เอดูอาร์ เมนดี้: จากมือกาวตกงาน สู่มือ 1 เชลซี นายทวารผู้เขียนตำนานบทใหม่ให้พรีเมียร์ลีก

ในวงการลูกหนังโลก มีมายาคติเรื่องหนึ่งซึ่งอาจไม่ค่อยพูดถึงกันมากนัก นั่นคือความเชื่อที่ว่า ผู้รักษาประตูที่ดีถ้าไม่ใช่ชาวยุโรปผิวขาว ก็ต้องเป็นชาวละตินอเมริกา ส่วนคนแอฟริกาไม่เหมาะที่จะมารับตำแหน่งนี้ เพราะไม่ค่อยคงเส้นคงวา และมีลีลาแปลกตาจนเกินไป มายาคตินี้เป็นที่ประจักษ์ชัดในเวทีลูกหนังยอดนิยมของโลกอย่างพรีเมียร์ลีกอังกฤษ เนื่องจากตลอด 10 ปีที่ผ่านมา ไม่มีทีมใดในลีกสูงสุดแดนผู้ดีเลือกใช้นายทวารชาวแอฟริกา จนกระทั่งการมาของ เอดูอาร์ เมนดี้ (Édouard Mendy) ผู้รักษาประตูทีมชาติเซเนกัล ของสโมสรเชลซี ในฤดูกาล 2020/21 เมนดี้นอกจากจะเป็นนายทวารจากกาฬทวีปคนแรกที่ลงเล่นพรีเมียร์ลีกในรอบ 10 ปี เขายังเป็นมือกาวชาวแอฟริกาคนแรกนับตั้งแต่ ค.ศ. 1985 ที่พาต้นสังกัดเข้าชิงชนะเลิศศึกยูฟ่าแชมเปียนส์ลีก และคว้าแชมป์สโมสรยุโรปถ้วยใหญ่ที่สุดมาครองได้สำเร็จ แต่กว่าจะมาถึงจุดนี้ เมนดี้ต้องเผชิญเส้นทางชีวิตที่พลิกผันไม่ต่างจากรถไฟเหาะตีลังกา และน่าจะเป็นบทเรียนที่ดีให้กับใครหลายคน   เส้นทางสู่พรีเมียร์ลีก เอดูอาร์ เมนดี้ เกิดวันที่ 1 มีนาคม ค.ศ. 1991 ที่เมืองมองติวิลิเยร์ ในแคว้นนอร์ม็องดี ทางภาคเหนือของฝรั่งเศส ครอบครัวของเขาเป็นผู้อพยพชาวแอฟริกา โดยบิดาเป็นชาวกินี-บิสเซา ส่วนมารดามาจากเซเนกัล นอกจากนี้ เขายังเป็นญาติกับ แฟร์ลองด์ เมนดี้ แบ็คซ้ายทีมชาติฝรั่งเศส ของสโมสรเรอัล มาดริด ในศึกลาลีกาสเปน เอดูอาร์ เมนดี้ เริ่มเล่นฟุตบอลจริงจังด้วยการร่วมทีมเยาวชน เลอ อาฟร์ (Le Havre) ในบ้านเกิดตั้งแต่อายุ 13 ปี จากนั้นเมื่ออายุ 19 ปี เขาย้ายไปอยู่กับ อาแอส แชร์บูร์ก (AS Cherbourg) ในนาซิยงนาล ลีก หรือดิวิชั่น 3 ของฝรั่งเศส ก่อนมาเป็นโกลมือ 4 ให้กับ มาร์กเซย เบ (Marseille B) และได้เซ็นสัญญาเป็นนักฟุตบอลอาชีพครั้งแรกในวัย 24 ปี กับ แรงส์ (Reims) ในลีก เดอซ์ หรือดิวิชั่น 2 เขาพาแรงส์เลื่อนชั้นสู่ลีกเอิงในฤดูกาล 2017/18 ก่อนย้ายมาเล่นให้กับ แรนส์ (Rennes) ด้วยค่าตัว 3.5 ล้านปอนด์ ในช่วงซัมเมอร์ปี 2019 