‘Boots’ ร้านยาสมุนไพรเล็ก ๆ ในอังกฤษ เริ่มธุรกิจเพราะอยากให้การรักษาเข้าถึงคนยากจน

• ‘Boots’ ร้านยาสมุนไพรเล็ก ๆ ในอังกฤษที่ก่อตั้งโดย  ‘จอห์น บูต’ (John Boot) เกษตรกรที่สนใจเรื่องการรักษาตัวด้วยยาสมุนไพร
• จอห์น บูต และภรรยา เปิดร้านขายยาสมุนไพรสูตรเฉพาะของครอบครัว ก่อนที่จะขยายเป็น Boots ที่มีกิจการอื่น ๆ เพิ่มเติมในรุ่นที่ 2 คือ ลูกชายของเขา 

กว่าที่ ‘Boots’ (บู๊ทส์) จะกลายเป็นธุรกิจขายสินค้าสุขภาพและความงามรายใหญ่ของโลกที่มีสาขาทั่วโลกมากกว่า 13,000 แห่ง จุดเริ่มต้นมาจากความเรียบง่ายของครอบครัวที่ยากจนในเมืองเล็ก ๆ ของประเทศอังกฤษ ต่อยอดความรู้เรื่อง ‘สมุนไพร’ ของคนในครอบครัวจนประสบความสำเร็จ

ย้อนไป 174 ปีก่อน มีชายคนหนึ่งที่ชื่อว่า ‘จอห์น บูต’ (John Boot) เกิดสนใจเรื่องยาสมุนไพรตั้งแต่ที่เขาได้ทำงานเป็นเกษตรกรและได้พูดคุยกับกลุ่มเพื่อการเกษตรอยู่หลายครั้ง หนึ่งในประเด็นที่มีการพูดถึงอย่างมากในยุคนั้นก็คือ ยาสมุนไพร ซึ่งเป็นความรู้ใหม่ที่คนยุโรปรับรู้มากขึ้นในเวลานั้น

 

เกษตรกรที่สนใจเรื่องสมุนไพร

จอห์น บูต เกิดในปี 1815 เติบโตในเมืองนอตทิงแฮม (Nottingham) เมืองเล็ก ๆ ในประเทศอังกฤษ ชีวิตของเขาค่อนข้างเรียบง่ายและครอบครัวยากจน วันหนึ่ง จอห์น บูต ได้พบรักกับ ‘แมรี เวลส์’ (Mary Wells) ทั้งคู่ใช้ชีวิตร่วมกันฉันสามีภรรยาและย้ายมาอยู่ที่ย่าน Hockley ตอนนั้นถือว่าเป็นเขตที่ยากจนและแออัดอีกแห่งหนึ่งในอังกฤษ

ทั้งนี้ จอห์น บูต และแมรี เวลส์ มีลูกชายด้วยกันหนึ่งคนชื่อว่า ‘เจสซี บูต’ (Jesse Boot) จอห์น บูต ทำงานกับกลุ่มเกษตรกรมายาวนาน จนกระทั่งสุขภาพของ จอห์น บูต เริ่มแย่ลงด้วยโรคประจำตัวหลายโรค ประจวบเหมาะกับช่วงนั้นเป็นยุคแห่งการขยายอิทธิพลของการรักษาทางการแพทย์ด้วยสมุนไพร ซึ่งตอนนั้นมีชายที่ชื่อว่า ‘ซามูเอล ทอมป์สัน’ (Samuel Thompson) ชาวอเมริกันที่เชี่ยวชาญด้านพฤกษศาสตร์ทางการแพทย์ และประสบความสำเร็จในอังกฤษ เรื่องราวของเขามีส่วนทำให้ จอห์น บูต สนใจเกี่ยวกับยาสมุนไพรอย่างจริงจัง

