21 มี.ค. 2567 | 17:40 น.
Mr.Doodle ชายผู้หมกมุ่นกับการวาดเส้นขยุกขยุยจนได้ดี
Mr.Doodle หรือ แซม ค็อกซ์ ศิลปินชาวอังกฤษ ผู้ที่ใช้เวลาว่างกว่าสิบชั่วโมงต่อวันวาดภาพลายเส้นขยุกขยุย เพื่อบำบัดอาการย้ำคิดย้ำทำ จนกลายเป็นศิลปินที่มีชื่อเสียงและได้รับจากทั่วโลก
ภาพลายเส้นขยุกขยุยสีขาวดำของ Mr.Doodle หรือ แซม ค็อกซ์ ศิลปินชาวอังกฤษ อาจเคยผ่านตาต้องใจใครหลายคน รวมทั้งแบรนด์ดังอย่าง MTV, Samsung, Puma, Fendi ไปจน Disney ที่ชวนเขาไปผลิตผลงานให้กับแบรนด์ด้วย และในปี 2020 เขายังเป็นศิลปินที่ทำรายได้จากการประมูลสูงที่สุดเป็นอันดับ 5 ของโลก ในกลุ่มศิลปินอายุไม่เกิน 40 ปี…ซึ่งในขณะนั้นเขาอายุเพียง 26 ปี
เบื้องหลังลายเส้นเก๋ไก๋นี้ คือความหมกมุ่นขั้นสุดที่ Mr.Doodle ใช้เวลาไม่ต่ำกว่า 10 ชั่วโมงต่อวันในการวาดไม่หยุดเพื่อบำบัดอาการย้ำคิดย้ำทำ หรือ OCD ซึ่งสำหรับคนอื่นมันย่อมาจาก Obsessive Compulsive Disorder แต่สำหรับเขาคือ Obsessive Compulsive Drawing
และเมื่อปีที่แล้ว Mr.Doodle เพิ่งเสร็จผลงานชิ้นใหญ่ยักษ์ที่สุดในชีวิตที่เขาอุทิศเวลาถึง 3 ปี วาดลายเส้นบนบ้านทั้งหลังทั้งภายนอกภายใน
นอกจากโรคย้ำคิดย้ำทำแล้ว ลายเส้นขยุกขยุยที่วาดไปเรื่อยเปื่อยพาเขามาไกลถึงจุดนี้ได้อย่างไร
หมกมุ่นแต่เด็ก
ตั้งแต่อายุ 3 ขวบ แซมชอบวาดกบ มนุษย์ต่างดาว น้ำตก ลงในสมุดสเกตช์ภาพที่พ่อแม่ให้ แต่แล้ววิดีโอเกม Crash Bandicoot ก็ทำให้แนวทางการวาดรูปของเขาเปลี่ยนไป เขาเริ่มใส่คาแรกเตอร์ให้ตัวการ์ตูน เพิ่มสภาพแวดล้อมลงไปด้วย ความฝันของเด็กน้อยตอนนั้นคือจะเป็นนักสร้างสรรค์วิดีโอเกม และสร้างโลกให้ตัวการ์ตูนของเขาอาศัยอยู่
แล้วพอ 10 ขวบ เขาชนะการออกแบบภาพวาดฝาผนังในอาคารเรียน ซึ่งเป็นผลงานชิ้นแรกในที่สาธารณะ หลังจากนั้นเขาก็อยากเห็นผลงานของตัวเองอยู่บนผนังในที่สาธารณะมากขึ้น แล้วเด็กชายก็เอากระดาษ A4 มาแปะทั่วผนังห้องนอนทำเป็นฉากวาดรูป พอพ่อแม่ซึ่งเปิดร้านขายเฟอร์นิเจอร์มีสินค้าเก่า ๆ ก็ยกให้แซม แล้วเขาก็วาดลายเส้นขยุกขยุยนั้นทั่วพื้นผิวบนโต๊ะ เก้าอี้ เป็นตัวการ์ตูนต่างๆ ที่เขาเรียกว่า ‘ไวรัสดูเดิ้ล’ กลืนกินทุกสิ่งทุกอย่างที่ขวางหน้า เด็กชายขออนุญาตแม่วาดลายเส้นบนผนังห้องด้วย แม้คุณแม่จะขอให้ติดกระดาษรองก่อน แต่เขาก็วาดลงบนผิวผนังเลยอยู่ดี แล้วพอแม่มาเห็น เธอกลับไม่ว่าอะไร