และพาแรนส์จบอันดับ 3 ของลีกสูงสุด พร้อมโควตาไปยูฟ่าแชมเปียนส์ลีกในฤดูกาลถัดมา เมนดี้ย้ายจากลีกเอิงมาอยู่กับเชลซี ในพรีเมียร์ลีกอังกฤษ เมื่อเดือนกันยายน 2020 โดยเป็นการย้ายทีมแบบฉุกละหุกด้วยค่าตัว 22 ล้านปอนด์ เนื่องจากขณะนั้น ‘สิงห์บลู’ มีปัญหา เกปา อาร์รีซาบาลาก้า ผู้รักษาประตูมือ 1 ซึ่งเพิ่งซื้อมาจากสเปนด้วยค่าตัวแพงเป็นสถิติโลก 71.6 ล้านปอนด์ เกิดฟอร์มตกจนกู่ไม่กลับ จากการมาขัดตาทัพแต่กลับโชว์ฟอร์มได้ดีกว่ามือ 1 ค่าตัวแพง ทำให้เมนดี้สามารถยึดมือ 1 ของเชลซีแทนเกปา และได้ลงสนามเป็นตัวจริงต่อเนื่องตลอดฤดูกาล 2020/21   ตกงานเกือบถอดใจ อย่างไรก็ตาม ก่อนมาถึงจุดนี้และพาเชลซีคว้าแชมป์ยูฟ่าแชมเปียนส์ลีกในฤดูกาลเดียวกัน เมื่อ 7 ปีก่อนหน้านั้น เมนดี้เพิ่งเป็นนักบอลตกงาน ไร้ทีมต้นสังกัด จนต้องดำรงชีวิตด้วยเงินช่วยเหลือจากรัฐสวัสดิการ และเกือบหันหลังให้วงการลูกหนังก่อนวัยอันควร หลังหมดสัญญากับแชร์บูร์ก ตอนอายุ 22 ปี เมนดี้มีปัญหากับเอเย่นต์จนไม่สามารถหาสโมสรต้นสังกัดใหม่ได้ทันก่อนปิดตลาดซื้อขาย ทำให้เขาต้องเดินเตะฝุ่นว่างงานอยู่นาน 1 ปี “สำหรับนักฟุตบอลหรือใครก็ตาม การตกงานมันไม่ต่างจากการโดนตบหน้า ความล้มเหลวซ้ำ ๆ มันทำให้เกิดแผลเป็น และทำให้คุณเริ่มคิดว่า บางทีเราอาจไม่ได้เกิดมาเพื่อสิ่งนี้” เมนดี้เปิดใจถึงช่วงเวลาตกต่ำจนเคยคิดอำลาจากวงการลูกหนัง อย่างไรก็ตาม เมื่อสติกลับมาและพิจารณาอย่างถี่ถ้วน เขาตัดสินใจไม่ยอมแพ้แก่โชคชะตา และเดินหน้าหาโอกาสต่อไป โดยระหว่างไม่มีทีมใดจ้างงาน เขาพยายามพัฒนาฝีมืออย่างต่อเนื่อง และรักษาความฟิตของตัวเองไว้ด้วยการกลับไปซ้อมกับ เลอ อาฟร์ ทีมต้นสังกัดเดิมสมัยเยาวชน การไม่ย่อท้อต่อโชคชะตา และพยายามพัฒนาทักษะเพื่อรอโอกาสใหม่เริ่มเห็นผล เมื่อต่อมาเขาได้รับข่าวดีจากทีมสำรองของ โอลิมปิก มาร์กเซย ที่ต้องการนายทวารมาเป็นอะไหล่ จึงได้กลับไปเริ่มเส้นทางลูกหนังใหม่อีกครั้ง แม้จะเป็นแค่ตัวเลือกอันดับ 4 ของทีมเท่านั้น เมนดี้บอกว่า การได้ร่วมงานกับมาร์กเซย ถือเป็นจุดเปลี่ยนสำคัญของชีวิต เพราะแม้จะไม่ได้เล่นชุดใหญ่ แต่ก็ได้ฝึกซ้อมกับนักเตะตัวหลักอย่าง