ฉลอง ภักดีวิจิตร : ชีวิต ระเบิด และฉากบู๊ของผู้กำกับ ‘ราชาหนังแอคชั่น’ ประเทศไทย

“ผมไม่เคยระเบิดภูเขา

เผากระท่อม”

เสียงระเบิดดังลั่นสนั่นโรง วายร้ายยิงสาดกระสุนปืน ตัวเอกกระโดดหลบอย่างหวุดหวิด ถือเป็นอรรถรสและเสน่ห์ที่สำคัญของ ‘หนังแอคชั่น’ (Action Film) ที่เน้นชูรสชาติความมันและสนุกของสิ่งเหนือจริง และแปรเปลี่ยนความตื่นเต้นเป็นความบันเทิงชั้นเยี่ยม และถ้าหากว่านึกถึงหนังแอคชั่นที่ล้างผลาญทุกอย่างดังที่ได้กล่าวมา ก็อดไม่ได้ที่จะต้องนึกถึงผู้กำกับอย่าง ‘ไมเคิล เบย์’ (Michael Bay) หรือไม่ก็โปรดิวเซอร์อย่าง ‘เจอร์รี บรักไฮเมอร์’ (Jerry Bruckheimer) 

แต่หากพูดถึงประเทศไทย และย้อนกลับไปเกินครึ่งศตวรรษก่อนหน้า ก็ได้มีผู้กำกับภาพยนตร์คนหนึ่งที่ได้เดินหน้าละเลงความสนุกผ่านฉากแอคชั่นสุดผาดโผนและระเบิดสุดอลังการผ่านภาพยนตร์มากมายที่ได้ถูกจารึกอยู่ในความทรงจำของประชาชนคนไทยมากมาย จนเขาคนนี้ถูกขนานนามว่าเป็น ‘เจ้าพ่อแห่งหนังแอคชั่น’ ตั้งแต่จอเงินมาถึงจอแก้ว แถมเส้นทางการ ‘ระเบิดภูเขา เผากระท่อม’ ของเขาก็ยังยืนระยะและดำเนินเรื่อยมาจนถึงทุกวันนี้ ‘ฉลอง ภักดีวิจิตร’

‘ฉลอง ภักดีวิจิตร’ หรือ ‘อาหลอง’ น่าจะเป็นหนึ่งในผู้กำกับทั้งภาพยนตร์และละครที่คนไทยมากมายน่าจะต้องคุ้นหู หรืออย่างน้อย ๆ เมื่อได้ยินชื่อผลงานของเขาก็ต้องร้อง ‘อ๋อ!’ อย่างแน่นอน เพราะว่าเขาคนนี้คือชายผู้อยู่เบื้องหลังละครอย่าง ล่าสุดขอบฟ้า ระย้า และอังกอร์ รวมถึงชุดภาพยนตร์ในตำนานอย่าง ‘ทอง’ ที่ฉายภาคแรกไปเมื่อ 50 ปีก่อน

มาจนถึงตอนนี้ก็น่าจะเข้าปีที่ 74 แล้ว สำหรับอาหลอง ที่ได้เดินทางอยู่บนเส้นทางผู้กำกับภาพยนตร์และละครไทย ทั้งตัวเขาเองก็ยังได้ถูกบันทึกสถิติโลกกับ Guinness World Records ในฐานะ ‘ผู้กำกับละครชายที่มีอายุมากที่สุดในโลก’ ด้วยวัย 92 ปี

ในบทสัมภาษณ์นี้ The People จะสำรวจชีวิตและเส้นทางของผู้กำกับในตำนานอย่าง ฉลอง ภักดีวิจิตร ที่เริ่มตั้งแต่อายุไม่เข้าเลข 2 ไปสู่การสร้างประวัติศาสตร์ผ่านหนังแอคชั่นในตำนานอย่างทอง สู่การเป็นผู้กำกับละครฉายาระเบิดภูเขา เผากระท่อม ดังที่เรารู้จักกันวันนี้ กับเส้นทางที่ยังไม่เคยหยุดพัก แม้อายุจะก้าวสู่เลข 9 แล้วก็ตาม

The People : เริ่มทำหนังตั้งแต่ตอนไหน?

