรีย’ ช่วงฤดูใบไม้ร่วงปี 2013 ต่อมาในปีรุ่งขึ้นคือ ค.ศ. 2014 ดมิทรี อุตคินได้นำ Wagner Group เข้าร่วมสู้รบกับกลุ่มกบฏแบ่งแยกดินแดนภาคตะวันออกของ ‘ยูเครน’ โดยมี ‘รัสเซีย’ หนุนหลัง เหตุการณ์นี้ถือเป็นจุดกำเนิดอย่างเป็นทางการของ Wagner Group ที่แม้ทาง ‘รัฐบาลรัสเซีย’ จะปฏิเสธข้อกล่าวหาดังกล่าวมาโดยตลอด

โดยเฉพาะอย่างยิ่ง ในปีถัดมา คือ ค.ศ. 2015 Wagner Group ภายใต้การนำของ ดมิทรี อุตคิน ได้กลับไปปรากฏตัวอีกครั้งใน ‘ซีเรีย’ เมื่อ ‘รัสเซีย’ เริ่มปฏิบัติการแทรกแซงทางการทหารครั้งใหม่ เพื่อสนับสนุนรัฐบาล ‘ซีเรีย’ ของประธานาธิบดี บาชาร์ อัล-อัสซาด’ (Bashar al-Assad)

ปีต่อมา ดมิทรี อุตคิน ได้ปรากฏตัวต่อหน้าสาธารณชนครั้งแรก ในพิธีมอบเหรียญตราเชิดชูเกียรติ ‘วีรบุรุษแห่งปิตุภูมิ’ ถ่ายทอดสดจาก ‘ทำเนียบเครมลิน’ ใจกลางกรุงมอสโก ซึ่งดมิทรี อุตคิน ยืนอยู่เคียงข้างวลาดิมีร์ ปูติน ตลอดเวลา

‘คิริลล์ มิไคลอฟ’ (Kirill Mikhailov) หัวหน้า Conflict Intelligence Team ระบุว่า Wagner Group คือกลุ่ม ‘ทหารรับจ้าง’ ในเงามืดของ ‘รัสเซีย’ ที่นอกจากปฏิบัติการใน ‘ซีเรีย’ แล้ว ยังเคยเข้าไปพยายามลอบสังหาร ‘โวโลดีมีร์ เซเลนสกี’ (Volodymyr Zelensky) ประธานาธิบดียูเครน หลายครั้ง

คิริลล์ มิไคลอฟ ยืนยันว่า Wagner Group มีศักยภาพในการรบที่เหนือชั้นกว่ากองทัพเอกชน หรือนักรบรับจ้างของกลุ่มประเทศตะวันตกหลายต่อหลายเท่า โดยเฉพาะอย่างยิ่ง Black Water Security Services ของสหรัฐอเมริกา

สอดคล้องกับสื่อตะวันตกหลายสำนัก ที่ออกมาเปิดเผยตรงกันว่า Wagner Group เป็นองค์กรอย่างเป็นทางการของ The Putin’s Chef หรือ เยฟเกนี พริโกซิน นักธุรกิจจัดงานเลี้ยงแห่งเมืองเซนต์ปีเตอร์สเบิร์ก ผู้คว้าสัมปทานงานประมูลใหญ่ ๆ ทั้งหมดของทั้ง ‘กองทัพรัสเซีย’ และ ‘รัฐบาลรัสเซีย’

 

เปิดเงินเดือน ‘เพชฌฆาตเงียบ’ ที่ ‘รวยเงียบ ๆ’

ในช่วงที่ผ่านมา การมีอยู่ของเพชฌฆาตเงียบ Wagner Group ทหารรับจ้างในเงามืด เป็นเรื่องที่ทั้ง ‘ปิดลับ’ และลึกลับมาโดยตลอด

แม้ว่าจะมีความพยายามเจาะข้อมูลต่าง ๆ ของ Wagner Group ออกมาเปิดเผยอยู่เสมอก็ตาม แต่ก็มีน้อยมาก ทว่ายังมีรายงานที่เล็ดลอดออกมาเผยแพร่ในนิตยสารออนไลน์ Republic.ru ที่ระบุถึงจำนวนของทหารรับจ้างแห่ง Wagner Group ว่ามีอยู่ประมาณ 2,500 คน

โดยนายใหญ่ที่ชื่อ เยฟเกนี พริโกซิน เป็นผู้ควักกระเป๋าจ่ายเงินเดือนให้กับบรรดา เพชฌฆาตเงียบแห่ง Wagner Group ส่วนจะมากจะน้อยนั้นลดหลั่นกันไปตามฝีมือ และยศถาบรรดาศักดิ์ ซึ่งเงินเดือนเฉลี่ยของเหล่า Wagner Group เริ่มต้นที่ 3,500-5,000 ดอลลาร์สหรัฐฯ (หรือประมาณราว 100,000-150,000 บาท) ซึ่งถือว่าไม่น้อยทีเดียว

ชี้ให้เห็นเป็นนัยว่า ‘เพชฌฆาตเงียบ’ กลุ่มนี้ ‘รวยเงียบ ๆ’ จริง ๆ

Update (กองบรรณาธิการ) : 23 สิงหาคม 2023 (ตามเวลาในไทย) สื่อต่างประเทศหลายแห่งรายงานโดยอ้างอิงข้อมูลจากทางการรัสเซียว่า พริโกซิน มีชื่ออยู่ในลิสต์ผู้โดยสาร 10 รายที่เสียชีวิตจากเหตุเครื่องบินตก