อาบู ดิยาบี้, สตีเวน เฟลตเชอร์ และมิชี่ บัตชูอายี่ จนสามารถพัฒนาทักษะได้อย่างรวดเร็ว “ผมได้พัฒนาไปอีกระดับกับมาร์กเซย มันเป็นเครื่องพิสูจน์ว่า ผมยังสามารถทำผลงานได้ดี และได้ลองทำทุกอย่างซึ่งจำเป็นสำหรับตำแหน่งนี้ มันเป็นปีที่มีคุณค่าจริง ๆ”   ชีวิตใหม่ไม่ยอมแพ้ ความสามารถของเมนดี้ ได้รับการการันตีจาก ปีเตอร์ เช็ค ตำนานนายทวารของเชลซี ซึ่งเป็นศิษย์เก่าแรนส์ ที่เป็นทีมต้นสังกัดของเมนดี้ก่อนย้ายมาถิ่นสแตมฟอร์ด บริดจ์ ปัจจุบัน ปีเตอร์ เช็ค รับหน้าที่เป็นที่ปรึกษาทางเทคนิคให้กับ ‘สิงห์บลู’ เขาเป็นคนรับรองคุณภาพของเมนดี้ จนแฟรงก์ แลมพาร์ด ผู้จัดการทีมเชลซีในขณะนั้น ตัดสินใจมองข้ามมายาคติเกี่ยวกับนายทวารแอฟริกา และคว้าตัวมาแทนที่เกปา รวมถึงวิลลี กาบาเยโร นายทวารมือ 2 ชาวอาร์เจนไตน์ ซึ่งวัยล่วงเลยไปไกลเกือบ 40 ปี จุดเด่นของเมนดี้ในวัย 28 ปี ที่เข้ามาแก้ปัญหาให้เชลซี คือการตัดบอลจากลูกเปิดด้านข้าง ซึ่งมักเป็นอาวุธที่หลายทีมในอังกฤษใช้โจมตีฝ่ายตรงข้ามและเป็นจุดอ่อนของเกปา ด้วยส่วนสูง 197 ซม. ของเมนดี้ มากกว่าเกปาเกือบ 13 ซม. บวกกับความว่องไว และการตัดสินใจที่เฉียบขาด นายทวารจากเซเนกัลจึงเข้ามายึดตำแหน่งนี้ไปจากผู้รักษาประตูทีมชาติสเปน พร้อมสร้างสถิติได้อย่างสวยหรู ในฤดูกาล 2020/21 เมนดี้ลงเล่นในพรีเมียร์ลีกทั้งหมด 31 นัด สามารถพาทีมจบเกมด้วยการไม่เสียประตู (คลีนชีต) ได้ 16 นัด มากที่สุดเป็นอันดับ 2 รองจาก เอร์แดซอน (19) นายทวารชาวบราซิลของทีมแชมป์อย่างแมนเชสเตอร์ ซิตี้ เพียงคนเดียว ส่วนในแชมเปียนส์ลีกฤดูกาลเดียวกัน เมนดี้พาเชลซีเอาชนะแมนฯ ซิตี้ คว้าแชมป์ด้วยการทำไป 9 คลีนชีต สูงที่สุดในประวัติศาสตร์เทียบเท่าสถิติของสองตำนานผู้รักษาประตูจากลาลีกาสเปน คือ ซานติอาโก คานิซาเรส (2000/01) และเคย์เลอร์ นาบาส (2015/16)  ขณะเดียวกัน เมนดี้ยังขึ้นแท่นเป็นนายทวารน้องใหม่จากอังกฤษที่เก็บคลีนชีตได้มากที่สุดตลอดกาลในการลงประเดิมสนามยูฟ่าแชมเปียนส์ลีกฤดูกาลแรก   พร้อมปรับตัวรับความท้าทาย นอกจากทักษะใช้มือป้องกันประตูยอดเยี่ยมแล้ว เมนดี้ยังใช้เท้าเล่นบอลและจ่ายบอลให้เพื่อนได้ดีอีกด้วย  