ฉลอง : อาเข้าวงการมาตั้งแต่ปี 2493 ถ้านับมาจนถึงตอนนี้ก็ 73 ปีแล้ว (หัวเราะ) แต่ก่อนถ่ายภาพยนตร์ตอนหลังสงครามนี่ไม่ใช่ของง่ายนะ ถ่ายเป็น 36 มม. 16 มม. เขาเรียกถ่ายแบบ Positive หรือเขาเรียกว่า Reversal Film เป็นสีเลย ถ่ายแบบสี ดังนั้น การตั้ง Exposure สำคัญมาก ทุกอย่างเลยต้องเป๊ะให้หมด

อาไม่เคยไปเรียนที่ฮอลลีวูด ปฐมครูของอาในการถ่ายทำนี่คือคุณอา สดศรี บูรพารมณ์ หลังจากนั้นเราก็พัฒนาตัวเองโดยการสั่งตำรามาจากฮอลลีวูด ศึกษาเองนะครับ จนกระทั่งมีความรู้ความชำนาญ ประสบการณ์ในการสร้างสรรค์มาเป็นเวลายาวนาน ความอดทนสำคัญที่สุดลูก ความอดทนและความพยายาม

 

The People : รู้ตั้งแต่ตอนไหนว่าชอบด้านนี้?

ฉลอง : อาถ่ายรูปมาตั้งแต่ต้น ถ่ายรูปแรกก็ดีแล้ว เราเลยคิดว่าเราน่าจะ Born-to-be ทางนี้ มันเป็นไปตามธรรมชาติ ปกติตอนเราเรียนหนังสือ ก็อยากเป็นหมอบ้าง อยากเป็นวิศวกร ออกแบบอะไรแบบนี้ ที่เราฝันไว้นะ ผลที่สุดเราก็ต้องมาทางนี้  คล้าย ๆ วิศวกรเหมือนกัน (หัวเราะ) แต่มาทางภาพยนตร์ 

 

The People : ภาพยนตร์เรื่องแรกที่ได้ทำในชีวิตคือเรื่องอะไร?

ฉลอง : เป็นชุดอินทรีแดง จากบทประพันธ์ ‘เศก ดุสิต’ ชื่อ ‘จ้าวอินทรี’ (2511) นำแสดงโดย ‘มิตร ชัยบัญชา’ กับ ‘พิศมัย วิไลศักดิ์’ ในตอนนั้นทำเรื่องแรกเพราะว่าอาหากินในด้านการถ่ายภาพมานาน ก็ลองทำดูว่าจะเป็นอย่างไร ปรากฏว่าเรื่องแรกไม่ประสบความสำเร็จ อายุตอนนั้นน่าจะ 19 ปี

มาเรื่องต่อมาถึงได้ประสบความสำเร็จ เรื่อง ‘ฝนใต้’ (2513) เป็นหนัง 35 มม. เลย ฉายที่คาเธ่ย์ ลูก ๆ น่าจะยังไม่เกิดเลย เขาเรียก ‘ยุคคาเธ่ย์’ หนังดัง ๆ ต้องไปเข้าคาเธ่ย์แถวเยาวราช เฉลิมกรุง เฉลิมไทยอะไรพวกนี้นะ ตอนนั้นอาก็ยังเรียนหนังสืออยู่เลย

 

The People : ตอนที่สร้างเรื่อง ‘ทอง’ (2516) เป็นอย่างไรบ้าง?

ฉลอง : อาใช้เวลาทำหนึ่งปีเลย ตั้งแต่ปี 2515 และฉายในปี 2516 ตอนนั้นอาก็เอา ‘เกร็ก มอร์ริส’ (Greg Morris) เขาดังจากทีวีซีรีส์ Mission Impossible เป็นคนผิวดำที่ตอนนั้นดังมาก แล้วก็มี ‘เถิม ทวี้ หั่ง’ (Thẩm Thúy Hằng) นางเอกชาวเวียดนามมาเล่น 

สุดยอด หนังสนุก มีมอเตอร์ไซค์ดิ่งพสุธา 15,000 ฟุตจากตูดเรือบินท่ามกลางฝน แล้วตัวสมบัติก็โดดร่มมา แล้วร่มไปติดที่เสาธงประเทศลาว ไอ้ทหารมาเห็นมันก็จะเข้ามายิง ไอ้นี่ยิงก่อน ขณะที่ยิงร่มมันขาดลงมาแควก ๆ ๆ ยิงด้วยนะ แล้วก็มอเตอร์ไซค์เผ่นข้ามค่ายมา แล้วลงมาช่วยที่ประเทศลาว บุกจะไปเอาทองคำ เพราะว่ามันถูก Hijack ไปลงที่ทำทอง เกร็ก มอร์ริส ก็มาเมืองไทย มาเกณฑ์พวกนักล่าทั้งหลายไป เรื่องสนุกมาก

 

The People : ทุนสร้างเท่าไร?