ซึ่ง จอห์น บูต และภรรยา พยายามศึกษาเกี่ยวกับสมุนไพร และลองใช้กับอาการป่วยของจอห์น บูต จนในปี 1849 พวกเขาตัดสินใจย้ายกลับมาที่นอตทิงแฮม และเปิดร้านขายยาสมุนไพรชื่อร้านว่า ‘Boots the Chemists’ ซึ่งมีทั้งสมุนไพรแบบยังไม่แปรรูป และเป็นยาสมุนไพรสูตรเฉพาะของที่บ้าน ที่น่าสนใจคือ ร้านนี้ของตระกูล Boots เป็นเพียงร้านค้าเดียวที่อยู่หัวมุมถนน Pelham Street และ High Street ในเมืองนอตทิงแฮมในยุคนั้น

ความตั้งใจของ จอห์น บูต ในวันที่เริ่มก่อตั้งธุรกิจเพราะอยากจะสร้างร้านเล็ก ๆ ที่ขายยาสมุนไพรเพื่อรักษากลุ่มคนรายได้น้อย ยากจน เพราะเขารู้ดีว่าชีวิตของเขาก็ลำบากเหมือนกัน และก็จัดอยู่ในกลุ่มคนรายได้ต่ำของเมืองนั้น

อย่างไรก็ตาม ในปี 1860 จอห์น บูต เสียชีวิตลงด้วยวัยเพียง 45 ปี ร้านยาสมุนไพรถูกส่งต่อไปที่ แมรี เวลส์ เธอเป็นคนรับช่วงบริหารร้านต่อจากสามี ขณะเดียวกันก็มี เจสซี บูต ที่ตอนนั้นอายุได้ 10 ขวบ เข้ามาช่วยเธอเป็นบางครั้ง โดยเริ่มจากการเรียนรู้สูตรยาสมุนไพรจาก แมรี เวลส์ ทุกวันหลังปิดร้าน

เมื่อเสาหลักของบ้านจากไป แมรี เวลส์ ทำได้เพียงส่ง เจสซี บูต ไปเรียนที่โรงเรียนแห่งหนึ่งในนอตทิงแฮม ซึ่งเป็นโรงเรียนฟรีเพื่อเด็กยากจน และเมื่อเจสซี บูต โตขึ้นเป็นวัยรุ่น เขาก็เริ่มมีความคิดที่อยากจะให้การรักษาด้วยสมุนไพรเข้าถึงคนทุกกลุ่ม รวมถึงคนยากจนด้วย ส่วนหนึ่งก็เพราะอยากสานฝันให้กับผู้เป็นพ่อ

และนั่นคือปฏิญาณจาก เจสซี บูต ทายาทรุ่น 2 ของ Boots the Chemists หลังจากที่เขาคอยช่วยกิจการที่บ้านมาตลอดเกือบ 20 ปี

 

Boots ในรุ่นที่ 2

ในปี 1871 เป็นครั้งแรกที่ เจสซี บูต คิดเกี่ยวกับธุรกิจนี้อย่างจริงจัง โดยเขาขอเป็นหุ้นส่วนร่วมกับแม่ของเขา ซึ่งตอนนั้นมีความคิดอยู่แวบหนึ่งที่ เจสซี บูต อยากจะเปลี่ยนชื่อร้านมาเป็น ‘M & J Boot’ แต่สุดท้ายพวกเขาก็ตกลงกันเปลี่ยนชื่อร้านเป็น ‘Boot and Company Limited’ ในปี 1883 ด้วยเหตุผลที่ว่า พวกเขาไม่ต้องการให้ร้าน Boots มีแค่ยาหรือสมุนไพร แต่จะมีสินค้าอื่น ๆ เพื่อขยายกิจการให้ใหญ่ขึ้นนั่นเอง

ตลอดเวลาที่ Boots บริหารโดย เจสซี บูต และแม่ของเขา ใครจะคิดว่าบริษัทนี้เคยขายสินค้าในหมวดหมู่ที่หลากหลายมาก ตั้งแต่ชิ้นส่วนจักรยาน, รถยนต์, ของตกแต่งบ้าน, เครื่องมือแพทย์ต่าง ๆ แต่สุดท้าย Boots ก็เลิกกิจการไปเหลือแค่สินค้าสุขภาพและความงาม ซึ่งก็คือคอนเซ็ปต์เดียวกันกับในปัจจุบัน