เขามีส่วนร่วมใน ‘โอเพนเพลย์’ (การผ่านบอลโดยเกมไม่ตาย) ซึ่งจบด้วยการยิงประตูทั้งหมด 51 ครั้ง นับเป็นสถิติสูงสุดในบรรดาผู้รักษาประตูพรีเมียร์ลีกฤดูกาล 2020/21 นอกจากนี้ยังใช้เท้าผ่านบอลในกรอบเขตโทษของตนเองสูงที่สุด คิดเป็น 67% ของการเตะขึ้นเกมทั้งฤดูกาล ทักษะการใช้เท้าที่ว่านี้เป็นสิ่งที่เขาเพิ่งปรับตัวตอนย้ายมาเชลซี เนื่องจากทีมใหญ่ในพรีเมียร์ลีกมักเน้นครองบอลและขึ้นเกมจากแนวรับตั้งแต่ผู้รักษาประตู ซึ่งเป็นสไตล์การเล่นของฟุตบอลสมัยใหม่ “ผมต้องปรับตัวกับสิ่งที่สโมสรร้องขอเสมอ ตอนเล่นให้แรงส์ เราเน้นโยนยาว หรือเปิดบอลระยะกลาง เพราะเราเป็นทีมหนีตกชั้น การเล่นสั้นไม่ใช่เรื่องสำคัญที่สุด ส่วนที่แรนส์ เราให้ความสำคัญกับการโยนบอลระยะกลาง เพราะจูเลียน สเตฟาน (ผู้จัดการทีม) อยากให้เราเปลี่ยนฝั่งโจมตีคู่ต่อสู้ได้รวดเร็ว ขณะที่เชลซีขยับขึ้นไปอีกขั้น เพราะผู้รักษาประตูถูกรวมไว้ในทุกแผนการขึ้นเกม เขาขอให้ผมเล่นสั้นและเป็นนักเตะแบบเต็มตัวเมื่อเราครองบอล” นอกจากทักษะลูกหนังแล้ว เมนดี้ยังมีบุคลิกที่อาจทำให้หลายคนลืมมายาคติที่ไม่ดีเกี่ยวกับนายทวารจากแอฟริกาไปได้อย่างสิ้นเชิง “หากมองย้อนกลับไป 2 - 3 ฤดูกาลที่ผ่านมา เขาคือหนึ่งในผู้รักษาประตูที่มีความคงเส้นคงวามากที่สุดในฝรั่งเศส เขาทำเรื่องเบสิคต่าง ๆ ได้ดีมาก และหลังจากเจอเรื่องเกปา นี่คือสิ่งที่เชลซีมองหาอย่างแท้จริง” ริช อัลเลน คอลัมนิสต์และอดีตแมวมองของวงการฟุตบอลฝรั่งเศสกล่าวถึงคุณสมบัติของเมนดี้ “มันคงยากที่จะรู้ว่าเขารับมือกับสถานการณ์ในห้องแต่งตัวของเชลซีอย่างไร แต่เขาเป็นคนที่สุขุมมากจริง ๆ เรื่องนิสัยส่วนตัว เขาเป็นคนค่อนข้างเงียบ พูดจานุ่มนวล แต่ในสนาม เขากล้าพูด กล้าออกคำสั่ง และบอกให้กองหลังทำสิ่งต่าง ๆ เขาเป็นคนสุภาพ นิสัยดี”   แอฟริกันไอดอล แม้เมนดี้จะเกิดในฝรั่งเศส แต่ในนามทีมชาติ เขาตัดสินใจเลือกเล่นให้เซเนกัล ดินแดนบ้านเกิดของมารดา เขาลงประเดิมสนามในฐานะโกลมือ 1 ทีมชาติเซเนกัล ในปี 2018 และกลายเป็นนักฟุตบอลขวัญใจชาวเซเนกัลคนใหม่ต่อจาก ซาดิโอ มาเน่ ศูนย์หน้าซูเปอร์สตาร์ของทีม ‘หงส์แดง’ ลิเวอร์พูล