ฉลอง : แต่ก่อนนี้เหรอไม่เกิน 15 ล้าน เฉพาะตัวเกร็ก มอร์ริสก็ไม่แพงนะ คิดเป็นเงินไทยก็ประมาณ 5 ล้านบาทมาถ่ายเดือนหนึ่ง

 

The People : เสียงตอบรับในช่วงนั้นเป็นอย่างไรบ้าง?

ฉลอง : พอเสร็จก็ได้ไปฉาย 2 โรง ไปโรงฉายหนังฝรั่ง ‘ปารีส สะพานขาว’ เป็นโรงชั้นหนึ่งเลยนะ เดี๋ยวนี้เป็นตลาดไปแล้ว แล้วก็อีกโรงหนึ่งที่เข้าพร้อมกันคือ ‘พาราเมาท์ ประตูน้ำ’ แต่ก่อนนี้การซื้อตั๋วภาพยนตร์ดูต้องจองนะ อาจำได้ว่าวันแรกเปิดจองตั๋วเนี่ย คิวยาวไปถึงสะพานขาว แล้วก็โรงพาราเมาท์ก็คิวยาวไปเกือบถึงประตูน้ำ

ส่วนเฉลิมไทยทางเครือสยามก็เอาหนังญี่ปุ่นมาตีอา เฉลิมไทยขึ้นคัทเอาต์หนังใหญ่เบ้อเร่อ แต่แล้วปรากฏว่าเฟล พับไป ไม่มีใครสู้เลยในสมัยนั้น แล้วสมัยนั้นที่ดังที่สุดคือการฉายภาพยนตร์กลางแปลงตามงานวัดใหญ่ ๆ ถ้าหนังดังนะ แต่พอทองไปฉายที่ไหนนะ เรียบร้อย… จออื่นเรียบร้อย ไม่มีคนดู (หัวเราะ) มาดูหนังทองกันหมด

มีคนมาขอทำเยอะเรื่องทอง แต่อาก็บอกไปว่า

 

“ไม่ได้หรอกครับ เพราะว่าทอง

ต้องของฉลอง ภักดีวิจิตร”

 

 

The People : ภายหลังจากสร้างภาพยนตร์แล้ว หันมาทำละครเรื่องแรกตอนไหน?

ฉลอง : ละครเรื่องแรกทำกับช่อง 7 ชื่อว่า ‘ระย้า’ (2541) ยิ่งใหญ่เลย โดยเฉพาะฉากตอนญี่ปุ่นบุกอ่าวมะนาว ใหญ่มาก พีท ทองเจือ กับนางเอกอีกคนหนึ่งเล่น อาถ่ายทำตอนญี่ปุ่นบุก ได้รับความร่วมมือจากทหารเรือ ผู้บัญชาการตอนนั้นท่านใจดีมาก ตัวเล็ก ๆ ท่านบอกอาจะเอาอะไร อาก็บอกว่าขอเรือเปิดหัว 5 ลำ ท่านก็ให้เลย ผู้แสดงเป็นทหารเรือจริง ๆ ร่วม 1,000 คนบุกอ่าวมะนาว สู้กันที่หาดยาวสัตหีบ สมัยที่อาถ่ายไม่เก็บเงิน สมัยนี้เก็บเงินแล้ว (หัวเราะ) 

 

“สู้กัน 12 วันนะ

แต่ตัดแล้วเหลือ 12 นาที”

 

 

The People : ได้ฉายา ‘ระเบิดภูเขา เผากระท่อม’ จากเรื่องระย้าใช่ไหม?

ฉลอง : อาก็บอกผู้สื่อข่าวตลอดว่า

 

“ผมไม่เคยระเบิดภูเขา เผากระท่อม

มีแต่ระเบิดเฮลิคอปเตอร์ มีแต่เครื่องบินชนเฮลิคอปเตอร์”

 

ไม่มีระเบิดภูเขา เผากระท่อม เขาให้เป็นนิคเนมอะไรแบบนี้ง่าย ๆ แบบตลาด ก็เรื่องของเขา

 

The People : ทำไมถึงชอบระเบิดเครื่องบิน?