“ผมค้นพบรูปแบบลายเส้นนี้ตอนอายุ 15 ผมเอาแต่วาดการ์ตูนตลอดเวลา แล้วคุณครูก็แนะนำให้ผมพัฒนามันให้มีสไตล์เป็นของตัวเอง คุณครูนำหนังสือเกี่ยวกับ Graffity และ Street Art มาให้ดู ทำให้ผมอยากสร้างผลงานแนวนี้”
ในบางวัน แซม ค็อกซ์ ใช้เวลา 16 - 17 ชั่วโมงไปกับการวาดรูป เป็นเช่นนี้ไปจนเขาเข้ามหาวิทยาลัย วันหนึ่ง เขาวาดลายเส้นนี้ลงบนเสื้อผ้าแล้วก็ใส่มันไปเรียน อาจารย์คนหนึ่งถ่ายรูปเขาแล้วโพสต์บนอินสตาแกรมว่า ‘นี่คือ แซม ค็อกซ์ The Doodle Man’ ซึ่งเขาชอบชื่อนี้มากและใช้มันแทนตัวเองมา 2 - 3 ปี ก่อนเปลี่ยนเป็น ‘Mr.Doodle’
ศิลปินรายอื่นอาจใช้งานศิลปะเพื่อสื่อสารบางอย่าง แต่ แซม ค็อกซ์ ไม่เป็นเช่นนั้น เขาทรมานกับการเรียนศิลปะในมหาวิทยาลัยเพราะไม่ชอบที่จะแฝงความหมายหรือนัยทางการเมืองแบบที่ชั้นเรียนสอน
“สำหรับผม สุดยอดศิลปินที่ยังมีชีวิตอยู่คือ Banksy เขาทำงานแนวการเมือง และใคร ๆ ก็รู้จักที่เขาทำแบบนั้น ผมเองก็ชื่นชมผลงานของเขา แต่ผมอยากให้งานของผมไม่เกี่ยวกับการเมือง ตรงกันข้าม ไม่ต้องมีความหมายอะไร แค่ทำเพราะสนุกและมีความสุข”
ศิลปินไส้ไม่แห้ง
ปีแรกในรั้วมหาวิทยาลัย แซมรับวาดภาพให้กับร้านเคบับและร้านฟิชแอนด์ชิปเพื่อเป็นค่าอาหาร เขาคิดค่าวาดภาพราคาย่อมเยาเพื่อเน้นเก็บเป็นผลงาน มันทำให้เขาได้ฝากผลงานไว้มากมายบนผนังร้านอาหารและผนังมหาวิทยาลัย โดยที่ไม่มีใครมาบอกว่าต้องมีคอนเซ็ปต์รายละเอียดอะไรบ้าง แซมจึงมีอิสระในการวาดอย่างเต็มที่ แต่เขาก็พยายามให้องค์ประกอบเกี่ยวข้องกับสิ่งแวดล้อม เขาถ่ายรูปลงบนโซเชียลมีเดีย แล้วก็มีคนเห็นลายเส้นของเขามากขึ้นและมากขึ้น หลายคนอยากได้งานของเขาไปอยู่บนผนังห้องนอน บนเฟอร์นิเจอร์ บนรถของพวกเขา พอสะสมผลงานมากขึ้น แซมก็เริ่มติดต่อเอเจนซี และได้ทำงานร่วมกับศิลปินสตรีทอาร์ตหลายคน รวมถึงทำงานวาดฝาผนังให้กับร้านสาขาในออกซฟอร์ดของแบรนด์ดังอย่าง Converse และ JD Sport
และนั่นคือสิ่งที่ Mr.Doodle ทำตั้งแต่ยังเรียนไม่จบ
แต่กระนั้น ศิลปินไส้แห้งก็ยังคงเป็นทัศนคติที่หลายคนมีต่อคนทำงานศิลปะ รวมทั้งพ่อแม่ของแซม แต่พวกเขาก็ยังให้โอกาสลูกชายได้พิสูจน์ตัวเองบนเส้นทางนี้ โดยยอมส่งเสียแซมต่อหลังเรียนจบมหาวิทยาลัยอีก 1 ปี โดยมีเงื่อนไขว่าถ้าทำศิลปะแล้วไปไม่รอด เขาก็ต้องหันไปทำอย่างอื่น แต่ผลงานและเส้นสายที่เขาได้สร้างไว้ก็พาเขาไปไกลกว่านั้น เพียงปีแรกเขาก็ได้ฝากผลงานไว้บนผนังพื้นที่สาธารณะหลายแห่งในลอนดอน