อย่างไรก็ตาม สิ่งที่ทำให้เมนดี้แตกต่างไปคือการเป็นนายทวารผู้เปิดศักราชใหม่ให้ชาวแอฟริกา หลังไม่มีผู้รักษาประตูจากแดนกาฬทวีปคนใดได้ไปโชว์ฝีไม้ลายมือในลีกสูงสุดของอังกฤษมานานกว่า 10 ปี และตลอดระยะเวลาเกือบ 30 ปีที่พรีเมียร์ลีกก่อตั้งมา เมนดี้นับเป็นนายทวารจากแอฟริกาคนที่ 4 เท่านั้นที่ได้มาเล่นที่นี่ “ผมภูมิใจที่ได้เป็นผู้รักษาประตูแอฟริกาในพรีเมียร์ลีก มันขึ้นอยู่กับผมในฐานะผู้รักษาประตูแอฟริกาว่าจะสามารถเล่นในระดับนี้ได้จริง และบางทีอาจเปลี่ยนความคิดผู้คนเกี่ยวกับสิ่งต่าง ๆ  “ผมแค่อยากมั่นใจว่าจะสามารถรักษาความมุ่งมั่นทุ่มเททำงานหนัก และสร้างผลงานที่ดีที่สุดในสนามให้ได้ต่อไป เพื่อเป็นใบเบิกทางให้ผู้รักษาประตูคนอื่น ๆ สามารถเดินตามเข้ามาในลีกนี้” นั่นคือเป้าหมายใหม่ของ เอดูอาร์ เมนดี้ ชายผู้เกือบเดินหันหลังให้อาชีพค้าแข้ง แต่เพราะยังไม่เลิกล้มความพยายาม และมุ่งมั่นทุ่มเทจนเชี่ยวชาญในงานที่รัก สุดท้ายนอกจากจะประสบความสำเร็จคว้าแชมป์ยุโรปมาครองพร้อมสถิติใหม่มากมาย ในอนาคตอันใกล้ เขายังอาจเป็นผู้เขียนตำนานบทใหม่ให้พรีเมียร์ลีกและวงการลูกหนังโลก ในฐานะผู้รักษาประตูที่ก้าวข้ามมายาคติเกี่ยวกับชาวแอฟริกา พร้อมทั้งพิสูจน์ให้โลกรู้ว่า มนุษย์ทุกคนมีความสามารถไม่ต่างกัน หากผู้นั้นไม่ยอมแพ้ และเดินหน้าพัฒนาตนเองอยู่เสมอ   ข้อมูลอ้างอิง: https://theanalyst.com/eu/2021/05/opportunity-knocks-for-edouard-mendy/ https://theathletic.com/2055673/2020/09/24/how-and-why-edouard-mendy-joined-chelsea/ https://www.skysports.com/football/news/11668/12111426/edouard-mendy-chelsea-no-1-hoping-to-break-down-barriers-for-african-keepers https://www.goal.com/en/news/mendy-equals-champions-league-record-after-chelsea-keeper/1svvmj8ddl18z1pdp0wg0oxg9j https://www.thesun.co.uk/sport/12622065/chelsea-edouard-mendy-dole-champions-league-final/ https://www.ligue1.com/Articles/NEWS/2020/08/31/edouard-mendy-5-things-on-the-rennes-and-senegal-goalkeeper   ภาพ: Peter Cziborra - Pool/Getty Images