ฉลอง : มันสะใจไง บางทีซื้อรถเบนซ์มาระเบิดสักคัน สั่งทำรถเบนซ์เหมือนกันเลยนะ เหมือนรถจริง เอารถจริงวิ่งมาแล้วจอด คนเชื่อแล้วใช่ไหม เอาอีกคันเหมือนเป๊ะเลย ทำเหมือนเป๊ะให้พระเอกไปวางระเบิดใต้ท้อง ถึงเวลากดระเบิด เห็นตราเบนซ์ไหม แสนกว่าบาท ระเบิดละเอียดเลยไม่เหลือ ระเบิดแรงมาก เวลาอาทำ บึ้ม! กระจายทั้งคันเลย มันเห็นจริงไง (หัวเราะ) ผู้ชมเขาอยากจะดูแบบนี้

ตอนที่อาทำ ‘ทอง 2’ (2525) นะ ตอนนั้นก็มีโจทย์มาว่าจะทำอย่างไรให้มอเตอร์ไซค์หนีผู้ร้ายได้ อาก็คิดอยู่พักหนึ่งจนนึกขึ้นได้ว่า 

 

“มอเตอร์ไซค์บินสิวะ!”

 

 

อาไปจ้างที่อเมริกาทำ บอกมึงทำได้ไหม ทำเสร็จตามเวลาไหม มันบอก Sure มันบอก I am professional. ไม่มีผิดเวลา อาก็ขนจากอเมริกามาถ่ายที่สระบุรี ไอ้ตรงที่ระเบิดหิน ไปถ่ายบนยอดเลยสูงมาก ถ่ายตอนเช้ามืดประมาณ 6 - 7 โมง แล้วอาก็จ้างคนขับมาขับแทนพระเอก เราก็คิดในใจว่ามันจะกล้าเหรอ ไอ้ห่า 

แต่พอบอกแอคชั่น แม่งบรื้น ๆ ๆ ฟู่วไปเลย ออกจากหน้าผาไปเลย ถ่ายทั้งหมด 5 กล้อง ออกจากหน้าผาแล้วมันก็บิน ๆ ไปลงที่ท้องนา

 

“คิดอะไรแปลก ๆ

เสียเงินเยอะ (หัวเราะ)”

 

The People : เคยเจอปัญหาอะไรเวลาถ่ายฉากระเบิดไหม?

ฉลอง : มีดิ บางทีแม่งทำ (ระเบิด) มาด้าน (หัวเราะ) ถูกด่า ถ้าด้านมึงเช็กดูให้ดีสิ ต้องเช็กเรื่องไฟก่อนเข้าหรือเปล่าใช่ไหม บางทีด้านโดน โดนด่า มึงทำยังไงวะเนี่ย พวกแสดงแม่งก็รอ เพราะเวลาถ่ายเรื่องนี้นะ แคนสองแผ่นดิน พอระเบิดรถเบนซ์บึ้ม… นักแสดงทุกคนต้องเตรียมไว้นะ เขาไม่กล้าเข้าใกล้ เพราะลูกมันใหญ่มาก (หัวเราะ) 

อาก็บอกมึงเตรียมตัวไว้นะ บอกเข้าก็เข้านะ เพราะเราจัดท่าไว้หมดใช่ไหมจะเอายังไง พอบึ้มปั๊บ เข้า! พอเข้าก็บึ้ม ๆ ๆ นักแสดงก็ตกใจ แต่มันห่าง ไม่ใกล้หรอก ห่างตั้ง 100 เมตร ห่างจากพวกแสดงที่เข้าไป อาจัดไว้หมดแล้ว ต้องจัดให้เรียบร้อย ให้เร็วกว่าไม่ได้ ช้าไม่ได้ 

บางทีก็เหนื่อยนะ อายุตั้ง 92 แล้วทำแบบนี้ แล้วเรื่องนี้เสือกไปให้ไอ้คนเขียนบทบอก “เฮ้ย เวลามึงหาสมบัติ มึงอย่าไปเข้าทางข้างบนดิ เข้าใต้น้ำ ต้องดำเข้าไปใต้น้ำแล้วไปขึ้นในถ้ำ” ไอ้เราก็คิดแบบนี้ เลยเสียเงินเยอะ (หัวเราะ) 

 

 

The People : ใช้เวลาคิดนานไหมกว่าจะได้มาเป็นฉากแอคชั่นแบบนี้?

ฉลอง : มันคิดนาน ทำไงถึงจะให้แปลกตามที่คนดูเขาอยากจะได้

 

“เสียเงินเท่าไรช่างแม่ง

ให้คนดูได้รับความบันเทิงพอ”

 

ตอนอังกอร์ภาคแรกน่ะ เขาก็ถามกันว่าเมื่อไหร่อาจะถ่ายเสร็จเนี่ย เราก็บอก เออ ไม่เสร็จง่าย ๆ หรอก รอไป อาตอนนั้นก็ทำเร็วนะไม่ช้านะ ทำประมาณเกือบปี ก็ออกมาสมใจ มากู้หน้าช่อง 7 ตอนนั้น พอ อังกอร์ (2543) ออกปั๊บ แม่งเรียบร้อยทุกช่องเลย ไม่มีใครสู้ มันสมใจเลย

 

The People : ตอนถ่ายทำอังกอร์เป็นอย่างไรบ้าง?