พอมีคนมาถ่ายรูปกับงานของเขาแล้วโพสต์ลงโซเชียลมีเดีย เส้นขยุกขยุยของเขาก็โด่งดังออกไปมากขึ้น ทำให้เขามีงานมากขึ้น จนในที่สุด Mr.Doodle ก็มี Solo Exhibition เป็นครั้งแรกในลอนดอน หลังจากนั้นเขาก็ดังเป็นพลุแตก และได้ร่วมงานกับแบรนด์ดัง ๆ อาทิ MTV, Samsung, Puma, Fendi ไปจน Disney ในการสร้างสรรค์ลายเส้นบนพื้นผิวผลิตภัณฑ์ที่ไม่ใช่แค่ผนัง แต่เป็นเสื้อ, กระเป๋า, รองเท้า, Art Toy, ฯลฯ ซึ่งทำเงินมหาศาลให้เขาเอาไปเป็นทุนซื้อบ้าน…
แน่นอนว่าซื้อมาเพื่อเป็นฉากวาดลายเส้นดูเดิ้ลของเขา ที่เขาใช้เวลาถึง 2 ปี เติมแต่งบ้าน 2 ชั้นมูลค่า 1.5 ล้านดอลลาร์สหรัฐให้กลายเป็น Doodle House ที่มีลายเส้นดูเดิ้ลทั้งภายในและภายนอก ทุกห้องทุกรายละเอียด รวมถึงกระเบื้องห้องน้ำ 2,000 ชิ้น ที่แต่ละชิ้นมีลวดลายดูเดิ้ลของตัวเอง ซึ่งเขานิยามว่าบ้านหลังนี้คือ ‘ผลงานชิ้นเยี่ยมที่สุด’
“ผมต้องขอบคุณพ่อกับแม่ ตั้งแต่ที่พวกเขายอมให้ผมวาดภาพบนผนังห้องนอนตอนเด็ก ๆ ผมก็อยากอยู่ในบ้านที่เต็มไปด้วยตัวละครที่ผมสร้างสรรค์ขึ้นมาเอง”
และในปี 2020, Spring (2019) ภาพลายเส้นดำบนพื้นเขียวขนาดใหญ่ของเขาก็ถูกประมูลไปด้วยราคากว่า 1 ล้านดอลลาร์สหรัฐ (รวมค่าธรรมเนียมอื่น ๆ) ตามมาด้วยผลงานอีก 5 ชิ้นที่ถูกประมูลไปในราคาสูงลิ่ว ส่งผลให้ในปีนั้น Mr.Doodle ศิลปินผู้ไม่เคยปรากฏผลงานในงานศิลปะสำคัญ ๆ ของโลกตะวันตก มีผลงานถูกประมูลรวมมูลค่าสูงที่สุดเป็นอันดับ 5 ของโลก ในกลุ่มศิลปินอายุไม่เกิน 40 ปี ที่ 4.7 ล้านดอลลาร์สหรัฐ
Mr. & Mrs.Doodle
“ผมแค่ชอบวาด ไม่ชอบระบายสี”
ผลงานของ Mr.Doodle มีเอกลักษณ์ที่ลายเส้นสีดำบนพื้นขาว แต่ในปี 2021 งานของเขาก็เปลี่ยนไป
เอเลน่า เป็นศิลปินและนักจัดสวนจากยูเครน เธอไม่เคยติดตามผลงานของ Mr.Doodle บนโซเชียลมีเดีย แต่วันหนึ่งเธอท่องอินเทอร์เน็ตแล้วบังเอิญไปเห็นวิดีโอผลงานของเขา จึงส่งข้อความไปติชม แล้วเขาก็ตอบกลับ นั่นทำให้ทั้งคู่เริ่มติดต่อกัน เขาบินไปหาเธอที่ยูเครน เธอบินมาหาเขาที่อังกฤษ ก็เป็นแบบนี้เรื่อยมาจนถึงวันวาเลนไทน์ปี 2019 ที่ทั้งคู่อยู่ด้วยกันที่อังกฤษ ตรงกับช่วงที่โรคโควิด-19 เริ่มระบาด อังกฤษปิดพรมแดน แล้วเธอก็บินกลับบ้านไม่ได้ เธอจึงอยู่กับเขาต่อไปเรื่อย ๆ จนทั้งคู่แต่งงานกันในอีก 2 ปีต่อมา
“ผมทำแต่งานขาวดำมาเกือบทั้งชีวิต แทบไม่ทำอะไรที่มีสีสันเลยจนกระทั่งเมื่อเร็ว ๆ นี้ ซึ่งน่าจะเป็นเพราะเอเลน่า เธออยากเติมสีสันลงบนภาพขาวดำของผม แล้วก็ทำให้งานของผมมีสีสันมากขึ้น”