นอกจากนี้ ในสมัยก่อนเมื่อปี 1896 Boots สาขาที่ใหญ่ที่สุดในอังกฤษ ยังเคยมีแผนกต่าง ๆ ที่หลายคนคาดไม่ถึง เช่น ขายหนังสือ, เครื่องเขียน, อุปกรณ์สำหรับศิลปิน, อุปกรณ์อาบน้ำ เป็นต้น แต่ทั้งหมดที่ยกตัวอย่างมานั้นก็ได้ล้มเลิกกิจการไปในที่สุด

ขณะที่ในปี 1950 แบรนด์เครื่องสำอางของ Boots ซึ่งตอนนั้นชื่อแบรนด์เป็นที่ติดหูของผู้คนในอังกฤษในชื่อว่า ‘No.7’ (Number Seven) ถือว่ามีชื่อเสียงและคนรู้จักอย่างมากพอ ๆ กับยาสมุนไพรของ Boots และก็เป็นสินค้าที่เริ่มทำกำไรให้กับ Boots เป็นครั้งแรก

หลังจากนั้น Boots เริ่มให้ความสำคัญกับสินค้าประเภทเครื่องสำอางมากขึ้น โดยเฉพาะ ‘แป้งตลับ’ ที่มีวิวัฒนาการอยู่นานพอสมควร ซึ่งในปี 1960 ถือว่าเป็นปีที่แป้งตลับของ Boots ได้รับการยอมรับ (แม้ว่าจะมีราคาสูงก็ตาม)

อย่างไรก็ตาม Boots ในศตวรรษที่ 21 เป็นที่รู้จักในชื่อ ‘Boots Alliance’ และไม่ใช่บริษัทของอังกฤษอีกต่อไป เพราะเป็นบริษัทลูกที่อยู่ในบริษัท วอลกรีนส์ บู๊ทส์ อลิอันซ์ บริษัทสัญชาติอเมริกัน ที่จดทะเบียนอยู่ในตลาดหลักทรัพย์ NASDAQ ซึ่งก็เป็นการรวมตัวกันของบริษัท วอลกรีน โค (Walgreen Co.) กับ บู๊ทส์ อลิอันซ์ (Boots Alliance) ซึ่งก็เป็นหนึ่งในบริษัทที่จำหน่ายสินค้าด้านสุขภาพระดับโลก และมีการปรับเปลี่ยนแนวทางของสินค้าในร้าน Boots นับตั้งแต่นั้นมา

ทั้งนี้เมื่อ 26 ปีก่อน หรือในปี 1997 Boots เข้ามาในประเทศไทยเป็นครั้งแรกโดยเปิดสาขาที่อาคารไทยพาณิชย์ปาร์ค พลาซ่า ซึ่งปัจจุบันมีมากกว่า 280 สาขาทั่วประเทศ (ตามข้อมูลในปี 2021) ขณะที่ทั่วโลก Boots มีร้านสาขามากกว่า 18,750 แห่งใน 11 ประเทศทั่วโลก

สำหรับ Boots รากฐานของการทำธุรกิจแม้ว่าสินค้าภายในร้านจะปรับเปลี่ยนไปจากเดิมค่อนข้างมาก แต่เส้นทางการเป็นธุรกิจที่เชี่ยวชาญด้านยาและสินค้าความงามก็ยังคงอยู่เหมือนเดิมไม่เคยเปลี่ยน จนทำให้ในปัจจุบัน Boots ยังเป็นแบรนด์ที่ประสบความสำเร็จและมีรายได้เฉลี่ยต่อปีตั้งแต่ 2018 อยู่ที่หลักร้อยล้านดอลลาร์สหรัฐ ถือเป็นอีกหนึ่งธุรกิจเชนรายใหญ่ที่น่าสนใจ แม้ว่าจุดเริ่มต้นที่เกิดขึ้นจะมาจากจุดเล็ก ๆ ก็ตาม

 

ภาพ : Boots (UK)

อ้างอิง :

Boots-uk

Boots

Referenceforbusiness

Wordonthestreets

Thevintagecompactshop