ฉลอง : ยากมาก ต้องใช้เวลา ตอนที่ถ่ายฉากลำธาร ล่องแพกันแล้วก็แพแตกตอนโดนหิน กระจัดกระจายกันไปคนละหลายทาง อันนี้อารอตั้ง 3 เดือนนะ เพราะว่าตอนนั้นน้ำในลำธารแห้ง มันล่องแพไม่ได้ ช่อง 7 ก็บอกอาเมื่อไหร่เสร็จ เสร็จหรือยัง ยังไม่เสร็จ เดี๋ยวรอไปก่อน (หัวเราะ) เพราะอาถ่ายทำแบบภาพยนตร์ไง ต้องใช้ความประณีต การสร้างภาพละเอียดให้คนดูเห็นชัดเจนอะไรต่ออะไร 

 

The People : ทำไมละครของอาฉลองชอบมีฉากปิ้งไก่?

ฉลอง : แล้วลูกไม่หาไก่กินมาย่าง แล้วลูกจะทำอะไร หากระต่ายก็ไม่ดี ไก่นี่ดีที่สุด (หัวเราะ) 

 

The People : มีผู้กำกับในดวงใจที่ชอบไหม?

ฉลอง : ก็มีแต่พวกอเมริกันเท่านั้นเอง คนไทยยังไม่มี สตีเวน สปีลเบิร์ก (Steven Spielberg), เจมส์ คาเมรอน (James Cameron) ที่สร้างคนเหล็ก มาสร้างไททานิคให้คนดู มันไม่ได้สร้างเก่งเฉพาะหนังบู๊นะ หนังชีวิตก็ทำได้ แล้วอีกคนหนึ่ง ปีเตอร์ แจ็คสัน (Peter Jackson) ที่ทำ The Lord of the Rings เก่งมากพวกนี้สมองเปรื่อง เก่ง

 

The People : แนวทางในการยืนหยัดบนเส้นทางสายนี้คืออะไร?

ฉลอง : การสร้างภาพยนตร์นี่ไม่เหมือนละครโทรทัศน์ หนึ่ง, การบล็อกมุมกล้อง สอง, แสง สาม, เครื่องมือที่ดี สี่, ความอดทน ความพยายามไขว่คว้าหาความรู้ พัฒนาตัวเองจากหนังสือ ทุกวันนี้อายังสั่งนิตยสาร American Cinematographer มาอ่านทุกเดือนนะ ดูความเคลื่อนไหวของฮอลลีวูด เครื่องไม้เครื่องมือมีอะไรที่พัฒนาบ้าง

 

The People : ตอนนี้สุขภาพเป็นอย่างไรบ้าง?

ฉลอง : ก็ดีนะ นั่งคุยกับลูกได้ ก็เล่นกอล์ฟ 18 หลุม

 

The People : สร้างหนัง ทำละคร มาเกิน 70 ปีแล้ว รู้สึกเบื่อบ้างไหม?

ฉลอง : ไม่เบื่อเลยลูก เพราะว่าใจมันรัก บางทีหมอบอกว่า อาอายุ 92 แล้วนะ พักผ่อนบ้าง เพราะเวลาถ่ายอาตื่นตี 5 ครึ่ง มันพักผ่อนไม่พอ หมอบอกว่าถ้าอาอยากอายุให้เกิน 100 นะ อาต้องพักผ่อน หาผู้ช่วยมา บัญชาอย่างเดียว หมอแม่งสอนเราเลยนะ 

 

 

The People : จะสร้างหนังสร้างละครไปถึงเมื่อไหร่?

ฉลอง : ก็ทำจนไม่มีคนดู คล้าย ๆ ว่าสมองมันแบบมันไม่มีอะไรที่จะให้คนดูเขาประหลาดใจแล้ว บางทีสมองมันช้าเกินไป ร่างกายไม่ไหว เราก็ต้องหยุดพัก

 

The People : ตอนนี้อายุ 92 ปีแล้วยังถ่ายทำฉากแอคชั่นไหวอยู่ไหม?

ฉลอง : สบาย ลูกหาทุนมาสิ 200 (ล้าน) ทำอังกอร์เดอะมูฟวี่ 

 

“ใจเรามันรักไง เรา Born-to-be ทางนี้

ไม่ว่าอะไรก็มาแทนไม่ได้ทั้งนั้นแหละ”