Mrs.Doodle เป็นชื่อที่ แซม ค็อกซ์ เคยตั้งให้กับแฟนสาวในจินตนาการ แต่ในที่สุดเขาก็ได้พบกับ Mrs.Doodle ในชีวิตจริง และตอนนี้ทั้งคู่ก็มีลูกชายตัวน้อยด้วยกัน 1 คน
พบปะ Banksy และ คานเย เวสต์
แม้ว่าจะไม่มีใครเคยได้พบเห็นตัวตนที่แท้จริงของ Banksy บุคคลที่ แซม ค็อกซ์ ชื่นชม แต่แซมเองกลับได้พบเจอศิลปินสตรีทอาร์ตนิรนามชื่อก้องโลกผู้นี้มาแล้ว…ในวอร์ดจิตเวช
ด้วยจำนวนผู้ติดตามปัจจุบันที่ 2.9 ล้าน อินสตาแกรมคือช่องทางหลักที่ Mr.Doodle แบ่งปันผลงานให้โลกได้รับรู้ แต่อยู่ ๆ ในปี 2020 เขาก็หายตัวไปจากทุกแพลตฟอร์มโซเชียลมีเดียเป็นเวลา 5 เดือน และกลับมาพร้อมการเปิดเผยว่า เขาไปเข้ารับการรักษาอาการทางจิตมา
“ผมได้รับการวินิจฉัยว่าเป็นโรคจิต เป็นภาวะที่สูญเสียการอยู่บนโลกความจริง และมองเห็นหรือได้ยินสิ่งที่ไม่มีอยู่จริง”
แซม ค็อกซ์ เข้ารับการบำบัดรักษาอาการทางจิตเป็นเวลา 6 สัปดาห์ เขาเห็นทั้งภาพหลอนและภาพลวงตา ในตอนนั้นเขาเชื่อว่าเขากำลังพูดคุยกับพระเจ้า มีคนว่าจ้างให้เขาไปเขียนลายเส้นบนผนังของโดนัลด์ ทรัมป์ และเขายังกลายเป็นตัวละครในวิดีโอเกม Crash Bandicoot ที่เขาชื่นชอบในวัยเด็ก
“ในแผนกจิตเวช ผมเชื่อว่าผมได้เจอและเป็นเพื่อนกับ Banksy และ คานเย เวสต์ พวกเรามีชะตากำหนดให้ต้องละเลงวาดเส้นบนโลกไปด้วยกัน แต่ในความเป็นจริง คนเหล่านี้คือพยาบาลและผู้ป่วย”
อาการทางจิตของเขาเกิดมาจากความเครียดที่สั่งสมอันสืบเนื่องมาจากการบริหารงานศิลปะของเขา แต่ด้วยยา การบำบัด กำลังใจจากครอบครัว และแน่นอน…การวาดเส้นขยุกขยุยอย่างอิสระตามจินตนาการที่เขารักและใช้มันเยียวยาอาการย้ำคิดย้ำทำมาตลอดชีวิต ได้ช่วยให้เขาผ่านช่วงเวลาที่หลุดจากโลกความจริงนั้นมาได้
“และตอนนี้ผมสามารถขีดเขียนวาดเส้นได้ดีกว่าที่เคยเป็นมา”
แม้ว่า แซม ค็อกซ์ จะเกิดมาพร้อมกับคุณสมบัติบางอย่างที่มีเส้นคั่นบาง ๆระหว่างพรสวรรค์กับความผิดปกติ แต่ด้วยคนข้างหลังที่พร้อมสนับสนุน บวกกับความพยายามของตัวเอง โลกใบนี้จึงได้รู้จัก Mr.Doodle ศิลปินชื่อดังผู้สร้างรอยยิ้มด้วยงานศิลปะ
“ผมรู้สึกว่าความสุขจะไม่มีวันหมดไปจากการทำงาน ผมแค่ชอบทำงาน ชอบขีดเขียนขยุกขยุย ชอบวาดรูป แล้วมันก็สร้างความสุขให้ผมมากๆ แล้วมันก็คงจะดีมากถ้าสิ่งนี้ทำให้คนอื่นมีความสุขไปด้วย”
เรื่อง: นิธิตา เฉิน
ภาพ: Instagram / Mr.Doodle
อ้างอิง:
Kent artist Mr Doodle says psychotic episode left him convinced he was friends with Banksy and Kanye
